Πρόκειται ξεκάθαρα για μία ευρηματική έκθεση που διερευνά πώς αντιμετωπίστηκε το γυναικείο στήθος στον δυτικό κόσμο -από τους αρχαίους χρόνους έως σήμερα- μέσω των Καλών Τεχνών. Από τις πρώιμες χριστιανικές αναπαραστάσεις, όπου το στήθος αντιμετωπίστηκε ως σύμβολο της χριστιανικής αγνότητας, μέχρι τα έργα των εμβληματικών Ραφαέλο και Τζόρτζιο ντε Κίρικο, η θέασή του δεν έπαψε ποτέ να εμπνέει δημιουργούς κάθε σχολής, κάθε «κοπής», κάθε φιλοσοφίας. Τα παραπάνω συνιστούν την πρώτη ύλη της μεγάλης έκθεσης «Breasts», που παρουσιάζεται έως τις 24 Νοεμβρίου, στο ιστορικό Palazzo Franchetti στη Βενετία. Τα έργα 30 καλλιτεχνών απ’ όλον τον κόσμο -και διαχρονικών, όπως προείπαμε- καλύπτουν τη σφαίρα της ζωγραφικής, της γλυπτικής, της φωτογραφίας και του κινηματογράφου από το 1500 έως τις μέρες μας.

Η έκθεση που αποκαλύπτει τα πάντα για το γυναικείο στήθος

Από την Αιγύπτια θεά Ίσιδα, που πρόσφερε θεϊκή υπόσταση και αθανασία σε αυτούς που τρέφονταν από τα στήθη της, έως τον θρύλο των ιδρυτών της Ρώμης -του Ρωμύλου και του Ρώμου-, που θήλασαν από τη λύκαινα που κατά τον μύθο τούς μεγάλωσε, η έκθεση αποκαλύπτει τα πάντα για το γυναικείο στήθος: Η μητρότητα, η σεξουαλικότητα, η εικόνα του σώματος, η ασθένεια, όλα βρίσκουν έδαφος στη μελέτη του. Φυσικά, προκειμένου να γίνει αντιληπτό πώς μέσα από την τέχνη το κατανόησε η θρησκεία, η κοινωνία, η πολιτική, η ιατρική. Ακόμα και η ψυχανάλυση.

Από τα ειδώλια της Αφροδίτης που φιλοτεχνήθηκαν πριν 25.000 χρόνια, όπου τα στήθη συμβόλιζαν τη γονιμότητα, μέχρι τον πίνακα του Ντελ Σινιοράτσο που απεικονίζει το άκαμπτο στήθος της μητέρας του θείου βρέφους και τον πίνακα του Ραφαήλ «La Fornarina», βλέπουμε πως οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης ήθελαν τα γυναικεία στήθη να αποπνέουν μια ανεξιχνίαστη γοητεία και ενοχικό μυστήριο.

Οι παλαιοί δάσκαλοι της Αναγέννησης

Χωρισμένα σε πέντε αίθουσες με βάση και τα art deco σχέδια του κτιρίου, τα έργα τέχνης έχουν σκοπό να συνομιλούν μεταξύ τους, καθώς και με τους επισκέπτες - σύμφωνα με την επιμελήτρια της έκθεσης, Καρολίνα Πάστι. Στην πρώτη αίθουσα εξετάζονται οι ιστορικές αναπαραστάσεις των μαστών και ο τρόπος με τον οποίο οι σύγχρονοι καλλιτέχνες έχουν επηρεαστεί από αυτές: Στο επίκεντρο αυτής της εξερεύνησης είναι οι παλαιοί δάσκαλοι της Αναγέννησης, με τη «Madonna del Latte» («Παναγία που θηλάζει το θείο βρέφος») να έχει δεσπόζουσα θέση, αφού το συγκεκριμένο εμβληματικό έργο επηρέασε όχι μόνο τα «Ιστορικά Πορτρέτα» της Σίντι Σέρμαν, αλλά και νεότερους καλλιτέχνες όπως ο Richard Dupont, η Teniqua Clementine Crawford και η Sherrie Levine, που ενσωματώνουν στοιχεία της Αναγέννησης στους πίνακές τους. Στη δεύτερη αίθουσα εξερευνάται το στήθος ως έμπνευση για γλυπτικές πρακτικές: Ο χώρος διαθέτει ένα έργο τέχνης μεικτών μέσων του Marcel Duchamp, με τίτλο «Prière de toucher» («Παρακαλώ αγγίξτε»), αλλά και χαρακτηριστικά έργα της Prune Nourry και του Claude Lalanne που συνομιλούν με τη μόδα.

Η επίδραση των ψηφιακών μέσων στην αναπαράσταση του στήθους μέσα από τον φωτογραφικό φακό εξετάζεται στην τρίτη αίθουσα: Εδώ ανιχνεύεται ο τρόπος με τον οποίο οι φωτογράφοι μόδας, συμπεριλαμβανομένου του Oliviero Toscani, αμφισβήτησαν και ανέτρεψαν τον συμβατικό ρόλο της διαφήμισης, κάνοντας σκόπιμα τον θεατή να αισθάνεται άβολα.

Όσο για την τέταρτη αίθουσα, περιλαμβάνει καλλιτέχνες που αποδομούν τα στήθη στην τέχνη τους, για να δημιουργήσουν δεσμούς με την καταναλωτική κουλτούρα και τη σύγχρονη κοινωνία - ολοκληρώνοντας έτσι ιδανικά αυτό το καλλιτεχνικό πανόραμα του γυναικείου στήθους ανά τους αιώνες…

*Δημοσιεύθηκε στην «Απογευματινή»