Τρεις εµβληµατικές πλατείες αλλάζουν την Αθήνα - Κολωνάκι, Εξάρχεια και "Ευαγγελισμός" αποκτούν νέα όψη
Η «Ανάπλαση Αθήνας» ανακοίνωσε τους νικητές στους τρεις από τους συνολικά επτά διαγωνισµούς που «τρέχουν» για την ανάπλαση πλατειών στην Αθήνα
Ένα... πρόβατο στην πλατεία Κολωνακίου, µαζί µε belvedere, ως «δώρο» για να συνδεθούµε µε το παρόν. Το γλυπτό-φανοστάτης των τριών Ερώτων στην «πολύχρωµη» πλατεία Εξαρχείων σαν ιστορικό στοιχείο. Μια νέα πλατεία, ευέλικτη και δεκτική. Με πλάτανους, κουτσουπιές, χαρουπιές κι ελιές. H αστική εµπειρία, η κινητοποίηση των αισθήσεων, µέσα από το πράσινο, το νερό και την Τέχνη στην πλατεία «Ευαγγελισµού».
Ο κύκλος σαν γεωµετρικό σύµβολο. Ψηλά δέντρα που ξαναφυτεύονται. Γλυπτά νερού. Και ανθοπωλεία. Και κιόσκια. Και διαδροµές για το ποδήλατο. Τρεις διαφορετικές ιστορίες, τρεις πλατείες, τρεις νέες αναγνώσεις σε µια πόλη που αλλάζει, φωτίζεται, ανθίζει, ταξιδεύει, τρέχει, ξεκουράζεται, διδάσκεται από τα λάθη του παρελθόντος. Περιµένοντας να αντικρίσουµε ιδίοις όµµασι τα ανακοινωµένα «λίφτινγκ» σε Κολωνάκι, «Ευαγγελισµό», Εξάρχεια, αναζητήσαµε τους τρεις υπεύθυνους αρχιτέκτονες και τις µακέτες-οράµατά τους.
Σκοπός της αναµόρφωσης της πρωτεύουσας, το rebranding φυσικά, προκειµένου ο τουρισµός να την «αγκαλιάζει» και τους 12 µήνες τον χρόνο, ούτως ώστε η Αθήνα που ξενυχτά, θυµάται τη φωτογένειά της, πειραµατίζεται, επανασυστήνεται, να καταστεί περιζήτητος προορισµός πολιτισµού, για άµεση σύνδεση µε το ένδοξο παρελθόν της.
Η «Ανάπλαση Αθήνας» ανακοίνωσε τους νικητές στους τρεις από τους συνολικά επτά διαγωνισµούς που «τρέχουν» για την ανάπλαση πλατειών στην Αθήνα κι εµείς από την πλευρά µας συντονιστήκαµε µε τους αρχιτέκτονες από τα τρία αρχιτεκτονικά γραφεία (από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη) που ανέλαβαν τη µεταµόρφωσή τους στο κέντρο της Αθήνας που θα υποδεχθούν τη Γραµµή 4 του Μετρό.
Ξεκινώντας από το γεγονός πως η Αθήνα ανέκαθεν φλέρταρε µε τις αντιθέσεις, ο αστικός ιστός «φωνάζει» για προσβασιµότητα και ισορροπία. Μαζί µε φως, γεωµετρία, σκιές. Στις µακέτες κυριαρχεί η ηρεµία. Πώς θα µοιάζουν οι νέες πλατείες όταν αρχίσουµε να τις ζούµε, να γίνονται κοµµάτι της καθηµερινότητάς µας; Για την ώρα µπορούµε να απολαύσουµε το «τρέιλερ» προτού δούµε ζωντανά τη µεγάλη εικόνα.
Στην πρόταση των Εξαρχείων υπάρχει «ισορροπία του δηµόσιου χώρου της πλατείας, µε σαφή κεντρικότητα του γλυπτού των τριών Ερώτων, της ισχυρής περιµετρικής φύτευσης και της διαχείρισης της εισόδου στο Μετρό, που ‘‘µεγαλώνει’’ την πλατεία, εξυπηρετώντας ανάλογα το Μετρό. Κυκλοφοριακά, η πλατεία επεκτείνεται στις οδούς Στουρνάρη και Σπ. Τρικούπη αφήνοντας µια λωρίδα διέλευσης µόνο, που οργανώνει περιµετρικά ήπιες κυκλοφορίες στην ευρύτερη περιοχή». Για την πρόταση του «Ευαγγελισµού», που κέρδισε τον διαγωνισµό, «επιτυχής είναι η διείσδυση του φυσικού φωτισµού στον σταθµό ως πρόταση ώσµωσης και ανάδειξης δύο κόσµων: άνω-κάτω, σκιά-φως, µέσα-έξω. Επίσης η διατήρηση και ενίσχυση του φυσικού στοιχείου, µε ελάχιστο αποτύπωµα σκληρού δαπέδου στις επίγειες συνδέσεις.
Θετικός είναι ο εµπλουτισµός του χώρου µε τέχνη, παιχνίδια, γλυπτά νερού κ.λπ. Πολύ καλό είναι το µεταλλικό στέγαστρο µε ελάχιστες διατοµές στην είσοδο/ έξοδο του σταθµού». Οσο για την πλατεία του Κολωνακίου, κρίθηκε «ενδιαφέρουσα και τολµηρή πρόταση η συνολική αναθεώρησή της σε σχέση µε τον περιβάλλοντα αστικό ιστό. Εχει συλλάβει και χειριστεί σωστά τη διαφορά ύψους και την προσβασιµότητα. Εχει σωστή αντίληψη του περιβαλλοντικού σχεδιασµού, της υλικότητας και της ευρύτερης πολεοδοµικής κλίµακας.
Πολύ καλή διάγνωση του αστικού περίγυρου της πλατείας και των υψοµετρικών διαφορών για τη διαµόρφωση της σχεδιαστικής προσέγγισης. Βασικοί στόχοι, η µεταφορά της ζωής στο κέντρο της πλατείας, η αστική κινητικότητα και ο περίπατος, καθώς και η ανάκτηση του φυσικού περιβάλλοντος». Mε 2.975 µεγάλα δέντρα, που θα φυτευτούν σε χώρους και σηµεία της πόλης που επηρεάζονται από τις εργασίες για το Μετρό. Μέχρι να δούµε τι να περιµένουµε και στους επόµενους σταθµούς. Να σταµατήσουµε τον χρόνο και να θυµηθούµε τότε που έβοσκαν πρόβατα στην πιο αριστοκρατική γειτονιά της πόλης, σε µια Αθήνα που δεν υπάρχει πια. Επιστρέφει µε σεβασµό και πείσµα.
Για τη Θεώνη Ξάνθη υπήρχαν δύο στοιχεία που ιεραρχήθηκαν: το µεγάλο σώµα της πλατείας Κολωνακίου στη συνολική διαµόρφωση που επικοινωνεί µε την πόλη, ο ανοιχτός χώρος, µια αθηναϊκή πλατεία που παραδοσιακά υποδέχεται την αστικότητα ζωής και η παραλαβή από πεζόδροµους, η εύκολη προσπέλαση προς το Μετρό.
Αυτό αξιολογήθηκε και µαζί µε το δεύτερο στοιχείο, του «δαχτυλιδιού», στον πάνω ορίζοντα από την Πατριάρχου Ιωακείµ, σαν «δώρο». Ενας περίπατος, ένα «αντίδωρο», «µετράει διαφορετικά τον χρόνο, µε θέα και κατανόηση της πόλης. Το επιπλέον στοιχείο είναι το κυκλικό belvedere της πλατείας. Ετσι µπορείς να κατανοήσεις τον δηµόσιο χώρο και τις λειτουργίες. Την ταυτότητα που γίνεται και πιο κινητική». Η προσπάθεια για συγχρονικότητα έχει στόχο «να ικανοποιήσουµε τα αιτήµατα για την πόλη µας, να αποκτήσει συνδεσιµότητα, όχι µόνο για τον εκσυγχρονισµό και την πρόοδο, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος, µε φιλικότητα στα υλικά», λέει στην «Α» της Κυριακής η Θεώνη Ξάνθη.
«Η πλατεία Κολωνακίου είναι ιστορική πλατεία, που συγκεντρώνει ένα πλέγµα δηµόσιων χώρων του κέντρου σε κοµβικό σηµείο, µε ταυτότητα που θελήσαµε να αναδείξουµε µε έναν σύγχρονο τρόπο διαδράσης, αλλά και να συνδεθούµε µε το σύγχρονο παρόν». Και πώς θα µεταφερθεί η ζωή στο κέντρο της πλατείας για κάθε ηλικία; «Η ‘‘κλειστότητα’’ λειτουργούσε σαν πιο ήσυχος χώρος αναψυχής. Με µεγάλη σκάλα κατεβαίνεις στο µεγάλο επίπεδο, µε το ‘‘δαχτυλίδι’’ κάνεις περίπατο ψηλά. Και στη σκιά του, υφίστανται αστικές χρήσεις. Ενα µικρό καφέ, ένα κιόσκι δίπλα στην έξοδο του Μετρό, ένα υπαίθριο ανθοπωλείο δηµιουργούν µικρές νησίδες για άλλη χρήση της πλατείας. Για να κάνει έναν περίπατο µια µητέρα µε το παιδί της, να γίνει µία συγκέντρωση, µια έκθεση, να σταθεί κάποιος στη σκιά και να χαρεί τη φύση». Νοσταλγία ή φουτουρισµός; «Mε χώρους ελεύθερους, για να ριζώσεις, να λιάζεσαι. Οποτε θέλεις να πάρεις ήλιο χωρίς να σε εµποδίζει κανείς. Σίγουρα δεν έχουµε δει πλατεία να την περπατάς σε δύο επίπεδα. Θα µπορούσαµε να κάνουµε κάτι καινοφανές και να φαίνεται ‘‘wow’’ και να το ξεράσει η φύση. Τα πράγµατα πρέπει να έχουν µέτρο και κλίµακα», καταλήγει.
H πλατεία Eξαρχείων µε τα ιδιαίτερα φυσιογνωµικά χαρακτηριστικά κι ένας σταθµός Μετρό «καλούνται να συνυπάρξουν σε ένα πεδίο που θέτει ζητήµατα κυριαρχίας του ενός έναντι του άλλου και περιορισµού της δυνατότητας εκτόνωσης του δηµόσιου βίου -µε τον τρόπο που αυτή τελούνταν µέχρι και σήµερα», σύµφωνα µε τον Τηλέµαχο Ανδριανόπουλο. Και κάπως έτσι θα διατηρηθεί η προηγούµενη, κατάφυτη εικόνα της και µε αφετηρία τον σαφή καθορισµό των ροών από και προς τον σταθµό του Μετρό, «η επιφάνεια της νέας πλατείας επαυξάνεται, ενώ η φύτευση την πλαισιώνει, ώστε να ορίζει τον ελεύθερο χώρο».
Πώς θα «µεγαλώσει» η πλατεία; «Το τρίγωνο ορίζεται µέσω της δαπεδόστρωσης εκ νέου, ενσωµατώνοντας οπτικά και την περιοχή της οδού Στουρνάρη και του πεζοδροµίου της. Ο άξονας της οδού Βαλτετσίου, που διέρχεται από το κεντρικό της τµήµα, και η κάθετη σε αυτόν προέκταση του πεζοδρόµου της Θεµιστοκλέους προβάλλουν εξαρχής µια συνθήκη που οφείλει να αναδειχθεί µε την ενσωµάτωσή της στη σχεδιαστική πρόταση: στον άξονα της Βαλτετσίου τοποθετούνται οι τρεις ερωτιδείς, τα αγάλµατα που κοσµούν τον ιστορικό φανοστάτη-σήµα κατατεθέν και τοπόσηµο της ευρύτερης περιοχής των Εξαρχείων».
«Η µεγαλύτερη πρόκληση είναι η διατήρηση της συνοχής», εξηγεί ο Τηλέµαχος Ανδριανόπουλος, «η σύγκρουση της εµβέλειας των χρηστών που προσελκύει ένας νέος σταθµός Μετρό, σε σχέση µε την κλίµακα της κατοικηµένης περιοχής, αποφεύγεται µε την εξισορρόπηση των δύο διαφορετικών φυσιογνωµιών σε µια πλατεία που δηµιουργεί χώρους σε δύο, αλληλοδιαπλεκόµενα επίπεδα, χωρίς να αποκλείει κάποια από τις υφιστάµενες λειτουργίες του ελεύθερου χώρου. Η προτεινόµενη επίλυση, σεβόµενη τη δυναµική της πλατείας, αναγνωρίζει την πολλαπλότητα των χρηστών και των αναγκών τους και δηµιουργεί επί µέρους ανοιχτούς χώρους-υποδοχείς που µαγνητίζονται µεν από ένα κέντρο, αλλά µπορούν ταυτόχρονα να εξυπηρετήσουν µεταβαλλόµενες χρήσεις, φιλοξενώντας καθηµερινές δραστηριότητες».
Για να σχεδιάσει η Μόρφω Παπανικολάου µε τους συνεργάτες της την ανάπλαση του χώρου και της ευρύτερης περιοχής του νέου σταθµού Μετρό «Ευαγγελισµός» έλαβαν υπόψη «τον διττό χαρακτήρα της περιοχής: τον ιστορικό χαρακτήρα του πάρκου Ριζάρη, την κεντρική του θέση στον αστικό ιστό, τη σύνδεσή του µε κτίρια και τόπους πολιτιστικού ενδιαφέροντος». Επιπροσθέτως, την ιδιαιτερότητά του να υλοποιηθεί λειτουργικά και αισθητικά ως σύγχρονος κόµβος σύνδεσης και µετεπιβίβασης δυο γραµµών, της Γραµµής 3 και της νέας Γραµµής 4.
«Η έντονη κινητικότητα και η σύνδεση του χώρου µε εµβληµατικούς προορισµούς, µε διαδροµές και στάσεις, τόσο κάτω από τη γη όσο και υπέργεια, συνθέτουν το νήµα της συνολικής προσέγγισης. Συνήθως, σε κάθε έργο, τα βασικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής έκφρασης ενός γραφείου µπορεί να παραµένουν σταθερά». Κι αν αναζητήσουµε βασικές διαφορές στο «πριν» και το «µετά»; «∆εν θα υπάρχει το ‘‘πριν’’, έστω όπως το γνωρίζουµε σήµερα», εξηγεί η Μόρφω Παπανικολάου, «όπως συνήθως υλοποιούνται οι σταθµοί Μετρό, µε µείωση πρασίνου, κατακερµατισµό του πάρκου και µε υπόγειες διαδροµές, µε εξόδους-εισόδους χωρίς ταυτότητα και σύνδεση µε τον χαρακτήρα της περιοχής. Στόχος του διαγωνισµού και αυτό που επιχειρεί η πρότασή µας για το ‘‘µετά’’ είναι µια συνολική διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος». «Θεωρήσαµε ότι κεντρική ιδέα της συνολικής προσέγγισης είναι ο άνθρωπος και η κινητοποίηση των αισθήσεών του. Η πρόταση επιχειρεί να συνδέσει τον δηµόσιο χώρο που βρίσκεται κάτω από τη γη, τους χώρους µετεπιβίβασης, µε αυτό που βρίσκεται πάνω από τη γη, το πάρκο. Γι’ αυτή την ώσµωση, η αρχιτεκτονική προσέγγιση χρησιµοποιεί τη γεωµετρία, το φυσικό φως, τις λιτές χαράξεις, το πράσινο, το νερό, την τέχνη. Επιθυµία µας είναι η καθηµερινή διαδικασία µετάβασης, ανάδυσης ή κατάδυσης, στάσης, ή χαλάρωσης, να µετατραπεί σε ενδιαφέρουσα αστική εµπειρία».
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής / Συντάκτρια: Σάντυ Τσαντάκη
Ο κύκλος σαν γεωµετρικό σύµβολο. Ψηλά δέντρα που ξαναφυτεύονται. Γλυπτά νερού. Και ανθοπωλεία. Και κιόσκια. Και διαδροµές για το ποδήλατο. Τρεις διαφορετικές ιστορίες, τρεις πλατείες, τρεις νέες αναγνώσεις σε µια πόλη που αλλάζει, φωτίζεται, ανθίζει, ταξιδεύει, τρέχει, ξεκουράζεται, διδάσκεται από τα λάθη του παρελθόντος. Περιµένοντας να αντικρίσουµε ιδίοις όµµασι τα ανακοινωµένα «λίφτινγκ» σε Κολωνάκι, «Ευαγγελισµό», Εξάρχεια, αναζητήσαµε τους τρεις υπεύθυνους αρχιτέκτονες και τις µακέτες-οράµατά τους.
Σκοπός της αναµόρφωσης της πρωτεύουσας, το rebranding φυσικά, προκειµένου ο τουρισµός να την «αγκαλιάζει» και τους 12 µήνες τον χρόνο, ούτως ώστε η Αθήνα που ξενυχτά, θυµάται τη φωτογένειά της, πειραµατίζεται, επανασυστήνεται, να καταστεί περιζήτητος προορισµός πολιτισµού, για άµεση σύνδεση µε το ένδοξο παρελθόν της.
Η «Ανάπλαση Αθήνας» ανακοίνωσε τους νικητές στους τρεις από τους συνολικά επτά διαγωνισµούς που «τρέχουν» για την ανάπλαση πλατειών στην Αθήνα κι εµείς από την πλευρά µας συντονιστήκαµε µε τους αρχιτέκτονες από τα τρία αρχιτεκτονικά γραφεία (από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη) που ανέλαβαν τη µεταµόρφωσή τους στο κέντρο της Αθήνας που θα υποδεχθούν τη Γραµµή 4 του Μετρό.
Οι νικητές
Ξεκινώντας από το γεγονός πως η Αθήνα ανέκαθεν φλέρταρε µε τις αντιθέσεις, ο αστικός ιστός «φωνάζει» για προσβασιµότητα και ισορροπία. Μαζί µε φως, γεωµετρία, σκιές. Στις µακέτες κυριαρχεί η ηρεµία. Πώς θα µοιάζουν οι νέες πλατείες όταν αρχίσουµε να τις ζούµε, να γίνονται κοµµάτι της καθηµερινότητάς µας; Για την ώρα µπορούµε να απολαύσουµε το «τρέιλερ» προτού δούµε ζωντανά τη µεγάλη εικόνα.
Οι προτάσεις
Στην πρόταση των Εξαρχείων υπάρχει «ισορροπία του δηµόσιου χώρου της πλατείας, µε σαφή κεντρικότητα του γλυπτού των τριών Ερώτων, της ισχυρής περιµετρικής φύτευσης και της διαχείρισης της εισόδου στο Μετρό, που ‘‘µεγαλώνει’’ την πλατεία, εξυπηρετώντας ανάλογα το Μετρό. Κυκλοφοριακά, η πλατεία επεκτείνεται στις οδούς Στουρνάρη και Σπ. Τρικούπη αφήνοντας µια λωρίδα διέλευσης µόνο, που οργανώνει περιµετρικά ήπιες κυκλοφορίες στην ευρύτερη περιοχή». Για την πρόταση του «Ευαγγελισµού», που κέρδισε τον διαγωνισµό, «επιτυχής είναι η διείσδυση του φυσικού φωτισµού στον σταθµό ως πρόταση ώσµωσης και ανάδειξης δύο κόσµων: άνω-κάτω, σκιά-φως, µέσα-έξω. Επίσης η διατήρηση και ενίσχυση του φυσικού στοιχείου, µε ελάχιστο αποτύπωµα σκληρού δαπέδου στις επίγειες συνδέσεις.Θετικός είναι ο εµπλουτισµός του χώρου µε τέχνη, παιχνίδια, γλυπτά νερού κ.λπ. Πολύ καλό είναι το µεταλλικό στέγαστρο µε ελάχιστες διατοµές στην είσοδο/ έξοδο του σταθµού». Οσο για την πλατεία του Κολωνακίου, κρίθηκε «ενδιαφέρουσα και τολµηρή πρόταση η συνολική αναθεώρησή της σε σχέση µε τον περιβάλλοντα αστικό ιστό. Εχει συλλάβει και χειριστεί σωστά τη διαφορά ύψους και την προσβασιµότητα. Εχει σωστή αντίληψη του περιβαλλοντικού σχεδιασµού, της υλικότητας και της ευρύτερης πολεοδοµικής κλίµακας.
Πολύ καλή διάγνωση του αστικού περίγυρου της πλατείας και των υψοµετρικών διαφορών για τη διαµόρφωση της σχεδιαστικής προσέγγισης. Βασικοί στόχοι, η µεταφορά της ζωής στο κέντρο της πλατείας, η αστική κινητικότητα και ο περίπατος, καθώς και η ανάκτηση του φυσικού περιβάλλοντος». Mε 2.975 µεγάλα δέντρα, που θα φυτευτούν σε χώρους και σηµεία της πόλης που επηρεάζονται από τις εργασίες για το Μετρό. Μέχρι να δούµε τι να περιµένουµε και στους επόµενους σταθµούς. Να σταµατήσουµε τον χρόνο και να θυµηθούµε τότε που έβοσκαν πρόβατα στην πιο αριστοκρατική γειτονιά της πόλης, σε µια Αθήνα που δεν υπάρχει πια. Επιστρέφει µε σεβασµό και πείσµα.
ΠΛΑΤΕΙΑ ΚΟΛΩΝΑΚΙΟΥ / ΘΕΩΝΗ ΞΑΝΘΗ, ΧΖΑ-ΑRCHITECTS - Πώς θα µεταφερθεί η ζωή στο κέντρο σε έναν χώρο δύο επιπέδων
Για τη Θεώνη Ξάνθη υπήρχαν δύο στοιχεία που ιεραρχήθηκαν: το µεγάλο σώµα της πλατείας Κολωνακίου στη συνολική διαµόρφωση που επικοινωνεί µε την πόλη, ο ανοιχτός χώρος, µια αθηναϊκή πλατεία που παραδοσιακά υποδέχεται την αστικότητα ζωής και η παραλαβή από πεζόδροµους, η εύκολη προσπέλαση προς το Μετρό. Αυτό αξιολογήθηκε και µαζί µε το δεύτερο στοιχείο, του «δαχτυλιδιού», στον πάνω ορίζοντα από την Πατριάρχου Ιωακείµ, σαν «δώρο». Ενας περίπατος, ένα «αντίδωρο», «µετράει διαφορετικά τον χρόνο, µε θέα και κατανόηση της πόλης. Το επιπλέον στοιχείο είναι το κυκλικό belvedere της πλατείας. Ετσι µπορείς να κατανοήσεις τον δηµόσιο χώρο και τις λειτουργίες. Την ταυτότητα που γίνεται και πιο κινητική». Η προσπάθεια για συγχρονικότητα έχει στόχο «να ικανοποιήσουµε τα αιτήµατα για την πόλη µας, να αποκτήσει συνδεσιµότητα, όχι µόνο για τον εκσυγχρονισµό και την πρόοδο, αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος, µε φιλικότητα στα υλικά», λέει στην «Α» της Κυριακής η Θεώνη Ξάνθη.
«Η πλατεία Κολωνακίου είναι ιστορική πλατεία, που συγκεντρώνει ένα πλέγµα δηµόσιων χώρων του κέντρου σε κοµβικό σηµείο, µε ταυτότητα που θελήσαµε να αναδείξουµε µε έναν σύγχρονο τρόπο διαδράσης, αλλά και να συνδεθούµε µε το σύγχρονο παρόν». Και πώς θα µεταφερθεί η ζωή στο κέντρο της πλατείας για κάθε ηλικία; «Η ‘‘κλειστότητα’’ λειτουργούσε σαν πιο ήσυχος χώρος αναψυχής. Με µεγάλη σκάλα κατεβαίνεις στο µεγάλο επίπεδο, µε το ‘‘δαχτυλίδι’’ κάνεις περίπατο ψηλά. Και στη σκιά του, υφίστανται αστικές χρήσεις. Ενα µικρό καφέ, ένα κιόσκι δίπλα στην έξοδο του Μετρό, ένα υπαίθριο ανθοπωλείο δηµιουργούν µικρές νησίδες για άλλη χρήση της πλατείας. Για να κάνει έναν περίπατο µια µητέρα µε το παιδί της, να γίνει µία συγκέντρωση, µια έκθεση, να σταθεί κάποιος στη σκιά και να χαρεί τη φύση». Νοσταλγία ή φουτουρισµός; «Mε χώρους ελεύθερους, για να ριζώσεις, να λιάζεσαι. Οποτε θέλεις να πάρεις ήλιο χωρίς να σε εµποδίζει κανείς. Σίγουρα δεν έχουµε δει πλατεία να την περπατάς σε δύο επίπεδα. Θα µπορούσαµε να κάνουµε κάτι καινοφανές και να φαίνεται ‘‘wow’’ και να το ξεράσει η φύση. Τα πράγµατα πρέπει να έχουν µέτρο και κλίµακα», καταλήγει.
ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ / ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΑΝ∆ΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΤENSE ARCHITECTURE ΝETWORK - Πώς θα «µεγαλώσει» και θα εξυπηρετήσει τους κατοίκους
H πλατεία Eξαρχείων µε τα ιδιαίτερα φυσιογνωµικά χαρακτηριστικά κι ένας σταθµός Μετρό «καλούνται να συνυπάρξουν σε ένα πεδίο που θέτει ζητήµατα κυριαρχίας του ενός έναντι του άλλου και περιορισµού της δυνατότητας εκτόνωσης του δηµόσιου βίου -µε τον τρόπο που αυτή τελούνταν µέχρι και σήµερα», σύµφωνα µε τον Τηλέµαχο Ανδριανόπουλο. Και κάπως έτσι θα διατηρηθεί η προηγούµενη, κατάφυτη εικόνα της και µε αφετηρία τον σαφή καθορισµό των ροών από και προς τον σταθµό του Μετρό, «η επιφάνεια της νέας πλατείας επαυξάνεται, ενώ η φύτευση την πλαισιώνει, ώστε να ορίζει τον ελεύθερο χώρο».Πώς θα «µεγαλώσει» η πλατεία; «Το τρίγωνο ορίζεται µέσω της δαπεδόστρωσης εκ νέου, ενσωµατώνοντας οπτικά και την περιοχή της οδού Στουρνάρη και του πεζοδροµίου της. Ο άξονας της οδού Βαλτετσίου, που διέρχεται από το κεντρικό της τµήµα, και η κάθετη σε αυτόν προέκταση του πεζοδρόµου της Θεµιστοκλέους προβάλλουν εξαρχής µια συνθήκη που οφείλει να αναδειχθεί µε την ενσωµάτωσή της στη σχεδιαστική πρόταση: στον άξονα της Βαλτετσίου τοποθετούνται οι τρεις ερωτιδείς, τα αγάλµατα που κοσµούν τον ιστορικό φανοστάτη-σήµα κατατεθέν και τοπόσηµο της ευρύτερης περιοχής των Εξαρχείων».
«Η µεγαλύτερη πρόκληση είναι η διατήρηση της συνοχής», εξηγεί ο Τηλέµαχος Ανδριανόπουλος, «η σύγκρουση της εµβέλειας των χρηστών που προσελκύει ένας νέος σταθµός Μετρό, σε σχέση µε την κλίµακα της κατοικηµένης περιοχής, αποφεύγεται µε την εξισορρόπηση των δύο διαφορετικών φυσιογνωµιών σε µια πλατεία που δηµιουργεί χώρους σε δύο, αλληλοδιαπλεκόµενα επίπεδα, χωρίς να αποκλείει κάποια από τις υφιστάµενες λειτουργίες του ελεύθερου χώρου. Η προτεινόµενη επίλυση, σεβόµενη τη δυναµική της πλατείας, αναγνωρίζει την πολλαπλότητα των χρηστών και των αναγκών τους και δηµιουργεί επί µέρους ανοιχτούς χώρους-υποδοχείς που µαγνητίζονται µεν από ένα κέντρο, αλλά µπορούν ταυτόχρονα να εξυπηρετήσουν µεταβαλλόµενες χρήσεις, φιλοξενώντας καθηµερινές δραστηριότητες».
ΠΛΑΤΕΙΑ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ» / ΜΟΡΦΩ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, SPARCH - Κεντρική ιδέα ο άνθρωπος και η κινητοποίηση των αισθήσεών του
Για να σχεδιάσει η Μόρφω Παπανικολάου µε τους συνεργάτες της την ανάπλαση του χώρου και της ευρύτερης περιοχής του νέου σταθµού Μετρό «Ευαγγελισµός» έλαβαν υπόψη «τον διττό χαρακτήρα της περιοχής: τον ιστορικό χαρακτήρα του πάρκου Ριζάρη, την κεντρική του θέση στον αστικό ιστό, τη σύνδεσή του µε κτίρια και τόπους πολιτιστικού ενδιαφέροντος». Επιπροσθέτως, την ιδιαιτερότητά του να υλοποιηθεί λειτουργικά και αισθητικά ως σύγχρονος κόµβος σύνδεσης και µετεπιβίβασης δυο γραµµών, της Γραµµής 3 και της νέας Γραµµής 4. «Η έντονη κινητικότητα και η σύνδεση του χώρου µε εµβληµατικούς προορισµούς, µε διαδροµές και στάσεις, τόσο κάτω από τη γη όσο και υπέργεια, συνθέτουν το νήµα της συνολικής προσέγγισης. Συνήθως, σε κάθε έργο, τα βασικά στοιχεία της αρχιτεκτονικής έκφρασης ενός γραφείου µπορεί να παραµένουν σταθερά». Κι αν αναζητήσουµε βασικές διαφορές στο «πριν» και το «µετά»; «∆εν θα υπάρχει το ‘‘πριν’’, έστω όπως το γνωρίζουµε σήµερα», εξηγεί η Μόρφω Παπανικολάου, «όπως συνήθως υλοποιούνται οι σταθµοί Μετρό, µε µείωση πρασίνου, κατακερµατισµό του πάρκου και µε υπόγειες διαδροµές, µε εξόδους-εισόδους χωρίς ταυτότητα και σύνδεση µε τον χαρακτήρα της περιοχής. Στόχος του διαγωνισµού και αυτό που επιχειρεί η πρότασή µας για το ‘‘µετά’’ είναι µια συνολική διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος». «Θεωρήσαµε ότι κεντρική ιδέα της συνολικής προσέγγισης είναι ο άνθρωπος και η κινητοποίηση των αισθήσεών του. Η πρόταση επιχειρεί να συνδέσει τον δηµόσιο χώρο που βρίσκεται κάτω από τη γη, τους χώρους µετεπιβίβασης, µε αυτό που βρίσκεται πάνω από τη γη, το πάρκο. Γι’ αυτή την ώσµωση, η αρχιτεκτονική προσέγγιση χρησιµοποιεί τη γεωµετρία, το φυσικό φως, τις λιτές χαράξεις, το πράσινο, το νερό, την τέχνη. Επιθυµία µας είναι η καθηµερινή διαδικασία µετάβασης, ανάδυσης ή κατάδυσης, στάσης, ή χαλάρωσης, να µετατραπεί σε ενδιαφέρουσα αστική εµπειρία».
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής / Συντάκτρια: Σάντυ Τσαντάκη
