H πίεση του αίματος στο φυσιολογικό άτομο, διατηρείται σε στενά όρια, υπακούοντας σε πολλά συστήματα ρύθμισης. Πολύπλοκοι νευρικοί και ορμονικοί υποδοχείς αντιδρούν ταχέως και σε βάθος χρόνου σε μικρές μεταβολές της πίεσης του αίματος. Σημαντικό ρόλο έχει ο νεφρικός ηθμός, ο οποίος μέσω έκκρισης ορμονών και ελέγχου των υγρών του σώματος, συντελεί στην φυσιολογική διατήρηση της αρτηριακής πίεσης.

Η μέτρηση της πίεσης περιλαμβάνει ένα συστολικό στοιχείο («μεγάλη» πίεση) και ένα διαστολικό στοιχείο («μικρή» πίεση). Η διαστολική πίεση συχνά αποκαλείται από το κοινό, πίεση της καρδιάς, λόγω της λανθασμένης αντίληψης, ότι επηρεάζει περισσότερο την καρδιά συγκριτικά τόσο με άλλα οργανικά συστήματα όσο και με τη συστολική πίεση αυτή καθαυτή. Όταν η διαστολική πίεση ευρίσκεται σε επίπεδα κάτω από 70 mmHg, τότε η διαστολική πίεση είναι χαμηλή.

Τα άτομα αυτά μπορεί να έχουν επιπρόσθετα και χαμηλές συστολικές πιέσεις ή να έχουν φυσιολογική ή αυξημένη συστολική πίεση. Η χαμηλή διαστολική αρτηριακή πίεση δεν προκαλεί συμπτώματα σε αρκετά άτομα. Τα συμπτώματα, όταν υπάρχουν, περιλαμβάνουν, ζάλη, αδιαθεσία, λιποθυμία, έλλειψη συγκέντρωσης, σύνδρομο κόπωσης, θολή όραση, ναυτία, ωχρότητα, ταχεία αναπνοή, ατονία, κατάθλιψη, δύσπνοια, αίσθημα παλμών, ταχυκαρδίες.

Αίτια

Ορισμένα άτομα έχουν ιδιοσυγκρασιακώς χαμηλές διαστολικές πιέσεις, φαινόμενο που δεν δύναται να χαρακτηριστεί ως νόσημα. Ωστόσο υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι οι χαμηλές διαστολικές πιέσεις σε υγιή άτομα με φυσιολογική συστολική πίεση συνδέονται με μεγαλύτερο κίνδυνο αγγειακών, καρδιακών, εγκεφαλικών επεισοδίων στυτικής δυσλειτουργίας και εγκεφαλικής ατροφίας.

Ορισμένες παθολογικές καταστάσεις που χρήζουν άμεσης θεραπείας προκαλούν πτώση των διαστολικών πιέσεων. Τέτοιες καταστάσεις είναι η αναιμία, η αιμορραγία, η αφυδάτωση, ορισμένες καρδιακές παθήσεις, ορισμένες ενδοκρινολογικές ανωμαλίες, πνευμονικές παθήσεις, τοξική δράση φαρμάκων, νευροπάθεια, η διατροφική ανεπάρκεια, η υπογλυκαιμία, ο διαβήτης, η υπερκόπωση.

Η αιφνίδια πτώση της πίεσης η οποία οφείλεται σε υπογκαιμικό, καρδιογενές, νευρογενές, αλλεργικό, σηπτικό ή shock, είναι επείγουσα κατάσταση που απαιτεί ειδική ενδονοσοκομειακή αγωγή και επιβάλλει νοσηλεία. Διουρητικά, αντικαταθλιπτικά, φάρμακα στυτικής δυσλειτουργίας, β αναστολείς, α αναστολείς είναι μερικές από τις πιο δημοφιλείς κατηγορίες φαρμάκων που προκαλούν πτώση διαστολικής πίεσης. Συχνά η μεμονωμένη παθολογική πτώση της διαστολικής πίεσης με συστολική υπέρταση ή φυσιολογική συστολική πίεση είναι σύμπτωμα καρδιακού νοσήματος, αγγειοπάθειας, ή αρτηριοσκλήρυνσης.

Η σημασία της σωστής παθολογικής εξέτασης και η θεραπεία

Η ιατρική εξέταση στο ιατρείο περιλαμβάνει την μέτρηση της πίεσης με ειδικά πιεσόμετρα ακριβείας σε ύπτια, καθιστή και όρθια θέση. Πραγματοποιούνται αδρές δοκιμασίες καρδιακής, πνευμονικής και εγκεφαλικής λειτουργίας. Αξιολογείται ο βαθμός της περιφερικής αιμάτωσης, εξετάζεται ο σφυγμός περιφερικών αρτηριών και αξιολογείται η επίδραση τυχόν λαμβανόμενων φαρμάκων. Σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνονται επιβεβλημένες ορισμένες εργαστηριακές εξετάσεις.

Τα ανωτέρω είναι σημαντικά για να διερευνηθεί το αίτιο της χαμηλής πίεσης καθώς και το είδος της θεραπευτικής παρέμβασης. Εάν πρόκειται για ιδιοσυγκρασιακή μεμονωμένη χαμηλή διαστολική πίεση είναι σημαντικό να διερευνηθούν και να αποκατασταθούν σοβαροί παράγοντες κινδύνου για στυτική δυσλειτουργία, αγγειακά καρδιακά ή εγκεφαλικά επεισόδια (π.χ. διαβήτης, κάπνισμα, μεταβολικό σύνδρομο).