Ταιριάζει το πένθος στην Ηλέκτρα;: Ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Κυριακού μιλάει στο parapolitika.gr για την παράσταση με την Κατερίνα Μπιλάλη και τη Βάσω Γουλιελμάκη

Η Θεατρική Εταιρεία THEARTES και το ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης παρουσιάζουν από τις 6 Μαϊου στο θέατρο Μεταξουργείο την παράσταση με τίτλο «Ταιριάζει το πένθος στην Ηλέκτρα;», η οποία βασίζεται στην τριλογία του Ευγένιου Ο’Νηλ «To πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα». Το έργο που είναι μια διασκευή της Κατερίνας Μπιλάλη απαντάει ή ασχολείται με το ερώτημα αν μπορεί, σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, η τεχνολογία να αποδειχθεί ο μεγαλύτερος εξουσιαστής μας και ο υποκινητής φρικτών πράξεων.

Ταιριάζει το πένθος στην Ηλέκτρα;: Λίγα λόγια για την πλοκή

Βρισκόμαστε σε ένα τηλεοπτικό στούντιο που μοιάζει βγαλμένο από εικόνες «μετά την καταστροφή». Η Ηλέκτρα και η Κλυταιμνήστρα είναι διαγωνιζόμενες σε ένα reality show. Οι κανόνες και οι δοκιμασίες τούς επιβάλλονται από τον Παρουσιαστή που εμφανίζεται μέσα από τις γιγαντοοθόνες που βρίσκονται επί σκηνής. Με σύμμαχο την τεχνολογία, οι δυο τους θα παίξουν το παιχνίδι τους μέχρι τελικής πτώσης. Ένα παιχνίδι γεμάτο σασπένς, πάθος, ίντριγκα, αποπλανήσεις, παραπλανήσεις, αλλά και εγκλήματα. Μόνο μία από τις δύο θα στεφτεί νικήτρια…


Μια παράσταση με εντυπωσιακά τεχνολογικά εφέ, γεμάτη μυστήριο, ανατροπές και επίκαιρα ερωτήματα. Μπορούμε να ξεφύγουμε από το πεπρωμένο μας; Είναι δυνατόν να επανορθώσουμε τα λάθη μας; Μπορούμε να εξασφαλίσουμε συγχώρεση; Να πάρουμε άφεση αμαρτιών; Να επουλώσουμε τις πληγές μας;

Ο σκηνοθέτης Κωνσταστίνος Κυριακού

Τη σκηνοθεσία της παράστασης υπογράφει ο Κωνσταντίνος Κυριακού, ο οποίος μιλάει σήμερα στα parapolitika.gr για την οπτική που έχει προσδώσει στο νέο αυτό θεατρικό εγχείρημα. Στην παράσταση παίζουν τρεις ηθοποιοί, η Βάσω Γουλιελμάκη, η Κατερίνα Μπιλάλη και ο Κωνσταντίνος Κυριακού.

Η παράστασή σας είναι εμπνευσμένη από την τριλογία του Ο’Νηλ «Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα», ο οποίος εμπνεύστηκε με τη σειρά του από την «Ορέστεια» του Αισχύλου. Οι αρχαίες τραγωδίες μπορούν να γίνουν το όχημα για να ειπωθούν αλήθειες που αφορούν τον σύγχρονο άνθρωπο;

Εμείς εμπνευστήκαμε από τον Ο’Νηλ, ο οποίος εμπνεύστηκε από τον Αισχύλο, που έγραψε την τριλογία του βασισμένος στον μύθο των Ατρειδών, και συγκεκριμένα στους τελευταίους «κλάδους» τού γενεαλογικού δέντρου αυτής της τραγικής γενιάς, μιας και ο Ορέστης και η Ηλέκτρα δεν άφησαν απογόνους και πέθαναν άκληροι. Δεν παραλείψαμε, βέβαια, να λάβουμε υπόψη μας και τις δύο τραγωδίες τού Σοφοκλή και του Ευριπίδη με τον ίδιο τίτλο, δηλαδή τις δύο «Ηλέκτρες». Οι αρχαίες τραγωδίες, εν γένει, είναι έργα που ενέχουν διανοητικό και φιλοσοφικό υπόβαθρο, και κατορθώνουν με τη συνταρακτική τους ενέργεια να αφηγηθούν, κατά βάση, την ιστορία της ίδιας της ανθρωπότητας. Συνεπώς, λειτουργούν και ως όχημα να ειπωθούν και να κατατεθούν επί σκηνής αλήθειες που προβληματίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο, καθότι τον αφορούν τόσο ως άτομο όσο και ως σύνολο.

«Ταιριάζει το πένθος στην Ηλέκτρα;». Αφήνετε ένα ερωτηματικό στον τίτλο της δικής σας παράστασης. Σκοπός είναι να ξεδιπλωθεί η απάντηση μέσα από την πλοκή ή να δημιουργήσετε γόνιμους προβληματισμούς στο κοινό;

Τόσο οι αρχαίοι Έλληνες τραγικοί ποιητές όσο και ο Αμερικανός νομπελίστας θεατρικός συγγραφέας θεωρούν στα έργα τους ως δεδομένο και αναπόφευκτο το γεγονός ότι η Ηλέκτρα είναι ένα τραγικό πρόσωπο που του αρμόζει το πένθος. Εμείς, στη διασκευή τής Κατερίνας Μπιλάλη, αναρωτιόμαστε για το κατά πόσο το απευκταίο γεγονός που «παθαίνει» η ηρωίδα μας, είναι μοιραίο και αδιάφευκτο· κατά πόσο την περιορίζει και την αναχαιτίζει από το να αποδράσει και να πράξει ιδιοβούλως. Στην αναρώτησή μας αυτή το κοινό συμπάσχον προβληματίζεται μαζί μας· για ένα μέρος τού κοινού μπορεί να ξεδιπλωθεί η απάντηση μέσα από την εκτύλιξη της πλοκής της παράστασής μας, ενώ για ένα άλλο μέρος τού κοινού πολύ πιθανόν να δημιουργηθεί ένας προβληματισμός που θα τον απασχολήσει και μετά το τέλος της παράστασής μας – δεν θα τον προσδιορίσω ως γόνιμο ή μη γόνιμο, διότι ένας προβληματισμός από μόνος του αρκεί, για να μας πάει ένα βήμα παραπέρα, αφού θέτει τη σκέψη μας σε λειτουργία.

Η δράση τοποθετείται στο μέλλον, με την Ηλέκτρα και την Κλυταιμνήστρα να παίρνουν μέρος σε reality. Πόσο θα διαταραχθεί η σχέση μάνας-κόρης στη μάχη για το μοναδικό έπαθλο;

Η σχέση Κλυταιμνήστρας και Ηλέκτρας είναι διαταραγμένη από τη στιγμή που κυοφορήθηκε η Ηλέκτρα στα σπλάχνα της μάνας της. Μέσα σε αυτό το meta-reality show, όπου τοποθετούμε τη δράση τού έργου μας, η σχέση θα παραμείνει διαταραγμένη, ίσαμε και το φινάλε· φυσικά δεν κάνω κάποιο spoiler alert, καθόσον η κατάληξη των δύο ηρωίδων έχει καταγραφεί στη σφαίρα τού Μύθου από τη Μοίρα και είναι γνωστή τοις πάσι. Εντούτοις, η διακύμανση στη σχέση τους είναι εκείνη που θα ορίσει και τη νικήτρια για το μοναδικό έπαθλο, το οποίο δεν πρόκειται να σας το αποκαλύψω, διότι δεν είναι το πασιφανές· θα πρέπει το κοινό να διερωτηθεί για το ποιο τελικά είναι το κίνητρο, ποιο το έπαθλο και ποια η τελική νικήτρια.

Πείτε μας λίγα λόγια για τους δικούς σας ρόλους και για τον τρόπο με τον οποίο εμπλέκονται στη μάχη των δύο γυναικών

Στη διασκευή που έκανε η Κατερίνα αποφάσισε οι αντρικοί ρόλοι να υποδυθούν από ένα και μόνο πρόσωπο. Η έμπνευση ήρθε από την περιγραφή που δίνει ο Ο’Νηλ στην τριλογία του, όπου όλοι οι ήρωές του, οι Μάννον –πάππου προς πάππου– μοιάζουν· όχι όμως μόνο γιατί έχουν ίδια χαρακτηριστικά, αλλά και γιατί συμπεριφέρονται πολλές φορές με τον ίδιο τρόπο. Από εκεί αρύεται το γεγονός ότι καλούμαι να υποδυθώ και τους τρεις αντρικούς χαρακτήρες του έργου που είναι ο Αγαμέμνονας, ο ξάδελφός του ο Άγις (χαϊδευτικό του Αίγισθου) και ο γιος του ο Ορέστης. Αυτοί οι τρεις χαρακτήρες κατέχουν ένα καταλυτικό ρόλο στο έργο, δεδομένου ότι, όταν κάποια από τις δύο συναγωνιζόμενες κερδίσει την εύνοια κάποιου εξ αυτών, η πλάστιγγα του παιχνιδιού γέρνει προς το μέρος της, με αποτέλεσμα να έχει το προβάδισμα στα αγωνίσματα που οδηγούν στην κατάκτηση του μεγάλου επάθλου.

Στην τριλογία του Ο’Νηλ είναι ο πουριτανισμός που κάνει τους ανθρώπους να διαπράττουν φρικτά εγκλήματα. Στην παράστασή σας ενοχοποιείτε την τεχνολογία. Μπορεί, πράγματι, να γίνει ο μεγαλύτερος εξουσιαστής μας;

Ακριβώς αυτό λέμε στο Δελτίο Τύπου της παράστασής μας: ότι στην τριλογία τού Ο’Νηλ ο πουριτανισμός είναι εκείνος που οδηγεί τους ανθρώπους να διαπράττουν φρικτά εγκλήματα. Στην παράστασή μας θέτουμε στο στόχαστρό μας την τεχνολογία, διερωτώμενοι όμως για το εάν μπορεί ή όχι να αποδειχθεί ο μεγαλύτερος εξουσιαστής μας και ο υποκινητής φρικτών πράξεων. Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι η τεχνολογία έχει εισβάλλει και κυριαρχήσει στη ζωή και την καθημερινότητά μας· μολαταύτα, έχουμε άραγε στοχαστεί μέχρι ποιου σημείου είναι σύμμαχός μας ή εχθρός μας, πότε είμαστε υποχείριά της και πότε την χειραγωγούμε, πότε μας εκμεταλλεύεται και πότε την αξιοποιούμε; Οι απαντήσεις δίνονται επί σκηνής, από τις 6 Μαΐου και κάθε Τρίτη στις 21:00 και Τετάρτη στις 20:30 στο Θέατρο Μεταξουργείο.

Χρησιμοποιείτε το AI για να «ζωντανέψετε» τον Τσάπλιν, τον Πρίσλεϊ και την Μονρόε. Ποιοι οι συμβολισμοί από αυτή σας την επιλογή;

Τα τελευταία χρόνια, ως THEARTES, αναζητούσαμε τρόπο να εντάξουμε στις παραστάσεις μας την Τεχνητή Νοημοσύνη, κάνοντας διάφορες προτάσεις, που απορρίπτονταν από τους ιθύνοντες. Η χρήση και η κατάχρηση της AI τεχνολογίας μάς προβλημάτιζε και επιζητούσαμε να την εντάξουμε στις καλλιτεχνικές μας ανησυχίες. Με την ολοκλήρωση της επεξεργασίας τού κειμένου της παράστασής μας, η Κατερίνα και εγώ, αποφασίσαμε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να αδράξουμε την ευκαιρία και να κάνουμε αυτό το βήμα προς την εκπλήρωση αυτού του διακαή πόθου μας, και έτσι οδηγηθήκαμε στο «ζωντάνεμα» αυτών των τριών παγκοσμίως «μυθικών» πλέον προσώπων. Μιας και στην παράστασή μας ορίζουμε την τεχνολογία ως τον μεγαλύτερο πλέον εξουσιαστή μας, ο Τσάρλι Τσάπλιν ήταν το κατάλληλο πρότυπο για να διαδραματίσει τον ρόλο αυτού του “Great Controller” σε αντιστοιχία του “Great Dictator” που έχει ερμηνεύσει. Ο Έλβις Πρίσλεϋ και η Μέριλυν Μονρόε, από την άλλη, αποτελούν μέχρι σήμερα πρότυπα επιτυχίας και ομορφιάς, βγαλμένης από τα reality-shows, μολαταύτα είναι και παραδείγματα για το πού μπορεί να σε οδηγήσει η γρήγορη, ματαιόδοξη, ακάματη και πρόσκαιρη ανέλιξη στον χώρο τής show-business, για αυτό και η επιλογή τους.

Τι θα έπρεπε να προσέξει ο σύγχρονος άνθρωπος, ώστε να χρησιμοποιεί την τεχνολογία προς όφελός του και να μην φτάσει η στιγμή να τον «καταπιεί»;

Υπάρχουν πολύ πιο ειδικοί από εμένα, για να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα· πιο αρμόδια και πιο επιστημονικά. Αυτό που κάνουμε εμείς, μέσω της παράστασής μας, είναι να θέτουμε ερωτήματα και προβληματισμούς, να ξεμπροστιάζουμε και να στηλιτεύουμε τα κακώς κείμενα, να στοχοποιούμε αυτό που θεωρούμε μη-ορθό και να το καταδεικνύουμε. Δεν κάνουμε δασκαλίστικα πράγματα, ούτε αποτεινόμαστε στο κοινό υψώνοντας το δάχτυλο. Δίνουμε τροφή για σκέψη.