Το 2023 έμεινε στην Ιστορία ως το πιο θερμό έτος από τότε που έχουμε στη διάθεσή μας μετεωρολογικά στοιχεία. Πλέον, το ερώτημα που συζητάμε καθημερινά είναι τι μπορεί να μας φέρει το 2024. Με βάση τα τελευταία μετεωρολογικά μοντέλα, ενισχύεται σε πολύ μεγάλο βαθμό η πιθανότητα το 2024 να βρίσκεται μεταξύ των πέντε έως δέκα θερμότερων από τα μέσα του 19ου αιώνα, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε ακόμα και καύσωνες διαρκείας, όπως συνέβη και το καλοκαίρι του 2023.

«Το 2023 δεν υπήρξε μόνο το πιο θερμό έτος στον τελευταίο αιώνα, αλλά και ένα έτος με μεγάλη συχνότητα εμφάνισης ακραίων φαινομένων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Στο έτος αυτό χάθηκαν δύο σπουδαία μνημεία της φύσης, το δάσος της Δαδιάς και το δάσος του νησιού Μάουι στη Χαβάη. Οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές στον Καναδά και σε άλλες περιοχές της Γης συγκαταλέγονται στην πληθώρα των άλλων ακραίων φαινομένων.

Δυστυχώς, το υδρολογικό σύστημα εξακολουθεί να πάσχει σε πολλές περιοχές του πλανήτη, μεταξύ αυτών και στη Μεσόγειο. Χαρακτηριστικά είναι τα φαινόμενα ξηρασίας και οι πλημμύρες, τις οποίες ακολούθησαν ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα, όπως ο “Daniel”», υποστηρίζει στα «Π» ο Χρήστος Ζερεφός, γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και εθνικός εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή.

«Η τάση αύξησης των θερμοκρασιών στην περιοχή της Μεσογείου είναι γνωστό ότι είναι ανοδική. Το ίδιο συμβαίνει παγκοσμίως. Το αν το προσεχές καλοκαίρι θα είναι θερμότερο από αυτό του 2023 ουδείς το γνωρίζει. Αλλά, πάντως, θα είναι θερμό. Αυτό που δυστυχώς συνεχίζει να φαίνεται, εκτόςαπό την ανοδική τάση των  θερμοκρασιών στην ατμόσφαιρα, είναι ότι εμφανίζεται και στους ωκεανούς, τόσο στον Ατλαντικό όσο και στον Ειρηνικό, και βέβαια στη Μεσόγειο.

Επομένως, η όλη εικόνα οδηγεί σε συνέχιση της αστάθειας του κλίματος που βιώνουμε», προσθέτει. «Ο χειμώνας που πέρασε πράγματι υπήρξε εξαιρετικά ήπιος και, όπως το 2023, έτσι και το 2024, από το φθινόπωρο και τον χειμώνα δεν είχαμε σημαντικές ποσότητες βροχής ούτε και χιόνια, κυρίως στην ανατολική πλευρά της χώρας μας.

Η πλευρά αυτή είναι γνωστό ότι πάσχει από λειψυδρία, όπως και σχεδόν ολόκληρη η Μεσόγειος, δηλαδή ο υδροφόρος ορίζοντας είναι πιο χαμηλός και υπάρχει μια τάση οι χειμώνες να είναι πιο ήπιοι στη Μεσόγειο. Αυτό είναι καταστροφικό για τον υδροφόρο ορίζοντα, διότι οδηγεί σε μείωση της σχετικής υγρασίας
των εδαφών και, επομένως, οι δασικές περιοχές γίνονται ακόμα πιο ευάλωτες σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς, παρουσία φυσικά του ανέμου.

Αυτές τις ημέρες ξεκινά το Διεθνές Συνέδριο για τους Ωκεανούς και τις Θάλασσες και ο σκοπός είναι η ευαισθητοποίηση ακριβώς για τις μεταβολές που γίνονται στους υδάτινους όγκους του πλανήτη μας, οι οποίοι, λειτουργώντας ως η μνήμη της ατμόσφαιρας, μεταφέρουν από κάθε έτος στο επόμενο θερμοκρασιακές και κλιματικέ ανωμαλίες. Αυτό σημαίνει ότι και φέτος θα περιμένουμε να έχουμε μια συνέχιση της ανοδικής τάσης της θερμοκρασίας και θα πρέπει να περιμένουμε να υπάρξουν και
κάποιοι καύσωνες, επομένως η επικινδυνότητα για δασικές πυρκαγιές θα είναι το ίδιο αυξημένη, τουλάχιστον όσο και πέρυσι», καταλήγει ο κ. Ζερεφός.

Ρεκόρ θερμοκρασιών

Από την πλευρά της, η μετεωρολόγος Χριστίνα Ρήγου τονίζει πως «τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών καταρρίπτονται σε πλανητικό επίπεδο συνεχώς τους τελευταίους μήνες. Μόνο στην Ελλάδα, από τον Ιούνιο 2023 έως και τον Μάρτιο του 2024 σημειώθηκαν συνεχόμενες θετικές θερμοκρασιακές αποκλίσεις από τις μέσες μηνιαίες κλιματικές τιμές. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η θερμοκρασία ξεπέρασε κατά 1,5° C τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη από την προβιομηχανική περίοδο». «Οι εκτιμήσεις των κλιματικών μοντέλων για το επόμενο τρίμηνο είναι δυσοίωνες.

Το φαινόμενο “El Ninio” ήταν από τα ισχυρότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ και τον Δεκέμβριο κορυφώθηκε και συνέβαλε στα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών παγκοσμίως. Αν και έχει αρχίσει να εξασθενεί, θα συνεχίζει να θερμαίνει την ατμόσφαιρα μέχρι και τον Ιούνιο. Μεγάλη είναι η πιθανότητα το τρίμηνο Μάιος - Ιούνιος - Ιούλιος οι θερμοκρασίες στη χώρα μας να είναι υψηλότερες από τις κανονικές για την εποχή και η περίοδος ξηρασίας με περιορισμένες βροχές να συνεχιστεί, ως συνέπεια του ισχυρότατου “El Ninio” που εκδηλώθηκε τον χειμώνα», εξηγεί ακόμα.

«Το γεγονός ότι ο φετινός χειμώνας ήταν ιδιαίτερα θερμός δεν μπορεί να συνδεθεί επιστημονικά με το συμπέρασμα ότι και το ερχόμενο καλοκαίρι θα είναι ανάλογα θερμό. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες να επαληθευτεί ένα τέτοιο σενάριο για το φετινό καλοκαίρι στην Ελλάδα», συμπληρώνει η μετεωρολόγος.

«Το βασικότερο είναι ότι η κλιματική αλλαγή τείνει να προκαλεί, εκτός των άλλων, ακραίους και παρατεταμένους καύσωνες στις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Καιρικές συνθήκες που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, τείνουν να εδραιωθούν κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών και στη χώρα μας. Ενώ εξίσου σημαντικό είναι το μοτίβο των ρεκόρ θερμοκρασιών που σημειώνονται τους τελευταίους 10 μήνες στη χώρα μας και οι περιορισμένες βροχές για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Συνθήκες με εξαιρετικά σημαντικές επιπτώσεις στη γεωργία, στον ανθρώπινο οργανισμό, στις δασικές πυρκαγιές, στα οικοσυστήματα και σε πολλούς άλλους τομείς», συνεχίζει η κ. Ρήγου.

«Συνεπώς, τα ρεκόρ θερμοκρασιών και η σχετική ανομβρία θα διατηρηθούν έως και τον Ιούνιο στην Ελλάδα. Ενας θερμός χειμώνας δεν αποδεικνύεται επιστημονικά ότι ακολουθείται από θερμό καλοκαίρι, ωστόσο είναι πιθανόν, ως επίπτωση της κλιματικής αλλαγής, και το φετινό καλοκαίρι να είναι θερμό και ξηρό και να εκδηλωθούν καύσωνες με μεγάλη διάρκεια και ένταση», καταλήγει.

* Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 13/4