H χθεσινή απόφαση του Εκλογοδικείου για την έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα τριών μελών της Κ.Ο. των «Σπαρτιατών» (Δημητριάδης, Ζερβέας, Στίγκας) προκάλεσαν πρωτοφανείς ανακατατάξεις στη λειτουργία της Βουλής. Το προεδρείο του Κοινοβουλίου περιμένει το επίσημο κείμενο που θα σταλεί από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο προκειμένου να εφαρμόσει τις σχετικές αποφάσεις του. Άλλωστε, για πρώτη φορά στην ιστορία της Μεταπολίτευσης η Ολομέλεια θα κληθεί να συνεχίσει τις εργασίες της με 297 αντί για 300 βουλευτές. Μάλιστα, αυτή είναι η δεύτερη φορά στα μεταπολιτευτικά χρονικά κατά την οποία ελληνικό δικαστήριο παρεμβαίνει στον σχηματισμό της Βουλής -η προηγούμενη φορά ήταν το 1992 με τον Δημήτρη Τσοβόλα-, ενώ η χθεσινή απόφαση έχει ανοίξει συζητήσεις ανάμεσα στους νομικούς και συνταγματολόγους σχετικά με τις πλειοψηφίες στη Βουλή.

Έκπτωση βουλευτών των «Σπαρτιατών»: Πώς πρέπει να διαμορφωθούν οι πλειοψηφίες στη Βουλή - Η άποψη Μαρινάκη

Από χθες στους διαδρόμους της Βουλής η άποψη που επικρατούσε ήταν ότι οι πλειοψηφίες πρέπει να διαμορφωθούν προς τα κάτω. Μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ 100,3 ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης υποστήριξε ότι «η πλειοψηφία των 151 διαμορφώνεται πλέον σε 149». «Αφού ο κανονισμός λέει ότι οι ψηφοφορίες δεν είναι πλειοψηφία επί των παρόντων βουλευτών, αλλά πλειοψηφία επί του συνόλου των βουλευτών, η λογική λέει ότι το 151 γίνεται 149» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μαρινάκης.

Πάντως, αυτό που έλεγαν κοινοβουλευτικοί αξιωματούχοι είναι ότι το σύνολο των σχετικών ορίων πρέπει να αναπροσαρμοστεί προς τα κάτω. Για παράδειγμα, η πλειοψηφία των 151 να διαμορφωθεί σε 149.

Τι λέει ο Κανονισμός της Βουλής

Ωστόσο, υπάρχει και η αντίθετη άποψη, η οποία επικαλείται το άρθρο 74 του Κανονισμού της Βουλής, που διακρίνει τις ψηφοφορίες σε εκείνες που απαιτούν ποσοστιαίες πλειοψηφίες (π.χ. τα 3/5 των βουλευτών) και σε όσες καθορίζουν τα όρια με βάση τον αριθμό των εδρών και όχι των βουλευτών που λειτουργούν.

Πιο συγκεκριμένα, η παράγραφος 1 του άρθρου 74 του κανονισμού της Βουλής (ΚτΒ) προβλέπει πως:

«1. Όπoυ τo Σύνταγμα ή o Kανoνισμός oρίζoυν πoσoστό Boυλευτών, είτε για την υπoβoλή αίτησης ή πρότασης είτε για τη λήψη απόφασης είτε για oπoιoνδήπoτε άλλo σκoπό, τo πoσoστό αυτό υπoλoγίζεται με βάση τo συνoλικό αριθμό των Boυλευτών της Oλoμέλειας ή τoυ Tμήματoς διακοπής των εργασιών της Βουλής και παραλείπεται τo κλάσμα με την επιφύλαξη αντίθετης διάταξης τoυ Συντάγματoς ή τoυ Kανoνισμoύ».

Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται:

- Η πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης, όπου το όριο για την κατάθεσή της πέφτει στους 49 βουλευτές από 50 που ισχύει.

- Η πρόταση σύστασης εξεταστικής επιτροπής, όπου το όριο του 1/5 στους 297 βουλευτές πέφτει στους 59 αντί 60 που ισχύει (σ.σ. για την κατάθεση πρότασης προανακριτικής το Σύνταγμα και ο Κανονισμός ζητούν υπογραφή 30 βουλευτών)

Σύμφωνα πάντα με ορισμένους συνταγματολόγους, η 2η παράγραφος του άρθρου 74 ορίζει ορισμένες ψηφοφορίες όπου το όριο της πλειοψηφίας είναι «ανελαστικό» και συναρτάται απόλυτα με τον αριθμό των εδρών της ολομέλειας ακόμα και αν δεν έχουν πληρωθεί στο σύνολό τους.

Συγκεκριμένα ο ΚτΒ αναφέρει:

«2. Όπoυ τo Σύνταγμα ή o Kανoνισμός απαιτεί την απόλυτη πλειoψηφία τoυ όλoυ αριθμoύ των Boυλευτών για τη λήψη απόφασης, η πλειoψηφία αυτή υπoλoγίζεται με βάση τo συνoλικό αριθμό των εδρών της Boυλής».

Εάν υπερισχύει η άποψη των συγκεκριμένων συνταγματολόγων το όριο π.χ. για την έγκριση

- Προτάσεων σύστασης προανακριτικής επιτροπής, παραπομπής υπουργών στο Δικαστικό Συμβούλιο

- Νομοσχεδίων για μεταβολή ορίων επικράτειας

παραμένει στους 151, ακόμα και αν η Βουλή λειτουργεί με 297 βουλευτές.

Το παράδοξο με τη Συνταγματική Αναθεώρηση - Παραδοξότητες που πρέπει να αντιμετωπίσει η Βουλή


Ωστόσο, η συγκεκριμένη άποψη οδηγεί σε ορισμένες παραδοξότητες, που θα αντιμετωπίσει η Βουλή στην επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση. Με βάση πάντα τη συγκεκριμένη προσέγγιση το κατώτερο όριο των 151 παραμένει ανεπηρέαστο, το ανώτατο όμως των 180 πέφτει στους 178.

Αντικρουόμενες απόψεις για τη νέα πλειοψηφία στη Βουλή

Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι Συνταγματολόγοι εκφράζουν αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με το αν η μείωση του όλου αριθμού των βουλευτών συμπαρασύρει και τα όρια των απαιτούμενων πλειοψηφιών για την κατάθεση προτάσεων, την έγκριση νομοσχεδίων και την αναθεώρηση του Συντάγματος. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ήταν οι χθεσινές τοποθετήσεις του πρώην προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου και του πρώην προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου, στο πλαίσιο του Συνεδρίου του Κύκλου Ιδεών για τα 50 χρόνια από την ψήφιση του Συντάγματος του 1975 στο Ζάππειο.

Μιλώντας στο Συνέδριο, ο Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, ΑΠΘ και πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ευάγγελος Βενιζέλος, είπε χαρακτηριστικά: «Πάντως ο όλος αριθμός των βουλευτών είναι 300. Δεν σας καταλαμβάνω εξαπίνης. Παρότι η Βουλή μένει με 297 βουλευτές, ο όλος αριθμός των βουλευτών είναι 300. Επειδή βλέπω tacitus consensus omnium, ας καταγραφεί ότι είπαμε πως είναι 300».

Σε ό,τι αφορά τη σημερινή απόφαση του ΑΕΔ, με «εξέπληξε ότι θα έχουμε μια Βουλή 297 βουλευτών. Ποτέ δεν είχαμε δει ξανά αυτό», παρατήρησε από πλευράς του ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.

Στη συνέχεια της τοποθέτησής του, ο Προκόπης Παυλόπουλος χρησιμοποίησε ένα παράδειγμα «βιωματικό», όπως το χαρακτήρισε. Συγκεκριμένα, ανέφερε πως την εποχή που ήταν υπουργός Εσωτερικών έφερε μία διάταξη που ψηφίστηκε και από τους 300 βουλευτές με συμφωνία όλων των πολιτικών κομμάτων. «Ψηφίστηκε με ομοφωνία να μην συνυπολογίζονται τα λευκά. Θεωρήσαμε με αυτό τον τρόπο ότι αυτό πρέπει να αποφευχθεί πάση δύναμει. Αυτό το κεκτημένο που είχαμε τότε αποφασίσει έρχεται σήμερα να αλλοιωθεί με αυτή την απόφαση και να αποτελέσει και έναν κανόνα για το μέλλον που δεν μπορούμε νομοθετικά να το προβλέψουμε» δήλωσε μεταξύ άλλων.

Δουδωνής: Εντελώς αντισυνταγματική η αναφορά Μαρινάκη

Από την πλευρά του, ο βουλευτής Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ και Συνταγματολόγος Παναγιώτης Δουδωνής υποστήριξε ότι «η αναφορά του Κυβερνητικού Εκπροσώπου ότι πλέον “η πλειοψηφία, του συνόλου των βουλευτών, έτσι λέει ο νόμος, από 151 πηγαίνει 149” είναι εντελώς αντισυνταγματική, αντιεπιστημονική και εγείρει ερωτηματικά ως προς τη σκοπιμότητά της, ιδίως σε σχέση με εκκρεμούσες υποθέσεις. Η κατά το Σύνταγμα “απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών”, που ο όλος αριθμός ορίζεται με νόμο, δεν μεταβάλλεται μετά τη σημερινή δικαστική απόφαση του ΑΕΔ, καθώς δεν εξαρτάται από το ενδεχόμενο μη πληρώσεως ή κενώσεως της έδρας, βλ. σχετικά και το άρθρο 74 Παρ 2 του Κανονισμού της Βουλής».

Αναμένεται η διάλυση της Κ.Ο. των «Σπαρτιατών»

Την ίδια ώρα, η έκπτωση από το βουλευτικό αξίωμα των Βασίλη Στίγκα, Πέτρου Δημητριάδη, Αλέξανδρου Ζερβέα σηματοδοτεί τη διάλυση της Κ.Ο. των Σπαρτιατών, καθώς δεν θα διαθέτει τον απαραίτητο αριθμό βουλευτών και η Βουλή θα λειτουργεί με 8 κόμματα. Επιπλέον, οι «Σπαρτιάτες», από τη στιγμή που δεν θα υφίστανται ως Κ.Ο., θα χάσουν την εκπροσώπησή τους στη Διάσκεψη των Προέδρων, αλλά και όλα τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά τους προνόμια, ενώ θα υπάρξουν αλλαγές και στη σύνθεση των επιτροπών. Όσον αφορά στη βουλευτική αποζημίωση των τριών βουλευτών, δεν υποχρεούνται να την επιστρέψουν, καθώς θεωρείται πως από τη στιγμή που εξελέγησαν έως την ημέρα που εξέπεσαν του αξιώματός τους επιτέλεσαν κανονικά τα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα. Τέλος, αλλάζει και ο «χάρτης» των ανεξάρτητων, καθώς από 23 βουλευτές ανεβαίνει στους 25, με τον συγκεκριμένο αριθμό να αποτελεί ρεκόρ για τα κοινοβουλευτικά χρονικά.

Δικαιωμένοι στο ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ

Στο ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ αισθάνονται δικαίωση, καθώς οι υποψήφιοι βουλευτές του κόμματος Θανάσης Γλαβίνας (Β' Θεσσαλονίκης) και Δημήτρης Διαμαντίδης (Β' Πειραιά) ήταν εκείνοι που προσέφυγαν στο εκλογοδικείο κατά των «Σπαρτιατών» ως κόμματος-φενάκη εγκληματικής οργάνωσης. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι μόλις έγινε γνωστή η απόφαση του εκλογοδικείου, ο τομεάρχης Εσωτερικών του Κινήματος Παναγιώτης Δουδωνής με δήλωσή του τοποθετήθηκε επί του θέματος, ενώ δεν παρέλειψε να αφήσει αιχμές για τη στάση των υπόλοιπων κομμάτων της αντιπολίτευσης.


Αναλυτικά η δήλωση του Παναγιώτη Δουδωνή

«Αν σήμερα οι Σπαρτιάτες, ένα κόμμα που υποκρύπτει εγκληματική οργάνωση και έχει υποκρυπτόμενο αρχηγό έναν καταδικασμένο εγκληματία, με απόφαση του Ανωτάτου Ειδικού Δικαστηρίου μένουν χωρίς Κοινοβουλευτική Ομάδα και τίθενται εκτός Βουλής τρεις βουλευτές τους, μεταξύ των οποίων και ο "Πρόεδρος" Βασίλης Στίγκας, αυτό οφείλεται στον επίμονο δημοκρατικό αγώνα του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής και δύο εξαιρετικών στελεχών μας, του Θανάση Γλαβίνα και του Δημήτρη Διαμαντίδη. Είμαστε περήφανοι για αυτό τον δημοκρατικό αγώνα. Δυστυχώς βέβαια, η Βουλή θα λειτουργεί υπό την ιδιόμορφη συνθήκη των 297 βουλευτών, καθώς μόνο εμείς σταθήκαμε απέναντι στη διασάλευση της δημοκρατικής τάξης και ο αγώνας μας ήταν μοναχικός, με αποτέλεσμα μόνο σε δύο εκλογικές περιφέρειες να ακυρώνεται η εκλογή των "Σπαρτιατών" και, κατά την κρίση του ΑΕΔ, η εκλογή να καθίσταται περιττή».