Έντονη συζήτηση έχει ξεκινήσει και στην Αθήνα μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του επιχειρηματία Ευάγγελου Μυτιληναίου για πιθανή αλλαγή έδρας του ομίλου Mytilineos ή εισαγωγή σε ξένο χρηματιστήριο, με αφορμή και τα σοβαρά κίνητρα που δίνουν ΗΠΑ και Καναδάς για πράσινες επενδύσεις.

Ο κ. Μυτιληναίος είχε δηλώσει -στο πλαίσιο της τακτικής γενικής συνέλευσης της Mytilineos- πως η Αμερική «μπορεί να καθυστέρησε να λάβει αποφάσεις για τις πράσινες επενδύσεις σε σχέση με την Ευρώπη, ωστόσο όταν αποφάσισαν να ενεργήσουν, έδρασαν καταλυτικά και αυτό που έκαναν ήταν «να βάλουν λεφτά στο τραπέζι». Οι Ευρωπαίοι δεν βάζουν χρήματα στο τραπέζι. Σε ενθαρρύνουν ως επιχείρηση να κάνεις πράγματα, όταν οι Βορειοαμερικανοί, στην πραγματικότητα σε επιδοτούν για να επενδύσεις».


Παράλληλα, ευρωπαϊκές εταιρείες κολοσσοί όπως η Αudi, η BMW, η Schaeffler, η Siemens Energy, η Aurubis και πολλές άλλες σχεδιάζουν ήδη μεγάλες επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες ή επεκτείνουν τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις τους. «Είτε πρόκειται για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων, την παραγωγή υδρογόνου ή την ανακύκλωση μετάλλων – οι γενναιόδωρες αμερικανικές επιδοτήσεις προσελκύουν εταιρείες με τεχνολογίες φιλικές προς το κλίμα», σύμφωνα με την έρευνα του Γερμανικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.

Πράγματι, ο λεγόμενος «νόμος Μπάιντεν» (Inflation Reduction Act – IRA) παρέχει επιδοτήσεις 430 δισ. δολαρίων για πράσινες επενδύσεις, με τον αγώνα τον επιδοτήσεων να έχει ξεκινήσει. Η κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν έχει λανσάρει, στο πλαίσιο του IRA, ένα πακέτο επιδοτήσεων και φορολογικών κινήτρων συνολικού ύψους 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέσω του οποίου προσελκύει ευρωπαϊκές εταιρείες στις ΗΠΑ, προκαλώντας αντιδράσεις από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών. Όπως αναφέρει το γερμανικό Ινστιτούτο Bruegel, ο IRA είναι σημαντικός νόμος για την περιβαλλοντική προστασία επειδή ευνοεί τις πράσινες επενδύσεις, αλλά περιλαμβάνει επίσης επιδοτήσεις που προκαλούν στρέβλωση του εμπορίου, «συμπεριλαμβανομένων απαιτήσεων τοπικού περιεχομένου που απαγορεύονται βάσει των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.


Ο IRA στηρίζει επενδύσεις μέσω φορολογικών ελαφρύνσεων (ITC) και επιδοτήσεων (PTC) που αφορούν ηλιακές και αιολικές τεχνολογίες, αστικά στερεά απόβλητα, γεωθερμία, κ.α. Επιλέξιμα έργα στην κατηγορία των φορολογικών ελαφρύνσεων είναι αυτά που αφορούν μεταξύ άλλων τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, ελεγκτές μικροδικτύου, κυψέλες καυσίμου, γεωθερμία (αντλία θερμότητας και άμεση χρήση), μικροτουρμπίνες και κόστος διασύνδεσης, βιομάζα, αέριο από χωματερές, υδροηλεκτρικό, θαλάσσια και υδροκινητική.
Τουλάχιστον μέχρι το 2025, ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) παρέχει φορολογικές εκπτώσεις 30% και επιδότηση 2,75 σεντ/ KWh για μονάδες ΑΠΕ ισχύος μέχρι 1 MW. Τα κίνητρα για επενδύσεις σε μονάδες άνω του ενός MW έχουν φορολογική ελάφρυνση 6% και επιδότηση 0,5 σεντ/ kWh.

Την ίδια ώρα, η αμερικανική κυβέρνηση δίνει και κάποιες επιπρόσθετες επιδοτήσεις. Για παράδειγμα δίνει κίνητρα για ενεργειακές κοινότητες. Σε περιοχές που σχετίζονται με εξορυκτικές δραστηριότητες τα έργα που η ισχύς τους είναι λιγότερη από 1 MW έχουν επιπρόσθετη φορολογική ελάφρυνση 10% και επιδότηση +0,3 σεντ /kWh. Τα ποσά για έργα μεγαλύτερα του 1MW έχουν φορολογική ελάφρυνση 10% και επιδότηση +0,3 σεντ /kWh. Αντιστοίχως, η χωροθέτηση σε περιοχές χαμηλών εισοδημάτων ή σε ινδιάνικη γη προσφέρει πρόσθετη επιδότηση 10%.


Αντιστοίχως, οι φορολογικές απαλλαγές που θεσπίζει ο Καναδάς, στις επενδύσεις ΑΠΕ σύμφωνα με τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό του 2023, θα αναβαθμίσουν τη χώρα σε παγκόσμιο ηγέτη όσον αφορά τις ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες για έργα πράσινης ενέργειας. Οι νέες φορολογικές ελαφρύνσεις θα αυξήσουν την αξία ορισμένων έργων κατά περισσότερο από 50% κατά τη διάρκεια της ζωής τους, καθιστώντας τον Καναδά το δεύτερο πιο ελκυστικό μέρος για επενδύσεις ΑΠΕ, πίσω μόνο από τις ΗΠΑ.

Τα κίνητρα που είναι διαθέσιμα σε ομοσπονδιακό, επαρχιακό και δημοτικό επίπεδο όσον αφορά επενδύσεις σε ηλιακή ενέργεια:

Φορολογική πίστωση για επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια: Επιστρεπτέα φορολογική πίστωση 30% επί του κόστους κεφαλαίου των επενδύσεων έως το 2034.
Η ομοσπονδιακή φορολογική διάταξη για την καθαρή ενέργεια (παρατείνεται έως το 2025) προβλέπει πως οι επιχειρήσεις (συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων) μπορούν να αποσβέσουν το κόστος του συστήματος ηλιακής ενέργειας με συντελεστή επιταχυνόμενης αποζημίωσης κεφαλαιουχικών δαπανών 100% κατά το πρώτο έτος, εξαιρουμένου του κανόνα του εξαμήνου.
Πρόγραμμα Αγροτικής Καθαρής Τεχνολογίας: Η υιοθέτησή του θα παρέχει μη επιστρεπτέες συνεισφορές (έως το 50% των 2 εκατ. δολαρίων) για τη στήριξη της υιοθέτησης καθαρών τεχνολογιών από Καναδούς αγρότες και μεταποιητές, για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Όπως υπογράμμισε κατά τη διάρκεια της γενικής συνέλευσης ο κ. Μυτιληναίος για την επένδυση που ανακοινώθηκε στον Καναδά, η επιδότηση είναι 30%. Μόνο από αυτήν την επιδότηση ανεβαίνει το IRR της επένδυσης κατά 2 έως 2,5 μονάδες, ανέφερε ο κ. Μυτιληναίος. Ο Καναδάς όταν είδε ότι κινδυνεύει να χάσει επενδύσεις από τις ΗΠΑ αντέδρασε και διπλασίασε τις επιχορηγήσεις. Και μιλάμε για μια χώρα η οποία έχει πιστοληπτική αξιολόγηση ΑΑΑ, που την κάνει εξαιρετικά ελκυστική.

Οι παραγωγοί ενέργειας στην Ευρώπη ενδέχεται να δυσκολευτούν να παραμείνουν ανταγωνιστικοί έναντι των χαμηλότερων τιμών ενέργειας και των κινήτρων για πράσινες επενδύσεις στην Αμερική, τόνισε χαρακτηριστικά ο Σβέιν Τόρε Χόλσεθερ, διευθύνων σύμβουλος του νορβηγικού ομίλου λιπασμάτων Yara International. «Ως αποτέλεσμα, κάποιες βιομηχανίες θα μεταφερθούν μόνιμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού», ανέφερε εν κατακλείδι ο ίδιος.