Στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων βρίσκεται και πάλι το Κασμίρ δύο εβδομάδες μετά τη φονική επίθεση κατά τουριστών, καθώς η Ινδία εξαπέλυσε μια σειρά πυραυλικών πληγμάτων σε τοποθεσίες του Πακιστάν και σε περιοχές του Κασμίρ υπό πακιστανική κυριαρχία. Οι δύο χώρες έχουν πολεμήσει πολλές φορές -από μικροσυμπλοκές έως πλήρους κλίμακας πολέμους- μετά τον αιματηρό διαχωρισμό τους το 1947. Τώρα οι μακροχρόνιες εντάσεις ανάμεσα στις δύο πυρηνικές δυνάμεις της Νότιας Ασίας, την Ινδία και το Πακιστάν, κορυφώθηκαν. 

Η επιχείρηση υπό την ονομασία «Επιχείρηση Sindoor» έχει φέρει τις δύο χώρες στα πρόθυρα ενός ακόμα πολέμου. Ο Ινδός υπουργός Άμυνας διεμήνυσε πως η επιχείρηση διεξάγεται στο πλαίσιο της «δέσμευσης» για απόδοση δικαιοσύνης για τα 26 θύματα (25 Ινδούς και έναν Νεπαλέζο). Το Πακιστάν, που αρνείται κατηγορηματικά την οποιαδήποτε εμπλοκή στην επίθεση της 22ας Απριλίου, χαρακτήρισε τα «αντίποινα» της Ινδίας «απρόκλητα», με τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Σεμπάζ Σαρίφ, να κάνει λόγο για «ειδεχθή ενέργεια επιθετικότητας, που δεν θα μείνει ατιμώρητη». Πώς έφτασαν, όμως, ξανά στο «σημείο μηδέν» Ινδία και Πακιστάν; 

Διαβάστε: Νέα κλιμάκωση της έντασης μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν: Τουλάχιστον 11 νεκροί από επιθέσεις - Έντονοι φόβοι για πυρηνικό πόλεμο



Η ιστορική διαμάχη για το Κασμίρ μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν

Το Κασμίρ, μια γραφική και εθνοτικά ποικιλόμορφη κοιλάδα στα βουνά των Ιμαλαΐων, με μουσουλμάνους κατοίκους στην πλειονότητά τους, αποτελεί αμφισβητούμενη περιοχή που μαστίζεται από βία εδώ και γενιές. Η διαμάχη για το Κασμίρ ξεκίνησε το 1947, όταν οι Βρετανοί χώρισαν την πρώην αποικία τους σε δύο χώρες: το Πακιστάν, με μουσουλμανική πλειονότητα, και την Ινδία, με ινδουιστική πλειονότητα. Ο ινδουιστής κυβερνήτης του Κασμίρ αρχικά αρνήθηκε να προσχωρήσει σε κάποια από τις δύο χώρες, αλλά μέσα σε λίγους μήνες άλλαξε γνώμη και η περιοχή έγινε μέρος της Ινδίας. Το Πακιστάν όμως δεν παραιτήθηκε από τη διεκδίκησή του. Και οι δύο χώρες έστειλαν στρατεύματα στην περιοχή, με αποτέλεσμα το Πακιστάν να καταλάβει περίπου το ένα τρίτο και η Ινδία τα δύο τρίτα του Κασμίρ, διαμορφώνοντας έτσι τα σύνορα, που παραμένουν αμφισβητούμενα μέχρι σήμερα.


Δεκαετίες πολέμου και αιματηρών συγκρούσεων στο Κασμίρ

Από το 1947, η περιοχή του Κασμίρ έχει μετατραπεί σε πεδίο συνεχών στρατιωτικών επιθέσεων και τρομοκρατικών χτυπημάτων. Αυτονομιστές αντάρτες έχουν σκοτώσει δεκάδες αμάχους, συμπεριλαμβανομένων ινδουιστών προσκυνητών. Μετά τον τελευταίο πόλεμο, που ξέσπασε το 1999, το Κασμίρ παραμένει μία από τις πιο στρατιωτικοποιημένες περιοχές του κόσμου, με την Ινδία και το Πακιστάν να διατηρούν μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις εκατέρωθεν της γραμμής ελέγχου. Οι δύο πυρηνικά εξοπλισμένοι γείτονες έχουν φτάσει αρκετές φορές στα πρόθυρα του πολέμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το 2019, όταν μια επίθεση αυτοκτονίας στο Κασμίρ σκότωσε τουλάχιστον 40 Ινδούς στρατιώτες. Η Ινδία κατηγόρησε το Πακιστάν για την επίθεση, ενώ το Ισλαμαμπάντ δήλωσε ότι η ομάδα μαχητών Jaish-e-Muhammad, που ανέλαβε την ευθύνη, έχει απαγορευτεί επίσημα στο έδαφός του.

Τα δύο έθνη παραμένουν ανυποχώρητα στις θέσεις τους για το Κασμίρ τον τελευταίο μισό αιώνα, παρά τις δεκαετίες βίας και τις χιλιάδες απώλειες ανθρώπινων ζωών, τις επανειλημμένες προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για μεσολάβηση, τις διεθνείς εκκλήσεις για ειρηνική επίλυση της διαμάχης, τις καταστροφικές επιπτώσεις στους κατοίκους της περιοχής και την οικονομική ανάπτυξη.


Οι κατηγορίες της Ινδίας και η στάση του Πακιστάν στη διαμάχη

Η Ινδία κατηγορεί συστηματικά το Πακιστάν ότι χρηματοδοτεί και υποστηρίζει την αυτονομιστική βία στο Κασμίρ, προωθώντας τρομοκρατικές ενέργειες στην περιοχή. Το Πακιστάν αρνείται κατηγορηματικά τις κατηγορίες και υποστηρίζει ότι η διαμάχη θα πρέπει να επιλυθεί μέσω δημοψηφίσματος υπό την εποπτεία των Ηνωμένων Εθνών, επιτρέποντας στους κατοίκους να αποφασίσουν οι ίδιοι για το μέλλον του εδάφους τους. Οι εντάσεις στο Κασμίρ οξύνθηκαν σημαντικά το 2019, όταν η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι ανακάλεσε μέρος του ινδικού Συντάγματος που είχε παραχωρήσει αυτονομία στο κρατίδιο Τζαμού και Κασμίρ. Η κίνηση για την πλήρη ενσωμάτωση του ινδικού τμήματος του Κασμίρ ήταν μέρος της ινδουιστικής εθνικιστικής ατζέντας του Μόντι, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις τόσο στο Πακιστάν όσο και διεθνώς.


Πόλεμοι Ινδίας - Πακιστάν: Η διαμάχη για το Κασμίρ (1947-2019)

1947: Η διχοτόμηση

Έπειτα από δύο αιώνες βρετανικής κυριαρχίας, η ινδική υποήπειρος διαιρείται στις 15 Αυγούστου 1947 σε κυρίως ινδουιστική Ινδία και μουσουλμανικό Πακιστάν. Η πρόχειρη διχοτόμηση πυροδοτεί αιματοχυσία, που οδηγεί στον θάνατο ενδεχομένως πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους και εκτοπίζει 15 εκατομμύρια. Ο μονάρχης του Κασμίρ διστάζει να προσχωρήσει είτε στην Ινδία είτε στο Πακιστάν. Μετά την καταστολή εξέγερσης εναντίον του, Πακιστανοί αντάρτες επιτίθενται και αυτός ζητά βοήθεια από την Ινδία, οδηγώντας σε ολοκληρωτικό πόλεμο. Μια γραμμή κατάπαυσης του πυρός μήκους 770 χλμ., με την υποστήριξη του ΟΗΕ, χαράσσεται τον Ιανουάριο του 1949, διαιρώντας το Κασμίρ.



1965: Το Κασμίρ ξανά στο επίκεντρο

Το Πακιστάν ξεκινά δεύτερο πόλεμο τον Αύγουστο του 1965, εισβάλλοντας στο ινδοκρατούμενο Κασμίρ. Χιλιάδες σκοτώνονται πριν επιτευχθεί εκεχειρία τον Σεπτέμβριο, με τη μεσολάβηση της Σοβιετικής Ένωσης και των ΗΠΑ.


1971: Το Μπανγκλαντές

Το Πακιστάν αναπτύσσει στρατεύματα για να καταστείλει το κίνημα ανεξαρτησίας στο ανατολικό τμήμα του (σημερινό Μπανγκλαντές), το οποίο κυβερνούσε από το 1947 ως Ανατολικό Πακιστάν. Περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι σκοτώνονται στον εννεάμηνο πόλεμο και εκατομμύρια προσφεύγουν στην Ινδία. Η Ινδία εισβάλλει, οδηγώντας στη δημιουργία του ανεξάρτητου κράτους του Μπανγκλαντές.



1989-1990: Η εξέγερση στο Κασμίρ

Το 1989 ξεσπά εξέγερση στο Κασμίρ, καθώς η δυσαρέσκεια για την ινδική κυριαρχία κορυφώνεται. Δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες, αντάρτες και πολίτες σκοτώνονται στις επόμενες δεκαετίες. Η Ινδία κατηγορεί το Πακιστάν ότι χρηματοδοτεί τους αντάρτες και τους παρέχει εκπαίδευση στα όπλα.


1999: Το Κάρτζιλ

Πακιστανοί αντάρτες καταλαμβάνουν ινδικά στρατιωτικά φυλάκια στα παγωμένα υψώματα των βουνών του Κάρτζιλ. Το Πακιστάν υποχωρεί έπειτα από έντονη πίεση από τις ΗΠΑ, οι οποίες ανησυχούν λόγω πληροφοριών ότι το Ισλαμαμπάντ είχε μετακινήσει μέρος του πυρηνικού του οπλοστασίου κοντά στην περιοχή σύγκρουσης. Τουλάχιστον 1.000 άτομα σκοτώνονται μέσα σε 10 εβδομάδες.


2019: Επίθεση αυτοκτονίας και αεροπορικές επιδρομές

Μια επίθεση αυτοκτονίας σε φάλαγγα ινδικών δυνάμεων ασφαλείας σκοτώνει 40 άτομα στην Πουλουάμα. Η Ινδία, εν μέσω προεκλογικής περιόδου, εξαπολύει αεροπορικές επιδρομές σε πακιστανικό έδαφος, στοχεύοντας φερόμενο στρατόπεδο εκπαίδευσης ανταρτών. Ένα ινδικό μαχητικό καταρρίπτεται πάνω από το πακιστανικό τμήμα του Κασμίρ, με τον πιλότο να επιστρέφει με ασφάλεια λίγες ημέρες αργότερα.