Τουρκία: Στα ύψη οι τιμές, στο ναδίρ η δημοτικότητα Eρντογάν
Την ώρα που φωτογραφίες από το υπερπολυτελές θερινό ανάκτορο του προέδρου της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στον κόλπο Οκλούκ της Μαρμαρίδας κάνουν το γύρο του κόσμου, τα στοιχεία για τον πληθωρισμό της χώρας τον Ιούνιο καταδεικνύουν το χάσμα που βαθαίνει ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς της γειτονικής χώρας. Οι τιμές στην τουρκική οικονομία αυξήθηκαν κατά 1,94% από τον Μάιο και οδήγησαν τον πληθωρισμό στο 17,53% έναν μήνα πριν, αντανακλώντας το υψηλό διετίας.
Έως έναν βαθμό η άνοδος αυτή αποδίδεται στην αναστολή ενός μεγάλου μέρους των μέτρων που ίσχυαν για την ανάσχεση των κρουσμάτων του ιού SARS-CoV-2. Οικονομικοί αναλυτές, ωστόσο, διαβλέπουν ακόμη μεγαλύτερη άνοδο του πληθωρισμού εντός των επόμενων μηνών. Από τις αρχές Ιουλίου οι πάροχοι υπηρεσιών κοινής ωφέλειας αύξησαν τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο για να αναπληρώσουν το κενό από την αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου, το οποίο έχει ενισχυθεί αρκετά από τον Απρίλιο.
Από τις αρχές του 2018, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 50% της αξίας της έναντι του δολαρίου, με την πτώση της να επιδεινώνεται μετά την αιφνίδια απομάκρυνση του Νατσί Αγκμπάλ από το τιμόνι της κεντρικής τράπεζας τον Μάρτιο με προεδρικό διάταγμα.
Ο Αγκμπάλ είχε καταφέρει να σταθεροποιήσει την τουρκική λίρα, δεσμευόμενος να δαμάσει τον πληθωρισμό με την αύξηση του κόστους δανεισμού, χαράσσοντας μια νομισματική πολιτική που όμως ήταν αντίθετη με τις επιθυμίες του Τούρκου προέδρου. Στο μεταξύ, ο πληθωρισμός στην Τουρκία έχει σκαρφαλώσει από τον 11,76% τον περσινό Ιούλιο στο 17,53% έναν χρόνο μετά. Γενικά οι πληθωριστικές πιέσεις στη χώρα κινούνται σε διψήφια ποσοστά εδώ και μια τετραετία.
Τα νοικοκυριά αδιαφορούν για τα έργα υποδομών
Μια άλλη παράμετρος που συμβάλει στη μεγάλη άνοδο των τιμών είναι η παρατεταμένη ξηρασία που ακριβαίνει το κόστος των τροφίμων. O Ενέρ Γκιουτζαβντί από το Πολυτεχνείο Κωνσταντινούπολης υπογραμμίζει στην Deutsche Welle πως σημαντική ήταν η ανατίμηση φρούτων και λαχανικών όταν, παράλληλα, τα επίσημα στοιχεία έδειξαν αύξηση των τιμών παραγωγού κατά 42,9%. Αναλυτικότερα, οι τιμές των τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών αναρριχήθηκαν 19,99% τον Ιούνιο αντί του 17,04% τον Μάιο και οι τιμές στέγασης και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας 14,62% αντί του 14,08%, αντίστοιχα.
Παρόλα αυτά, ο νυν επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Σαχάπ Καφτζιόγλου, διατηρεί αμετάβλητες τις προβλέψεις για την υποχώρηση του πληθωρισμού στο 12,2% μέχρι τα τέλη του έτους. Μέχρι στιγμής, όμως, τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια αύξηση του κόστους διαβίωσης στην Τουρκία που βαραίνει τη δημοτικότητα του προέδρου της χώρας. Ο ίδιος ο Ερντογάν εναποθέτει τις ελπίδες για την οικονομία σε έργα υποδομών 325 δισ δολαρίων την επόμενη δεκαετία.
Όμως η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών έχει επιδεινωθεί. Οι δαπάνες για την κάλυψη βασικών αναγκών (minimum expenditure basket, MEB) σημείωσαν φέτος τον Μάρτιο άνοδο 14% σε σχέση με έναν χρόνο πριν, σύμφωνα με στοιχεία της ReliefWeb, η οποία υπάγεται στο Γραφείο Συντονισμού των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA). «Είναι δύσκολο για την κυβέρνηση να δικαιολογήσει στην κοινή γνώμη το κόστος έργων-μαμούθ όταν έχει εξασθενίσει δραματικά η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και ο κόσμος ανησυχεί για εάν μπορεί να ανταπεξέλθει σε καθημερινές ανάγκες», σχολίασε προ ημερών ο Καν Σελτσούκι, διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Turkiye Raporu στους Financial Times.
Ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς πως το κόστος κατασκευής του θερινού παλατιού του Έρντογαν υπολογίζεται στα 70 εκατ. δολάρια ενώ έχουν ήδη δαπανηθεί 615 εκατ. δολάρια για την ολοκλήρωση του προεδρικού μεγάρου μέσα στο άλσος του Ατατούρκ στην Άγκυρα το 2014. Τελευταίες μετρήσεις της Turkiye Raporu οδηγούν στο συμπέρασμα πως η δημοτικότητα του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει υποχωρήσει στο 26%.
Έως έναν βαθμό η άνοδος αυτή αποδίδεται στην αναστολή ενός μεγάλου μέρους των μέτρων που ίσχυαν για την ανάσχεση των κρουσμάτων του ιού SARS-CoV-2. Οικονομικοί αναλυτές, ωστόσο, διαβλέπουν ακόμη μεγαλύτερη άνοδο του πληθωρισμού εντός των επόμενων μηνών. Από τις αρχές Ιουλίου οι πάροχοι υπηρεσιών κοινής ωφέλειας αύξησαν τις τιμές στο ηλεκτρικό ρεύμα και το φυσικό αέριο για να αναπληρώσουν το κενό από την αποδυνάμωση της τουρκικής λίρας έναντι του δολαρίου, το οποίο έχει ενισχυθεί αρκετά από τον Απρίλιο.
Από τις αρχές του 2018, η τουρκική λίρα έχει χάσει πάνω από το 50% της αξίας της έναντι του δολαρίου, με την πτώση της να επιδεινώνεται μετά την αιφνίδια απομάκρυνση του Νατσί Αγκμπάλ από το τιμόνι της κεντρικής τράπεζας τον Μάρτιο με προεδρικό διάταγμα.
Ο Αγκμπάλ είχε καταφέρει να σταθεροποιήσει την τουρκική λίρα, δεσμευόμενος να δαμάσει τον πληθωρισμό με την αύξηση του κόστους δανεισμού, χαράσσοντας μια νομισματική πολιτική που όμως ήταν αντίθετη με τις επιθυμίες του Τούρκου προέδρου. Στο μεταξύ, ο πληθωρισμός στην Τουρκία έχει σκαρφαλώσει από τον 11,76% τον περσινό Ιούλιο στο 17,53% έναν χρόνο μετά. Γενικά οι πληθωριστικές πιέσεις στη χώρα κινούνται σε διψήφια ποσοστά εδώ και μια τετραετία.
Τα νοικοκυριά αδιαφορούν για τα έργα υποδομών
Μια άλλη παράμετρος που συμβάλει στη μεγάλη άνοδο των τιμών είναι η παρατεταμένη ξηρασία που ακριβαίνει το κόστος των τροφίμων. O Ενέρ Γκιουτζαβντί από το Πολυτεχνείο Κωνσταντινούπολης υπογραμμίζει στην Deutsche Welle πως σημαντική ήταν η ανατίμηση φρούτων και λαχανικών όταν, παράλληλα, τα επίσημα στοιχεία έδειξαν αύξηση των τιμών παραγωγού κατά 42,9%. Αναλυτικότερα, οι τιμές των τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών αναρριχήθηκαν 19,99% τον Ιούνιο αντί του 17,04% τον Μάιο και οι τιμές στέγασης και υπηρεσιών κοινής ωφέλειας 14,62% αντί του 14,08%, αντίστοιχα.
Παρόλα αυτά, ο νυν επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Σαχάπ Καφτζιόγλου, διατηρεί αμετάβλητες τις προβλέψεις για την υποχώρηση του πληθωρισμού στο 12,2% μέχρι τα τέλη του έτους. Μέχρι στιγμής, όμως, τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια αύξηση του κόστους διαβίωσης στην Τουρκία που βαραίνει τη δημοτικότητα του προέδρου της χώρας. Ο ίδιος ο Ερντογάν εναποθέτει τις ελπίδες για την οικονομία σε έργα υποδομών 325 δισ δολαρίων την επόμενη δεκαετία.
Όμως η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών έχει επιδεινωθεί. Οι δαπάνες για την κάλυψη βασικών αναγκών (minimum expenditure basket, MEB) σημείωσαν φέτος τον Μάρτιο άνοδο 14% σε σχέση με έναν χρόνο πριν, σύμφωνα με στοιχεία της ReliefWeb, η οποία υπάγεται στο Γραφείο Συντονισμού των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (OCHA). «Είναι δύσκολο για την κυβέρνηση να δικαιολογήσει στην κοινή γνώμη το κόστος έργων-μαμούθ όταν έχει εξασθενίσει δραματικά η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και ο κόσμος ανησυχεί για εάν μπορεί να ανταπεξέλθει σε καθημερινές ανάγκες», σχολίασε προ ημερών ο Καν Σελτσούκι, διευθυντής της εταιρείας δημοσκοπήσεων Turkiye Raporu στους Financial Times.
Ιδιαίτερα εάν αναλογιστεί κανείς πως το κόστος κατασκευής του θερινού παλατιού του Έρντογαν υπολογίζεται στα 70 εκατ. δολάρια ενώ έχουν ήδη δαπανηθεί 615 εκατ. δολάρια για την ολοκλήρωση του προεδρικού μεγάρου μέσα στο άλσος του Ατατούρκ στην Άγκυρα το 2014. Τελευταίες μετρήσεις της Turkiye Raporu οδηγούν στο συμπέρασμα πως η δημοτικότητα του κυβερνώντος κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει υποχωρήσει στο 26%.
