Ελαιόλαδο, δημητριακά και λιπάσματα, πρωταθλητές των αυξήσεων
Ελαιόλαδο με 42,6%, πατάτες με 34,2% και δημητριακά με 33,7% οδηγούν την κούρσα των αυξήσεων στις τιμές (παραγωγού) των αγροτικών προϊόντων στην Ελλάδα το τελευταίο 12μηνο. Ταυτόχρονα, όμως, αυξάνεται σημαντικά και το κόστος παραγωγής με τα λιπάσματα στην πρώτη θέση με 55%, ακολουθούμενα από την ενέργεια με 30% και τις ζωοτροφές με 23,3%.
Σε επίπεδο διετίας (Νοέμβριος 2020-Νοέμβριος 2022), σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα δημητριακά ανεβαίνουν στην πρώτη θέση με συνολική αύξηση 77%, ενώ το ελαιόλαδο έρχεται δεύτερο με 73,6% κι ακολουθούν οι πατάτες με 56%, τα βιομηχανικά φυτά (όπως βαμβάκι) με 53,5% και τα κτηνοτροφικά φυτά (ζωοτροφές) με 34,6%.
Την ίδια περίοδο ο γενικός δείκτης τιμών στη φυτική παραγωγή έχει αυξηθεί κατά 41,5%, ενώ στη ζωική κατά 26,9%. Το τελευταίο 12μηνο (Νοέμβριος 21-Νοέμβριος 22), η ζωική παραγωγή περνά μπροστά με αύξηση 28,7% έναντι 19,1% της φυτικής. Από τους επιμέρους δείκτες της ζωικής παραγωγής, τον τελευταίο χρόνο έχουν αυξηθεί κατά 28,7% τα ζωικά προϊόντα και κατά 21,1% το κρέας.
Εκτός του χορού των μεγάλων αυξήσεων έχουν μείνει τα φρούτα και το κρασί. Τα πρώτα έχουν αυξηθεί κατά 11,3% στη διετία και 3,8% το τελευταίο 12μηνο, ενώ το κρασί κατά 8,4% στη διετία και 6,4% τον τελευταίο χρόνο.
Από την πλευρά των εισροών (εφοδίων), τα λιπάσματα κρατούν τα σκήπτρα στην αύξηση τιμών με 79% στη διετία και 55% στο 12μηνο. Ακολουθούν ενέργεια με 71,6% και 30% και ζωοτροφές με 41,9% και 23.3% αντίστοιχα. Σπόροι και φάρμακα κινούνται με ρυθμό αύξησης στην περιοχή του 10%, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να εντοπίζεται το τελευταίο 12μηνο.
Αξιοσημείωτη η αύξηση, που επίσης παρατηρείται κυρίως στον τελευταίο χρόνο, στα μηχανήματα: στο 20% στα μηχανήματα καλλιέργειας, 15,8% στα περιστρεφόμενα μόνο αξονικά μηχανήματα, 14,7% σε μηχανήματα και εγκαταστάσεις, 13,1% σε γεωργικά μηχανήματα και εξοπλισμό, 11,9% στους γεωργικοί ελκυστήρες (τρακτέρ) και 10,1% στα λοιπά οχήματα.
Συνολικά, στην προαναφερθείσα διετία τιμές (γενικός δείκτης τιμών εκροών) και κόστος παραγωγής (γενικός δείκτης τιμών εισροών) έχουν σχεδόν ισόποση αύξηση (40% οι εκροές προς 40,3% οι εισροές), με τα εφόδια να περνούν μπροστά στο τελευταίο 12μηνο με 22,4% προς 19,7%.
Αυξήσεις σε επίπεδο ΕΕ: 87% στα λιπάσματα και 45% στα δημητριακά
Σημαντικές αυξήσεις τόσο στις τιμές των αγροτικών προϊόντων όσο και των εφοδίων καταγράφονται και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, η μέση τιμή των αγροτικών προϊόντων συνολικά αυξήθηκε κατά 24% το 2022 συγκριτικά με το 2021. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται κατά σειρά σε δημητριακά (45%), αυγά (43%) και γάλα (31%). Αυξήσεις καταγράφονται σε όλα τα προϊόντα με την εξαίρεση των φρούτων η μέση τιμή των οποίων μειώθηκε κατά -3%.
Κατά 30% αυξήθηκε το «καλάθι» των εφοδίων με τα λιπάσματα φυσικά στην πρώτη θέση με 87%, την ενέργεια στη δεύτερη με 59% και τις ζωοτροφές στην τρίτη θέση με 30%. Σπόροι και φάρμακα είναι αυξημένα κατά περίπου 10%.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Eurostat, τρεις είναι οι βασικές κινητήριες δυνάμεις της αύξησης των τιμών:
• Η διαταραχή στις αγορές που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καθώς οι δύο χώρες είναι βασικοί εξαγωγείς δημητριακών, ελαιούχωνσπόροων (κυρίως ηλίανθου) και λιπασμάτων.
• Η ευρύτατα διαδεδομένη ξηρασία που αναμένεται να επιφέρει μείωση στην παραγωγή, ιδίως ζωοτροφών.
• Οι πληθωριστικές πιέσεις και κυρίως το κόστος ενέργειας ως αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών και των μέτρων για την εξάλειψη της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο-φυσικό αέριο) της Ρωσίας.
Κάτω από 20% η αύξηση της μέσης τιμής στο γάλα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, ωστόσο, σύμφωνα πάντα με την Eurostat, οι αυξήσεις στις τιμές του γάλακτος και των αυγών είναι χαμηλότερες (στα αυγά, αισθητά) του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Στο γάλα η αύξηση κυμαίνεται στο 18% έναντι 31% του μέσου όρου στην ΕΕ κι ενώ στη Λετονία το ποσοστό αύξησης υπερβαίνει το 50%. Στα αυγά η αύξηση στην Ελλάδα είναι μόλις 7% έναντι 76% στη Γαλλία και 74% στο Βέλγιο.
Σε επίπεδο διετίας (Νοέμβριος 2020-Νοέμβριος 2022), σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα δημητριακά ανεβαίνουν στην πρώτη θέση με συνολική αύξηση 77%, ενώ το ελαιόλαδο έρχεται δεύτερο με 73,6% κι ακολουθούν οι πατάτες με 56%, τα βιομηχανικά φυτά (όπως βαμβάκι) με 53,5% και τα κτηνοτροφικά φυτά (ζωοτροφές) με 34,6%.
Την ίδια περίοδο ο γενικός δείκτης τιμών στη φυτική παραγωγή έχει αυξηθεί κατά 41,5%, ενώ στη ζωική κατά 26,9%. Το τελευταίο 12μηνο (Νοέμβριος 21-Νοέμβριος 22), η ζωική παραγωγή περνά μπροστά με αύξηση 28,7% έναντι 19,1% της φυτικής. Από τους επιμέρους δείκτες της ζωικής παραγωγής, τον τελευταίο χρόνο έχουν αυξηθεί κατά 28,7% τα ζωικά προϊόντα και κατά 21,1% το κρέας.
Εκτός του χορού των μεγάλων αυξήσεων έχουν μείνει τα φρούτα και το κρασί. Τα πρώτα έχουν αυξηθεί κατά 11,3% στη διετία και 3,8% το τελευταίο 12μηνο, ενώ το κρασί κατά 8,4% στη διετία και 6,4% τον τελευταίο χρόνο.
Από την πλευρά των εισροών (εφοδίων), τα λιπάσματα κρατούν τα σκήπτρα στην αύξηση τιμών με 79% στη διετία και 55% στο 12μηνο. Ακολουθούν ενέργεια με 71,6% και 30% και ζωοτροφές με 41,9% και 23.3% αντίστοιχα. Σπόροι και φάρμακα κινούνται με ρυθμό αύξησης στην περιοχή του 10%, με το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης να εντοπίζεται το τελευταίο 12μηνο.
Αξιοσημείωτη η αύξηση, που επίσης παρατηρείται κυρίως στον τελευταίο χρόνο, στα μηχανήματα: στο 20% στα μηχανήματα καλλιέργειας, 15,8% στα περιστρεφόμενα μόνο αξονικά μηχανήματα, 14,7% σε μηχανήματα και εγκαταστάσεις, 13,1% σε γεωργικά μηχανήματα και εξοπλισμό, 11,9% στους γεωργικοί ελκυστήρες (τρακτέρ) και 10,1% στα λοιπά οχήματα.
Συνολικά, στην προαναφερθείσα διετία τιμές (γενικός δείκτης τιμών εκροών) και κόστος παραγωγής (γενικός δείκτης τιμών εισροών) έχουν σχεδόν ισόποση αύξηση (40% οι εκροές προς 40,3% οι εισροές), με τα εφόδια να περνούν μπροστά στο τελευταίο 12μηνο με 22,4% προς 19,7%.
Αυξήσεις σε επίπεδο ΕΕ: 87% στα λιπάσματα και 45% στα δημητριακά
Σημαντικές αυξήσεις τόσο στις τιμές των αγροτικών προϊόντων όσο και των εφοδίων καταγράφονται και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, η μέση τιμή των αγροτικών προϊόντων συνολικά αυξήθηκε κατά 24% το 2022 συγκριτικά με το 2021. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφεται κατά σειρά σε δημητριακά (45%), αυγά (43%) και γάλα (31%). Αυξήσεις καταγράφονται σε όλα τα προϊόντα με την εξαίρεση των φρούτων η μέση τιμή των οποίων μειώθηκε κατά -3%.
Κατά 30% αυξήθηκε το «καλάθι» των εφοδίων με τα λιπάσματα φυσικά στην πρώτη θέση με 87%, την ενέργεια στη δεύτερη με 59% και τις ζωοτροφές στην τρίτη θέση με 30%. Σπόροι και φάρμακα είναι αυξημένα κατά περίπου 10%.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Eurostat, τρεις είναι οι βασικές κινητήριες δυνάμεις της αύξησης των τιμών:
• Η διαταραχή στις αγορές που προκλήθηκε από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία καθώς οι δύο χώρες είναι βασικοί εξαγωγείς δημητριακών, ελαιούχωνσπόροων (κυρίως ηλίανθου) και λιπασμάτων.
• Η ευρύτατα διαδεδομένη ξηρασία που αναμένεται να επιφέρει μείωση στην παραγωγή, ιδίως ζωοτροφών.
• Οι πληθωριστικές πιέσεις και κυρίως το κόστος ενέργειας ως αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών και των μέτρων για την εξάλειψη της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο-φυσικό αέριο) της Ρωσίας.
Κάτω από 20% η αύξηση της μέσης τιμής στο γάλα στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, ωστόσο, σύμφωνα πάντα με την Eurostat, οι αυξήσεις στις τιμές του γάλακτος και των αυγών είναι χαμηλότερες (στα αυγά, αισθητά) του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Στο γάλα η αύξηση κυμαίνεται στο 18% έναντι 31% του μέσου όρου στην ΕΕ κι ενώ στη Λετονία το ποσοστό αύξησης υπερβαίνει το 50%. Στα αυγά η αύξηση στην Ελλάδα είναι μόλις 7% έναντι 76% στη Γαλλία και 74% στο Βέλγιο.
