Ήταν ο πρώτος πρωθυπουργός της κυβέρνησης του Βλαντίμιρ Πούτιν. Όμως, ακόμη και στους χειρότερους εφιάλτες του, ο Μιχαήλ Κασιάνοφ λέει πως δεν θα μπορούσε να φανταστεί τον άλλοτε πολιτικό του προϊστάμενο να διατάσσει στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία.

«Ο Πούτιν που γνώριζα εγώ ήταν διαφορετικός», διαβεβαίωσε ο κ. Κασιάνοφ κατά τη διάρκεια – σπάνιας – συνέντευξης που παραχώρησε μέσω βιντεοσύνδεσης στο Γαλλικό Πρακτορείο.

Πρωθυπουργός από το 2000 ως το 2004, προτού περάσει στην αντιπολίτευση, ο κ. Κασιάνοφ εκτίμησε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να διαρκέσει ως ακόμη και δύο χρόνια. Μολαταύτα, είπε πως πιστεύει πάντα ακράδαντα πως, μια μέρα, η Ρωσία θα ξαναπάρει τον «δημοκρατικό δρόμο» .

Ο 64χρονος πρώην πρωθυπουργός του κ. Πούτιν, ο οποίος είχε καταβάλει προσπάθειες για την προσέγγιση μεταξύ της Μόσχας και Δυτικών κρατών, τόνισε πως δεν πίστευε, όπως πολλοί άλλοι Ρώσοι, ότι θα ξεσπούσε πόλεμος.

Πρόσθεσε πως εντέλει κατάλαβε τι ερχόταν τρεις ημέρες πριν από την εισβολή, όταν ο κ. Πούτιν συγκάλεσε και προέδρευσε σε επιμελώς χορογραφημένη συνεδρίαση του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας της Ρωσίας, που αναμεταδόθηκε τηλεοπτικά.

«Όταν παρακολούθησα αυτή τη συνεδρίαση (...) κατάλαβα πως ναι, θα έχουμε πόλεμο», είπε.

«Γνωρίζω όλους αυτούς τους ανθρώπους και βλέποντάς τους, είδα πως ο Πούτιν δεν ήταν ο ίδιος. Όχι σε ιατρικό επίπεδο. Σε πολιτικό», πρόσθεσε.

Ο κ. Κασιάνοφ, που απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του το 2004, πέρασε στην αντιπολίτευση κι έγινε ένας από τους σφοδρότερους επικριτές του Κρεμλίνου. Σήμερα είναι επικεφαλής του Κόμματος για την Ελευθερία του Λαού, μικρής φιλελεύθερης παράταξης.

«Κυνικό και απάνθρωπο» σύστημα

Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό του, ο κ. Πούτιν, πρώην πράκτορας της KGB, 69 ετών, δημιούργησε αφότου ανέλαβε την εξουσία το 2000 ένα σύστημα βασισμένο στην ατιμωρησία και στον φόβο.

«Αυτά είναι τα κεκτημένα ενός συστήματος το οποίο, με την ενθάρρυνση του Πούτιν, ως αρχηγού του κράτους, άρχισε να λειτουργεί κατά τρόπο ακόμη πιο κυνικό κι απάνθρωπο απ’ ό,τι στα τελευταία στάδια της σοβιετικής ένωσης», έκρινε.

«Κατά βάθος, πρόκειται για σύστημα που θυμίζει την KGB, βασίζεται στην πλήρη ατιμωρησία»: είναι σαφές ότι οι άνθρωποι του συστήματος «δεν περιμένουν πως θα τιμωρηθούν» για τίποτε απολύτως, επέμεινε.

Ο κ. Κασιάνοφ είπε πως έφυγε από τη Ρωσία εξαιτίας της αντίθεσής του στην επίθεση του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία. Απέφυγε να διευκρινίσει σε ποια χώρα βρίσκεται, επικαλούμενος λόγους ασφαλείας.

Ο Μπαρίς Νεμτσόφ, επικριτής του κ. Πούτιν με τον οποίο είχε σχέσεις ο κ. Κασιάνοφ, δολοφονήθηκε κοντά στο Κρεμλίνο το 2015. Ο Αλεξέι Ναβάλνι, μαύρο πρόβατο του Ρώσου προέδρου, βρίσκεται στη φυλακή, αφού επέζησε από τη δηλητηρίασή του το 2020.

«Αν πέσει η Ουκρανία, οι χώρες της Βαλτικής θα είναι οι επόμενες» στον κατάλογο, προειδοποίησε ο αντιπολιτευόμενος.

Πρόσθεσε ότι είναι «κατηγορηματικά» αντίθετος στην ιδέα ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν πρέπει να ταπεινωθεί και εναντιώνεται στις εκκλήσεις η Ουκρανία να δεχθεί να εκχωρήσει μέρος της επικράτειάς της με αντάλλαγμα την ειρήνη.

«Τι έχει κάνει ο Πούτιν για να του αξίζει αυτό;» διερωτήθηκε. «Αυτή είναι θέση υπερβολικά πραγματιστική. Θεωρώ πως είναι λάθος κι ελπίζω ότι η Δύση δεν θα ακολουθήσει αυτόν τον δρόμο».

«Τεράστιες προκλήσεις»

Αναφερόμενος στην εποχή μετά τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Μιχαήλ Κασιάνοφ προεξόφλησε ότι ο διάδοχός του θα τελεί υπό τις εντολές των μυστικών υπηρεσιών, όμως δεν θα μπορέσει να ελέγξει για πολύ το σύστημα και δεν θα είναι εφικτό να οργανωθούν δημοκρατικές εκλογές.

Μολαταύτα, «είμαι σίγουρος πως η Ρωσία θα επιστρέψει στον δρόμο της οικοδόμησης δημοκρατικού κράτους» μια μέρα, είπε, εκτιμώντας πως θα χρειαστεί μια δεκαετία για την «αποκομουνιστικοποίηση» και την «αποπουτινοποίηση» της χώρας.

«Θα είναι πολύ δύσκολο, έπειτα από αυτόν τον εγκληματικό πόλεμο» στην Ουκρανία, προειδοποίησε.

Για τον κ. Κασιάνοφ, ανάμεσα στις κορυφαίες προτεραιότητες θα είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης με τις ευρωπαϊκές χώρες, που χαρακτηρίζει «φυσικούς εταίρους» της Μόσχας.

Αν και η ρωσική αντιπολίτευση περιγράφεται συχνά ως πολύ διχασμένη για να νικήσει τον κ. Πούτιν, ο πρώην πρωθυπουργός είπε πως θεωρεί ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε τα δεδομένα.

«Μετά την τραγωδία της οποίας γινόμαστε μάρτυρες, η αντιπολίτευση θα ενωθεί. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία γι’ αυτό», είπε, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα το μέγεθος του καθήκοντος που έχει μπροστά της, κατά την άποψή του.

«Θα πρέπει να ανοικοδομηθούν όλα από το μηδέν. Θα πρέπει να ξαναρχίσει κύκλος οικονομικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων», είπε.«Πρόκειται για προκλήσεις τόσο τεράστιες όσο και δύσκολες, που όμως πρέπει να αντιμετωπιστούν», έκρινε.