Αν. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ: «Το Σύνταγμα μας θέλει πολιτική σταθερότητα»
Συνέντευξη του Παναγιώτη Μαντζούφα στα parapolitika.gr
Την αυτοδυναμία του πρώτου κόμματος προτάσσει ως αναγκαία και καθοριστική για την εξασφάλιση της πολιτικής σταθερότητας, η πανεπιστημιακή κοινότητα. «Αυτό θέλει και το Σύνταγμα μας, δεν είναι παράλογο» επισημαίνει στα parapolitika.gr ο αν. καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Μαντζούφας, αναφέροντας ότι είναι απαραίτητη η ψήφιση από την επόμενη αναθεωρητική Βουλή, η αποσύνδεση της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από τις εθνικές εκλογές. Ο Μαντζούφας επισημαίνει σχετικώς στη συνέντευξη του:
Κύριε καθηγητά, πώς μπορούν να συγκλίνουν τα κόμματα την επόμενη Δευτέρα ώστε να μη διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα;
Αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία θα ανακύψουν τεράστια προβλήματα. Θα έχουμε ζητήματα ακυβερνησίας αφού οι επικεφαλής των δύο μεγαλύτερων κομμάτων έχουν δηλώσει ότι δεν θα συνεργαστούν. Πολλοί θα σκεφτούν να ψηφίσουν υπέρ του κόμματος που διεκδικεί την αυτοδυναμία για να μη μπει η χώρα στην περιπέτεια της απλής αναλογικής. Δείτε τι συμβαίνει. Οι πολίτες έχουν ήδη ψηφίσει δύο φορές στις 26 Μαϊου και στις επαναληπτικές της 2ας Ιουνίου, τώρα καλούνται να προσέλθουν σε εθνικές εκλογές στις 7 Ιουλίου και ύστερα θα ξαναπάνε τον Δεκαπενταύγουστο αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση.
Δεν είναι αναπόφευκτες οι εκλογές με απλή αναλογική αφού ούτως ή άλλως απαιτείται για τη μη εφαρμογή της η εξασφάλιση 200 ψήφων στη Βουλή;
Έτσι δείχνουν τα πράγματα. Ωστόσο τα κόμματα μπορούν να συναινέσουν σε άλλη μορφή ενισχυμένης αναλογικής, η οποία θα εξασφαλίζει την οποιαδήποτε πριμοδότηση στο πρώτο κόμμα. Είτε πρόκειται για το bonus των 50 εδρών, είτε για bonus 5-10 εδρών. Αυτό το θέλει και το Σύνταγμα μας, κοινοβουλευτική σταθερότητα. Δεν είναι παράλογο.
Ποιες ομοιότητες εμφανίζει ο εκλογικός νόμος του 2016 με εκείνον του 1989 (ν1847/1989);
Έχει πολλές και ακόμη περισσότερες είναι οι κακές εμπειρίες που έχουμε από την εφαρμογή του γιατί χρειάστηκαν τρεις εκλογικές αναμετρήσεις σε διάστημα λιγότερο του ενός έτους ώστε η ΝΔ να λάβει ποσοστό κοντά στο 47% το οποίο της έδιδε 150 έδρες. Τώρα τα ποσοστά αυτά είναι πολύ μακρινά. Είμαι αντίθετος στην απλή αναλογική. Πρέπει να έχουμε κύκλο σταθερών κυβερνήσεων, ώστε η σταθερή κυβέρνηση να επιδιώκει συνεργασίες με τα άλλα κόμματα και να μην εξαρτά από αυτά τον σχηματισμό της.
Ποια άρθρα του Συντάγματος θα πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να συμβάλλουν προς την κατεύθυνση της σταθερότητας;
Η αδυναμία εκλογής ΠτΔ φυσικά η οποία δεν θα πρέπει να οδηγεί σε διάλυση της Βουλής. Η διακομματική συμφωνία σε αυτό αποτελεί θετική εξέλιξη, όπως θετική είναι και η αναμόρφωση του αρ. 86 περί ευθύνης υπουργών, ενώ διαπιστώνονται και σε άλλα σημεία συναινέσεις.
Ποια είναι η άποψη σας για τη συμπερίληψη του εκλογικού νόμου στο Σύνταγμα ώστε να αποφεύγονται τόσο συχνές αλλαγές;
Διαφωνώ. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ δεσμευτικό και δεν έχουμε δικαίωμα να δεσμεύσουμε τις επόμενες γενιές μ΄ ένα σταθερό εκλογικό σύστημα. Ο τρόπος εκλογής πρέπει να αντανακλά στην ιστορική συγκυρία και στις επιλογές των κομμάτων που βρίσκονται στο προσκήνιο κάθε εποχή. Το Σύνταγμα μας λέει ότι πρέπει να έχουμε αναλογικό σύστημα που θα διασφαλίζει την αντιπροσωπευτικότητα. Αλλά όχι σύστημα απλής ή ενισχυμένης αναλογικής. Αυτό το αφήνει στη διακριτική ευχέρεια των κομμάτων. Είναι σωστή κίνηση η χρεία της αλλαγής εφόσον ψηφιστεί από 200 βουλευτές αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ορθή η συνταγματική κατοχύρωση του οποιουδήποτε εκλογικού συστήματος. Προς επίρρωση τούτου, σας αναφέρω ότι και στη Δυτική Ευρώπη αποφεύγουν να εισάγουν εκλογική νομολογία στα Συντάγματα τους.
Μπορεί η κυβέρνηση υπ΄ αυτές τις συνθήκες να ολοκληρώσει κανονικά τη θητεία της;
Αν αλλάξει το Σύνταγμα και αποσυνδεθεί η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής, τότε νομίζω ότι όποιο κόμμα λάβει αυτοδυναμία, τότε θα καταφέρει να εξαντλήσει την κυβερνητική θητεία έως το 2023. Δηλαδή θα πάμε με απλή αναλογική σε τέσσερα χρόνια, αν δεν συμβεί κάτι έκτακτο.
Κύριε καθηγητά, πώς μπορούν να συγκλίνουν τα κόμματα την επόμενη Δευτέρα ώστε να μη διαταραχθεί η πολιτική σταθερότητα;
Αν δεν υπάρξει αυτοδυναμία θα ανακύψουν τεράστια προβλήματα. Θα έχουμε ζητήματα ακυβερνησίας αφού οι επικεφαλής των δύο μεγαλύτερων κομμάτων έχουν δηλώσει ότι δεν θα συνεργαστούν. Πολλοί θα σκεφτούν να ψηφίσουν υπέρ του κόμματος που διεκδικεί την αυτοδυναμία για να μη μπει η χώρα στην περιπέτεια της απλής αναλογικής. Δείτε τι συμβαίνει. Οι πολίτες έχουν ήδη ψηφίσει δύο φορές στις 26 Μαϊου και στις επαναληπτικές της 2ας Ιουνίου, τώρα καλούνται να προσέλθουν σε εθνικές εκλογές στις 7 Ιουλίου και ύστερα θα ξαναπάνε τον Δεκαπενταύγουστο αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση.
Δεν είναι αναπόφευκτες οι εκλογές με απλή αναλογική αφού ούτως ή άλλως απαιτείται για τη μη εφαρμογή της η εξασφάλιση 200 ψήφων στη Βουλή;
Έτσι δείχνουν τα πράγματα. Ωστόσο τα κόμματα μπορούν να συναινέσουν σε άλλη μορφή ενισχυμένης αναλογικής, η οποία θα εξασφαλίζει την οποιαδήποτε πριμοδότηση στο πρώτο κόμμα. Είτε πρόκειται για το bonus των 50 εδρών, είτε για bonus 5-10 εδρών. Αυτό το θέλει και το Σύνταγμα μας, κοινοβουλευτική σταθερότητα. Δεν είναι παράλογο.
Ποιες ομοιότητες εμφανίζει ο εκλογικός νόμος του 2016 με εκείνον του 1989 (ν1847/1989);
Έχει πολλές και ακόμη περισσότερες είναι οι κακές εμπειρίες που έχουμε από την εφαρμογή του γιατί χρειάστηκαν τρεις εκλογικές αναμετρήσεις σε διάστημα λιγότερο του ενός έτους ώστε η ΝΔ να λάβει ποσοστό κοντά στο 47% το οποίο της έδιδε 150 έδρες. Τώρα τα ποσοστά αυτά είναι πολύ μακρινά. Είμαι αντίθετος στην απλή αναλογική. Πρέπει να έχουμε κύκλο σταθερών κυβερνήσεων, ώστε η σταθερή κυβέρνηση να επιδιώκει συνεργασίες με τα άλλα κόμματα και να μην εξαρτά από αυτά τον σχηματισμό της.
Ποια άρθρα του Συντάγματος θα πρέπει να αναθεωρηθούν ώστε να συμβάλλουν προς την κατεύθυνση της σταθερότητας;
Η αδυναμία εκλογής ΠτΔ φυσικά η οποία δεν θα πρέπει να οδηγεί σε διάλυση της Βουλής. Η διακομματική συμφωνία σε αυτό αποτελεί θετική εξέλιξη, όπως θετική είναι και η αναμόρφωση του αρ. 86 περί ευθύνης υπουργών, ενώ διαπιστώνονται και σε άλλα σημεία συναινέσεις.
Ποια είναι η άποψη σας για τη συμπερίληψη του εκλογικού νόμου στο Σύνταγμα ώστε να αποφεύγονται τόσο συχνές αλλαγές;
Διαφωνώ. Κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ δεσμευτικό και δεν έχουμε δικαίωμα να δεσμεύσουμε τις επόμενες γενιές μ΄ ένα σταθερό εκλογικό σύστημα. Ο τρόπος εκλογής πρέπει να αντανακλά στην ιστορική συγκυρία και στις επιλογές των κομμάτων που βρίσκονται στο προσκήνιο κάθε εποχή. Το Σύνταγμα μας λέει ότι πρέπει να έχουμε αναλογικό σύστημα που θα διασφαλίζει την αντιπροσωπευτικότητα. Αλλά όχι σύστημα απλής ή ενισχυμένης αναλογικής. Αυτό το αφήνει στη διακριτική ευχέρεια των κομμάτων. Είναι σωστή κίνηση η χρεία της αλλαγής εφόσον ψηφιστεί από 200 βουλευτές αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ορθή η συνταγματική κατοχύρωση του οποιουδήποτε εκλογικού συστήματος. Προς επίρρωση τούτου, σας αναφέρω ότι και στη Δυτική Ευρώπη αποφεύγουν να εισάγουν εκλογική νομολογία στα Συντάγματα τους.
Μπορεί η κυβέρνηση υπ΄ αυτές τις συνθήκες να ολοκληρώσει κανονικά τη θητεία της;
Αν αλλάξει το Σύνταγμα και αποσυνδεθεί η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής, τότε νομίζω ότι όποιο κόμμα λάβει αυτοδυναμία, τότε θα καταφέρει να εξαντλήσει την κυβερνητική θητεία έως το 2023. Δηλαδή θα πάμε με απλή αναλογική σε τέσσερα χρόνια, αν δεν συμβεί κάτι έκτακτο.