Συμφωνία-ορόσημο εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Οι καινοτομίες στη γεωργία με τη χρήση γονιδιωματικών τεχνικών
Η νέα εποχή στον αγροδιατροφικό τομέα
Γιατί η συμφωνία που πέρασε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί ορόσημο για τη γεωργία - Αντιμετώπιση προκλήσεων με τους νέους γονιδιωματικούς ελέγχους όπως η παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια και η κλιματική αλλαγή
Ελισαβετ Σταμοπουλου
Λευκός καπνός βγήκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που κατέληξε σε μία πολιτική συμφωνία για την πρωτογενή παραγωγή, προάγοντας ένα νέο πλαίσιο υποστήριξης του γεωργικου τομέα. Η ομοφωνία που διαπιστώνεται αφορά σε μια νέα πολιτική σχετικά με τη χρήση γονιδιωματικών τεχνικών για τη βελτίωση των φυτών. Ειδικότερα, η ΕΕ θεσπίζει νέους κανόνες που ωθούν την καινοτομία με τεχνικές γενετικής τροποποίησης. Τι ακριβώς αλλάζει, όμως, στον αγροδιατροφικό τομέα; Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο με τεχνολογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη πιο ανθεκτικών και βιώσιμων φυτών.
Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές (NGT) μπορούν να οδηγήσουν σε φυτά τα οποία είναι ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή ή στους επιβλαβείς οργανισμούς, απαιτούν λιγότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, μπορούν να εξασφαλίσουν υψηλότερες αποδόσεις, χρησιμοποιούν νερό και άλλους φυσικούς πόρους με πιο αποδοτικό τρόπο.
Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές επιτρέπουν, ακόμη, στους καλλιεργητές να αναπτύξουν ποικιλίες φυτών που απαιτούν λιγότερους πόρους και είναι πιο ανθεκτικά στην ξηρασία, τα παράσιτα και τις ασθένειες, καθώς και καλλιέργειες όπως το σιτάρι με μειωμένη περιεκτικότητα σε γλουτένη. «Αυτή η τεχνική καθιστά δυνατή την καλλιέργεια ανθεκτικών στο κλίμα καλλιεργειών και την επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων σε μικρότερες εκτάσεις», δήλωσε η Σουηδή ευρωβουλευτής Jessica Polfjärd, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.
Η συμφωνία θέτει επίσης σαφή όρια, δηλαδή τα φυτά που έχουν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να είναι ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα ή να παράγουν εντομοκτόνα δεν θα επιτρέπονται στην αγορά, ενώ οι NGT παραμένουν απαγορευμένες στη βιολογική γεωργία.
Σημειώνεται ότι η Κομισιόν, από την πλευρά της, πρότεινε για πρώτη φορά την απλοποίηση των κανόνων για τις γονιδιωματικές τεχνικές το 2023, κάτι που όμως προκάλεσε αντιδράσεις σε περιβαλλοντικές ΜΚΟ.
Σύμφωνα με το νέο σύστημα, τα φυτά NGT θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες, με την πρώτη να περιλαμβάνει φυτά που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν φυσικά ή μέσω συμβατικής αναπαραγωγής. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα άλλα φυτά NGT, τα οποία θα εξακολουθήσουν να υπόκεινται στην τρέχουσα διαδικασία έγκρισης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Ακολουθεί η διαδικασία εκτίμησης κινδύνου, ώστε να φέρουν τη σχετική, ειδική σήμανση.
«Η σημερινή συμφωνία αποτελεί ορόσημο για τη χρήση της καινοτομίας στη γεωργία. Οι νέοι κανόνες επιτρέπουν τη χρήση βασικών εργαλείων για τους τομείς της φυτοκαλλιέργειας, της γεωργίας και των τροφίμων στην Ευρώπη, ώστε να είναι ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο», δήλωσε ο Όλιβερ Βαρχέλι, Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αυτό θα επιτρέψει την πρόσβαση στην αγορά για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις και για τις εφαρμογές NGT που είναι προσαρμοσμένες στις συγκεκριμένες ευρωπαϊκές ανάγκες, διατηρώντας παράλληλα τα υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας» συμπλήρωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος.
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: Τι είναι οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές
Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές οδηγούν σε νέες τεχνικές βελτίωσης των φυτών, μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία βιώσιμων αγροδιατροφικών συστημάτων και στην αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η παγκόσμια επισιτιστική ανασφάλεια και η κλιματική αλλαγή, με οφέλη για τους γεωργούς, τους καταναλωτές και το περιβάλλον. Με τις νέες μεθόδους αναμένεται να μειωθεί η χρήση φυτοφαρμάκων και να αναπτυχθούν φυτά με λιγότερα αλλεργιογόνα.Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές (NGT) μπορούν να οδηγήσουν σε φυτά τα οποία είναι ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή ή στους επιβλαβείς οργανισμούς, απαιτούν λιγότερα λιπάσματα και φυτοφάρμακα, μπορούν να εξασφαλίσουν υψηλότερες αποδόσεις, χρησιμοποιούν νερό και άλλους φυσικούς πόρους με πιο αποδοτικό τρόπο.
Οι νέες γονιδιωματικές τεχνικές επιτρέπουν, ακόμη, στους καλλιεργητές να αναπτύξουν ποικιλίες φυτών που απαιτούν λιγότερους πόρους και είναι πιο ανθεκτικά στην ξηρασία, τα παράσιτα και τις ασθένειες, καθώς και καλλιέργειες όπως το σιτάρι με μειωμένη περιεκτικότητα σε γλουτένη. «Αυτή η τεχνική καθιστά δυνατή την καλλιέργεια ανθεκτικών στο κλίμα καλλιεργειών και την επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων σε μικρότερες εκτάσεις», δήλωσε η Σουηδή ευρωβουλευτής Jessica Polfjärd, η οποία ηγήθηκε των διαπραγματεύσεων.
Η συμφωνία θέτει επίσης σαφή όρια, δηλαδή τα φυτά που έχουν τροποποιηθεί γενετικά ώστε να είναι ανθεκτικά στα ζιζανιοκτόνα ή να παράγουν εντομοκτόνα δεν θα επιτρέπονται στην αγορά, ενώ οι NGT παραμένουν απαγορευμένες στη βιολογική γεωργία.
Σημειώνεται ότι η Κομισιόν, από την πλευρά της, πρότεινε για πρώτη φορά την απλοποίηση των κανόνων για τις γονιδιωματικές τεχνικές το 2023, κάτι που όμως προκάλεσε αντιδράσεις σε περιβαλλοντικές ΜΚΟ.
Σύμφωνα με το νέο σύστημα, τα φυτά NGT θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες, με την πρώτη να περιλαμβάνει φυτά που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν φυσικά ή μέσω συμβατικής αναπαραγωγής. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα άλλα φυτά NGT, τα οποία θα εξακολουθήσουν να υπόκεινται στην τρέχουσα διαδικασία έγκρισης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών. Ακολουθεί η διαδικασία εκτίμησης κινδύνου, ώστε να φέρουν τη σχετική, ειδική σήμανση.
Τα επόμενα βήματα
Τι μέλλει γενέσθαι με τις γονιδιωματικές τεχνικές; O κανονισμός θα πρέπει να εγκριθεί επίσημα τόσο από το Συμβούλιο όσο και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αναμένεται να δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ το 2026 και να τεθεί σε ισχύ δύο χρόνια αργότερα. Η εφαρμογή του θα υποστηριχθεί από ένα πρόγραμμα παρακολούθησης που θα αξιολογεί τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των παραμέτρων βιωσιμότητας και ασφάλειας.«Η σημερινή συμφωνία αποτελεί ορόσημο για τη χρήση της καινοτομίας στη γεωργία. Οι νέοι κανόνες επιτρέπουν τη χρήση βασικών εργαλείων για τους τομείς της φυτοκαλλιέργειας, της γεωργίας και των τροφίμων στην Ευρώπη, ώστε να είναι ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο», δήλωσε ο Όλιβερ Βαρχέλι, Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αυτό θα επιτρέψει την πρόσβαση στην αγορά για τις Μικρές και Μεσαίες Επιχειρήσεις και για τις εφαρμογές NGT που είναι προσαρμοσμένες στις συγκεκριμένες ευρωπαϊκές ανάγκες, διατηρώντας παράλληλα τα υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας» συμπλήρωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος.
