Η τελευταία ευκαιρία για το καλώδιο Ελλάδας και Κύπρου
Τις αντοχές, αλλά και τις σχέσεις Αθήνας – Λευκωσίας αναμένεται να δοκιμάσει η ευρεία σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί την προσεχή Τρίτη για το μέλλον του καλωδίου Ελλάδας – Κύπρου. Η σύσκεψη αναμένεται να κρίνει εν πολλοίς αν τελικά θα υλοποιηθεί το μεγάλο έργο ύψους 2 δισ. ευρώ, μετά από έναν άκαρπο μαραθώνιο διαπραγματεύσεων μεταξύ των δύο πλευρών. Παρά τις δεύτερες σκέψεις της Κύπρου και τα κωλύματα των τελευταίων ημερών το έργο έλαβε «ψήφο εμπιστοσύνης» από τις ΗΠΑ, όπως ανακοινώθηκε διά στόματος Τζέφρι Πάιατ.
Ο υφυπουργός για θέματα ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, μιλώντας στο «The Fourth Thessaloniki Metropolitan Summit», που διοργάνωσαν ο Economist και το powergame.gr στη Θεσσαλονίκη ανέφερε πως πρόκειται για ένα έργο που θα βοηθήσει στη διασυνδεσιμότητα της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θα βασίζεται σε καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια, γεγονός που θα μεταμορφώσει το ενεργειακό μείγμα της περιοχής. Οι ΗΠΑ δηλώνουν ξεκάθαρα τη στήριξή τους σε μια κρίσιμη γεωπολιτική και γεωοικονομική συγκυρία για την περιοχή, αλλά και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, σημείωσε πως εφόσον εξασφαλιστεί η οικονομική του βιωσιμότητα, το έργο θα γίνει. «Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, πολύ πιο σημαντικό για την Κύπρο γιατί σπάει ουσιαστικά την ενεργειακή της απομόνωση», δήλωσε ερωτηθείς για το συγκεκριμένο ζήτημα. Περαιτέρω πίεση στην Κύπρο για άμεση συμφωνία ήρθαν να ασκήσουν και οι δηλώσεις της Julie Davis Fisher, πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κύπρο. Η πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κύπρο μιλώντας στο 4ο Thessaloniki Metropolitan Summit υπέδειξε πως «είναι η ώρα να σκεφτούμε το θέμα της γεωπολιτικής γύρω από ένα τέτοιο έργο και να αναγνωρίσουμε πόσο σημαντικό είναι να δούμε την Κύπρο συνδεδεμένη με την Ευρώπη μέσω αυτή της ευκαιρίας».
Και παρά το γεγονός πως το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου αναμένεται να δώσει ένα τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και να «χαλάσει» τα σχέδια όσων επωφελούνται από αυτή, η Λευκωσία φαίνεται να διστάζει. Οι πυρετώδεις διαβουλεύσεις δεν κατάφεραν να άρουν τις επιφυλάξεις της Κύπρου, κάτι που θα επιδιωχθεί στη συνάντηση της ερχόμενης Τρίτης, για τα αποτελέσματα της οποίας άπαντες εξακολουθούν να κρατούν μικρό καλάθι. Κυπριακά μέσα αναφέρουν ότι το νησί προβληματίζεται έντονα και για ένα θέμα που συνδέεται άμεσα με το γεωπολιτικό ρίσκο. Μια διακοπή του έργου χωρίς ευθύνη του φορέα υλοποίησης θα απαιτήσει να πληρώσουν στον ΑΔΜΗΕ (και στη Nexans) το συνολικό ή πολύ μεγάλο μέρος του κόστους του καλωδίου (όπως περιγράφεται στο συμβόλαιο που υπέγραψε η γαλλική εταιρεία με την EuroAsia και το ανέλαβε μετά ο ΑΔΜΗΕ) και όχι μόνο το κόστος του καλωδίου που θα έχει κατασκευαστεί ή ποντιστεί μέχρι εκείνο το σημείο. Επιπλέον, στη βάση των όσων συμφωνήθηκαν στην τηλεδιάσκεψη της περασμένης Δευτέρας, το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου θα έπρεπε να εγκρίνει την Τετάρτη την ανάκτηση από τον ΑΔΜΗΕ 25 εκατ. ευρώ κατ’ έτος για τα πρώτα πέντε χρόνια της κατασκευαστικής περιόδου του έργου (125 εκατ. σύνολο).
Η απόφαση της ΡΑΕΚ προβλέπει ότι σε περίπτωση που ανακύψουν εξωτερικοί παράγοντες που καθιστούν αδύνατη την υλοποίηση του έργου, τότε οι δαπάνες που έχουν προκύψει έως εκείνη τη στιγμή ενδέχεται να ανακτώνται κατόπιν απόφασης της ΡΑΕΚ. Αυτό που ανησυχεί την κυπριακή πλευρά, ιδιαίτερα μετά την τουρκική στάση στην Κάσο κατά τη διάρκεια των ερευνών βυθού για την πόντιση του καλωδίου, είναι ότι εάν το υπουργικό συμβούλιο εγκρίνει την ανάκτηση από τον ΑΔΜΗΕ των 125 εκατ. για την κατασκευαστική περίοδο και το έργο σταματήσει με παρεμπόδιση της Τουρκίας, τότε θα πληρώνει ένα έργο που δεν θα υλοποιηθεί.
Εν τοις πράγμασι, η κυπριακή κυβέρνηση, σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος», έχει οριστικοποιήσει τη θέση ότι η σχετική διατύπωση στη ρυθμιστική απόφαση της ΡΑΕΚ δεν προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα του κράτους και το αφήνει εκτεθειμένο σε οικονομικές αξιώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από τον φορέα υλοποίησης ή τους υπεργολάβους του, σε περίπτωση που το έργο ναυαγήσει με ευθύνη της Τουρκίας. Αναφέρεται μάλιστα σε πληροφορίες που φέρουν την κυπριακή κυβέρνηση να αξιώνει σε αυτό το στάδιο δεσμευτικό επιμερισμό αυτού του κινδύνου σε όλους τους εμπλεκόμενους και όχι στις δύο κυβερνήσεις και τους καταναλωτές μόνο. Μένει να δούμε πόσο ψηλά θα σηκώσει η Κύπρος το εν λόγω θέμα στην ατζέντα της Τρίτης ή αν θα το αφήσει για αργότερα.
Ο υφυπουργός για θέματα ενέργειας του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ και πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, μιλώντας στο «The Fourth Thessaloniki Metropolitan Summit», που διοργάνωσαν ο Economist και το powergame.gr στη Θεσσαλονίκη ανέφερε πως πρόκειται για ένα έργο που θα βοηθήσει στη διασυνδεσιμότητα της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θα βασίζεται σε καθαρή και ανανεώσιμη ενέργεια, γεγονός που θα μεταμορφώσει το ενεργειακό μείγμα της περιοχής. Οι ΗΠΑ δηλώνουν ξεκάθαρα τη στήριξή τους σε μια κρίσιμη γεωπολιτική και γεωοικονομική συγκυρία για την περιοχή, αλλά και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές και στο προσκήνιο αλλά και στο παρασκήνιο. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, σημείωσε πως εφόσον εξασφαλιστεί η οικονομική του βιωσιμότητα, το έργο θα γίνει. «Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, πολύ πιο σημαντικό για την Κύπρο γιατί σπάει ουσιαστικά την ενεργειακή της απομόνωση», δήλωσε ερωτηθείς για το συγκεκριμένο ζήτημα. Περαιτέρω πίεση στην Κύπρο για άμεση συμφωνία ήρθαν να ασκήσουν και οι δηλώσεις της Julie Davis Fisher, πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κύπρο. Η πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Κύπρο μιλώντας στο 4ο Thessaloniki Metropolitan Summit υπέδειξε πως «είναι η ώρα να σκεφτούμε το θέμα της γεωπολιτικής γύρω από ένα τέτοιο έργο και να αναγνωρίσουμε πόσο σημαντικό είναι να δούμε την Κύπρο συνδεδεμένη με την Ευρώπη μέσω αυτή της ευκαιρίας».
Και παρά το γεγονός πως το καλώδιο Ελλάδας – Κύπρου αναμένεται να δώσει ένα τέλος στην ενεργειακή απομόνωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και να «χαλάσει» τα σχέδια όσων επωφελούνται από αυτή, η Λευκωσία φαίνεται να διστάζει. Οι πυρετώδεις διαβουλεύσεις δεν κατάφεραν να άρουν τις επιφυλάξεις της Κύπρου, κάτι που θα επιδιωχθεί στη συνάντηση της ερχόμενης Τρίτης, για τα αποτελέσματα της οποίας άπαντες εξακολουθούν να κρατούν μικρό καλάθι. Κυπριακά μέσα αναφέρουν ότι το νησί προβληματίζεται έντονα και για ένα θέμα που συνδέεται άμεσα με το γεωπολιτικό ρίσκο. Μια διακοπή του έργου χωρίς ευθύνη του φορέα υλοποίησης θα απαιτήσει να πληρώσουν στον ΑΔΜΗΕ (και στη Nexans) το συνολικό ή πολύ μεγάλο μέρος του κόστους του καλωδίου (όπως περιγράφεται στο συμβόλαιο που υπέγραψε η γαλλική εταιρεία με την EuroAsia και το ανέλαβε μετά ο ΑΔΜΗΕ) και όχι μόνο το κόστος του καλωδίου που θα έχει κατασκευαστεί ή ποντιστεί μέχρι εκείνο το σημείο. Επιπλέον, στη βάση των όσων συμφωνήθηκαν στην τηλεδιάσκεψη της περασμένης Δευτέρας, το υπουργικό συμβούλιο της Κύπρου θα έπρεπε να εγκρίνει την Τετάρτη την ανάκτηση από τον ΑΔΜΗΕ 25 εκατ. ευρώ κατ’ έτος για τα πρώτα πέντε χρόνια της κατασκευαστικής περιόδου του έργου (125 εκατ. σύνολο).
Η απόφαση της ΡΑΕΚ προβλέπει ότι σε περίπτωση που ανακύψουν εξωτερικοί παράγοντες που καθιστούν αδύνατη την υλοποίηση του έργου, τότε οι δαπάνες που έχουν προκύψει έως εκείνη τη στιγμή ενδέχεται να ανακτώνται κατόπιν απόφασης της ΡΑΕΚ. Αυτό που ανησυχεί την κυπριακή πλευρά, ιδιαίτερα μετά την τουρκική στάση στην Κάσο κατά τη διάρκεια των ερευνών βυθού για την πόντιση του καλωδίου, είναι ότι εάν το υπουργικό συμβούλιο εγκρίνει την ανάκτηση από τον ΑΔΜΗΕ των 125 εκατ. για την κατασκευαστική περίοδο και το έργο σταματήσει με παρεμπόδιση της Τουρκίας, τότε θα πληρώνει ένα έργο που δεν θα υλοποιηθεί.
Εν τοις πράγμασι, η κυπριακή κυβέρνηση, σύμφωνα με την εφημερίδα «Φιλελεύθερος», έχει οριστικοποιήσει τη θέση ότι η σχετική διατύπωση στη ρυθμιστική απόφαση της ΡΑΕΚ δεν προστατεύει τα οικονομικά συμφέροντα του κράτους και το αφήνει εκτεθειμένο σε οικονομικές αξιώσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από τον φορέα υλοποίησης ή τους υπεργολάβους του, σε περίπτωση που το έργο ναυαγήσει με ευθύνη της Τουρκίας. Αναφέρεται μάλιστα σε πληροφορίες που φέρουν την κυπριακή κυβέρνηση να αξιώνει σε αυτό το στάδιο δεσμευτικό επιμερισμό αυτού του κινδύνου σε όλους τους εμπλεκόμενους και όχι στις δύο κυβερνήσεις και τους καταναλωτές μόνο. Μένει να δούμε πόσο ψηλά θα σηκώσει η Κύπρος το εν λόγω θέμα στην ατζέντα της Τρίτης ή αν θα το αφήσει για αργότερα.
