Στην Άγκυρα μεταβαίνει στις 13 Μαΐου ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προκειμένου να συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με το κλίμα όμως να έχει δυναμιτιστεί πριν καν ο Έλληνας πρωθυπουργός μεταβεί στη γείτονα για τις συνομιλίες με τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος έχει επαναφέρει το νεοοθωμανικό αφήγημα για άλλη μία φορά, με στόχο να παίξει -όπως συνηθίζει- το χαρτί του Ισλάμ, απευθυνόμενος πρωτίστως σε εθνικιστικά ακροατήρια.

Σημειώνεται, δε, πως, όπως υποστηρίζουν τα τουρκικά Μέσα και ως άμεση συνάρτηση των παραπάνω, ο Ερντογάν θα θέσει στον Μητσοτάκη το μοίρασμα του πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ στην ατζέντα της συζήτησης θα βρεθεί και το Κυπριακό.

Η... φιέστα Ερντογάν για τη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί

Σαν μια τελευταία πράξη και απτή απόδειξη του ισχυρισμού περί προβολής του παράγοντα «Ισλάμ» και του τουρκικού αναθεωρητισμού είναι ότι ακριβώς μία εβδομάδα πριν την «υποδοχή» του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο Ταγίπ Ερντογάν μετέτρεψε σε τζαμί άλλον έναν εμβληματικό ναό μετά την Αγία Σοφία, αυτόν της Μονής της Χώρας. Σε µια προκλητική φιέστα σε απευθείας µετάδοση από την Άγκυρα, ο Τούρκος πρόεδρος, μάλιστα, δεν έμεινε μόνο στην πράξη και στους συμβολισμούς της, αλλά συνεχάρη και τη Γενική ∆ιεύθυνση Βακουφίων για «την προστασία της κληρονοµιάς των προγόνων µας», ενώ συνέχισε το παραλήρηµα: «Όχι µόνο στην Τουρκία, στην Ανατολία και τη Θράκη, αλλά οπουδήποτε στον κόσµο υπάρχει ένα κοµµάτι πολιτιστικής κληρονοµιάς που µας ανήκει, φτάνουµε εκεί και το φέρνουµε στο φως».

Στο σημειολογικό, δε, κομμάτι, πέραν από το ευαίσθητο timing, υπεισέρχεται και ένας ακόμη παράγοντας: το ότι όλα τα παραπάνω έγιναν μία ημέρα μετά τον εορτασμό του Πάσχα των Ορθοδόξων Χριστιανών, κάτι που επίσης δεν φαντάζει να έγινε τυχαία.

*Διαβάστε ακόμα: Τουρκία: Η ιστορία της Μονής της Χώρας που έκανε τζαμί ο Ερντογάν - Η ίδρυση τον 6ο αιώνα από τον Άγιο Θεόδωρο, η ανακαίνιση και η βεβήλωση µετά την Άλωση

Εκτός, όμως, της επικοινωνιακής διάστασης, υπάρχει και η πρακτική, που συσχετίζεται με την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στα ύδατα του Αιγαίου και την παγίωση της θεωρίας των γκρίζων ζωνών και της συναφούς με αυτήν «Γαλάζιας Πατρίδας», η οποία όπως έχει γίνει γνωστό θα διδάσκεται ως μάθημα στα σχολεία της γείτονος. Παράλληλα, δε, με αυτό, η Τουρκία ονοματίζει το Αιγαίο ως «Θάλασσα των Νήσων», προβάλλοντας εκ νέου το αναθεωρητικό της δόγμα.

Ο εκ των εμπνευστών της θεωρίας της Mavi Vatan (όπως αποκαλείται στα τουρκικά η «Γαλάζια Πατρίδα») υποναύαρχος εν αποστρατεία Τζιχάτ Γιαϊτζί δήλωσε ότι από τον Οκτώβριο έχουν πραγµατοποιηθεί συνεδριάσεις για τα προγράµµατα σπουδών στο Συµβούλιο Παιδείας και Εκπαίδευσης. «Έτσι, το τουρκικό έθνος, η τουρκική νεολαία και θα προστατεύσει τις θάλασσες και τον ουρανό της και θα µάθει πολύ καλύτερα τη γεωγραφία µας. Θα είναι πιο συνειδητοποιηµένοι σχετικά µε αυτό το θέµα», είπε για το ζήτημα των αλλαγών στην εκπαίδευση στην Τουρκία, η οποία «ισλαμοποιείται» και μειώνει τον κοσμικό της χαρακτήρα όλο και περισσότερο.

Άλλωστε, όπως ανέφερε σε σχετικό ρεπορτάζ η ελληνική έκδοση της Deutsche Welle προ ολίγων ημερών, σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα, τα θρησκευτικά και η εκμάθηση της αραβικής θα καταλαμβάνουν περισσότερο χώρο από τα μαθήματα των Τουρκικών, των Μαθηματικών, της Φυσικής και των Κοινωνικών Επιστημών. Στο μάθημα της Βιολογίας, δε, δεν θα διδάσκεται η θεωρία της εξέλιξης των ειδών.

Ερντογάν: Τα... ραπίσματα από Ιμάμογλου και Ερμπακάν και το 40ήμερο έντασης που ξεκίνησε από τα θαλάσσια πάρκα

Αν χαρακτηρίζονται από κάτι συγκεκριμένο στη διαχρονία τους οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αυτό είναι από μια εναλλαγή μεταξύ... παλίρροιας και άμπωτης, δηλαδή μεταξύ φάσεων έντασης και ύφεσης, χωρίς βέβαια ο δυνητικά συγκρουσιακός πυρήνας -που ερείδεται στην επιθυμία της Άγκυρας να καρπωθεί οφέλη αναφορικά με την εκμετάλλευση στο Αιγαίο, θέλοντας μια «συμφωνία-πακέτο» κατά βάση μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων υπό τους δικούς της όρους- να «θίγεται».

Μια τέτοια εναλλαγή παρατηρείται και τώρα και μοιάζει να έχει ως αφετηρία τις δημοτικές εκλογές που έγιναν στην Τουρκία στα τέλη Μαρτίου: ο Ερντογάν υπέστη συντριπτικές ήττες σε πόλεις-κλειδιά, με προεξάρχουσα την Κωνσταντινούπολη, η οποία -όπως συνηθίζεται να λέγεται στη γείτονα- αποτελεί το βαρόμετρο για το ποιος θα έχει υπό τον έλεγχό του μελλοντικά τις τύχες της χώρας. Και ακόμα κι αν δεν επαληθεύτηκε αυτό το 2023 (μετά την αντίστοιχη συγκυρία του 2019 και την τότε επικράτηση του Ιμάμογλου), κανείς δεν γνωρίζει τι επιφυλάσσει το μέλλον.

Σημειώνεται δε πως η «αιμορραγία» Ερντογάν δεν σχετιζόταν μόνο με τους κεμαλιστές, αλλά υπήρξαν και πολύ σημαντικές απώλειες εκ δεξιών, με το ισλαμιστικό κόμμα Νέας Ευμηερίας του Φατίχ Ερμπακάν να κερδίζει το 6,2% των ψήφων, κατατασσόμενο τρίτο, πίσω μόνο από τα κυρίαρχα κόμματα, το AKP και το CHP.

Με αυτό ως δεδομένο, φαίνεται πως έχουμε εισέλθει σε ένα 40ήμερο έντασης, που ως πρώτο δείγμα χρονικά είχε την κήρυξη των δύο θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και στο Ιόνιο από την Αθήνα, κατά τη διάρκεια του ''Our Ocean Conference'', το οποίο η χώρα μας φιλοξένησε στις 15-17 Απριλίου.

Παρόλο που -όπως εξαγγέλθηκε και από τον Κυριάκο Μητσοτάκη- πρόκειται για μια πράξη με σαφή οικολογικό στόχο και την κατακόρυφη αύξηση του μεγέθους των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, η Άγκυρα αντέδρασε έντονα, με τον Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπο του κυβερνώντος κόμματος AKP, να κάνει λόγο για «μονομερείς ενέργειες» της Ελλάδας, ενώ υπήρξε και σχετική διαρροή από το τουρκικό υπουργείο Άμυνας, σύμφωνα με την οποία «είμαστε σε επιφυλακή για να προστατεύσουμε τα δικαιώματα, τα συμφέροντα και τα οφέλη μας στο Αιγαίο».

Η ανάγκη να μείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Άγκυρα

Το σκηνικό αυτό της έντασης -σε επίπεδο συμβολισμών και ρητορείας- αποτελεί μια ξεκάθαρη παραβίαση της Διακήρυξης των Αθηνών, που υπεγράφη κατά την επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα τον Δεκέμβριο και η οποία προέβλεπε την αποφυγή ενεργειών και δηλώσεων που μπορεί να δυναμιτίσουν το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Η Τουρκία λοιπόν επιλέγει και πάλι να τραβήξει το σχοινί, σε μια «καυτή» συγκυρία, με την ένταση στη Μέση Ανατολή να έχει φτάσει στην κορύφωσή της και ενώ η τρέχουσα χρονιά οδηγεί στις κάλπες περί τα 3,8 δισ. άτομα στον πλανήτη, μεταξύ των οποίων τους πολίτες της Ευρώπης και της Αμερικής.

Μένει να φανεί η αντίδραση της Αθήνας, η οποία ορθώς επιλέγει να κρατήσει -παρά την όξυνση των προκλήσεων- ανοιχτούς τους δίαυλους επικοινωνίας, επιλέγοντας να συνομιλήσει με την άλλη πλευρά, χωρίς βέβαια να θέτει εν αμφιβόλω τα κυριαρχικά της δικαιώματα, διατηρώντας ακέραιες τις θέσεις της υπέρ της αναγνώρισης της μιας και μοναδικής διαφοράς με την Τουρκία, αυτή της οριοθέτησης της νησιωτικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, και της εφαρμογής στις διμερείς σχέσεις μας με την Άγκυρα του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Το ήπιο κλίμα και η προσπάθεια για συνεργασία με την άλλη πλευρά, άλλωστε, δέον είναι να διατηρηθούν, με την ελληνική πλευρά να επενδύει ακριβώς σε αυτό, στην αποσυμπίεση των εντάσεων, με τη «νηνεμία» στα ελληνοτουρκικά και τη θέση σε πρώτο πλάνο της θετικής ατζέντας να έχει αποδώσει καρπούς στο -πολύ πρόσφατο- παρελθόν.