Στην κουζίνα των δηµοσκοπήσεων
Άρθρο γνώμης
Ενώ το 67% κρίνει αρνητικά το έργο της κυβέρνησης, εν τούτοις αυθορµήτως οι πολίτες που ρωτήθηκαν θέλουν να κερδίσει τις εκλογές η Ν∆ και µάλιστα µε 18 ποσοστιαίες µονάδες σχεδόν διαφορά από το δεύτερο κόµµα!
Νικος Σιμος
Ενα από τα δηµοσιογραφικά βίτσια που έχω είναι να διαβάζω κάθε δηµοσκόπηση που διενεργείται. Και είναι βίτσιο διότι δεν µε ενδιαφέρει τόσο η πρόθεση ψήφου και η εκτίµηση ψήφου που από τα µέσα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ -όταν δηλαδή η κοινωνία τον είχε πάρει χαµπάρι- εκφράζουν τη µονότονη λαϊκή προτίµηση στο κόµµα που µας κυβερνάει σήµερα. Με ενδιαφέρουν οι αντιφάσεις από τις απαντήσεις που δίνονται από τους ερωτώµενους οι οποίοι δείχνουν επίσης µία πληµµελή γνώση της πραγµατικότητας. Στο µάθηµα της λογικής που είχαµε στο σχολείο υπήρχε η γνωστή φράση «φάσκει και αντιφάσκει, άρα δεν νοεί λογικώς»! Για παράδειγµα, σε πολύ πρόσφατη δηµοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασµό ραδιοφωνικού Σταθµού (Παραπολιτικά FM, από την εταιρεία GPO), ενώ ένα πλειοψηφικό ποσοστό της τάξεως του 67% κρίνει αρνητικά το έργο της κυβέρνησης µέχρι σήµερα, εν τούτοις αυθορµήτως οι πολίτες που ρωτήθηκαν θέλουν να κερδίσει τις εκλογές η Νέα ∆ηµοκρατία και µάλιστα µε 18 ποσοστιαίες µονάδες σχεδόν διαφορά από το δεύτερο κόµµα! Λογική η απορία: Αφού συντριπτικά λέτε, βρε παιδιά, ότι η κυβέρνηση τάχει πάει χάλια γιατί δεν προτιµάτε τότε κάποιον άλλον; Εκτός αν υπολογίζετε ότι έτσι και αναλάβει άλλος θα πρέπει να µεταναστεύσετε, που είναι και το λογικότερο τελικά µετά τις προηγούµενες εµπειρίες.
Ένα άλλο περίεργο στοιχείο αφορά την αρνητική άποψη που έχουν οι ερωτώµενοι λ.χ. για δύο τοµείς της κυβερνητικής πολιτικής, τους οποίους επιλέγω ως παράδειγµα. ∆εν µιλάω για την ακρίβεια και την αντιµετώπισή της που έχει λόγους η κοινωνία να είναι δυσαρεστηµένη. Ας πάρουµε το µεταναστευτικό στην αντιµετώπιση του οποίου η κυβέρνηση παίρνει αρνητι κό πρόσηµο. Προσωπικώς µπορώ να διακρίνω δύο λόγους για τη λαϊκή δυσαρέσκεια, αντιθέτους πάντως µεταξύ τους. Ο ένας λόγος δυσαρέσκειας µπορεί να είναι ότι η κυβέρνηση δεν… πνίγει τους µετανάστες και κυρίως τους λαθραίους, όπως πολλοί εκ της Αριστεράς έχουν καταγγείλει την κυβέρνηση ότι το διαπράττει! Ο άλλος λόγος µπορεί να είναι -αντίθετος του προαναφερθέντος- ότι η κυβέρνηση έχει ορθώσει τείχη αντί να τους αφήνει να µπαίνουν ανενόχλητοι. Η αλήθεια είναι ότι στην έρευνα δεν µας διευκρινίζει ο λαός τι ακριβώς θέλει. Αρνητικό είναι το πρόσηµο της κυβέρνησης και στην προστασία των θεσµών. Πέραν του ότι υποπτεύοµαι ότι πολλοί από αυτούς που απάντησαν µπορεί να µην ξέρουν καν την έννοια της λέξης «θεσµός», προφανώς υπάρχει ένα µέτρο σύγκρισης µε κάποιους άλλους που προστάτευαν τους θεσµούς µε αυτοθυσία! Κυρίως δε, τη ∆ικαιοσύνη. Σίγουρα οι λειτουργοί της έχουν πολλά να πουν για το πώς άλλοι προστάτευαν την ανεξαρτησία της! Μία άλλη, τέλος, απάντηση που δείχνει είτε άγνοια είτε έλλειψη µνήµης είναι ότι οι µισοί σχεδόν προτιµούν κυβερνήσεις συνεργασίας αντί αυτοδύναµες. Άντε τώρα να αραδιάσεις ιστορικές εµπειρίες από κυβερνήσεις συνεργασίας όπου οι συµµετέχοντες εκβίαζαν ο ένας τον άλλο και οι οποίες δεν έχουν να παρουσιάσουν κάποιο επίτευγµα σε αντίθεση µε τις αυτοδύναµες. Ακόµη και η κυβέρνηση των εκσυγχρονιστών στην οποία πολλά κάποιοι καταλογίζουν και ο Πάγκαλος αποκάλυψε ότι «µαζί τα φάγαµε», έχει να παρουσιάσει την είσοδο της χώρας στο ευρωπαϊκό νοµισµατικό σύστηµα αλλά και την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μία διαρκούς επικαιρότητας µελέτη σχετικά µε τις δηµοσκοπήσεις και τα περίεργά τους είναι αυτή που είχε πραγµατοποιήσει το αιρετικό όσο και «αυθάδες» γαλλικό πολιτικό περιοδικό «Marianne», για τα γκάλοπ. Η έρευνα είχε τον τίτλο «Στην κουζίνα των δηµοσκοπήσεων» και προβάλλοντας έγκυρες γνώµες από τον χώρο των πολιτικών επιστηµών διατύπωνε τα εξής συµπεράσµατα:
1. Οι πολλές δηµοσκοπήσεις «σκοτώνουν» τις δηµοσκοπήσεις. Οι έρευνες των τάσεων της κοινής γνώµης έχουν εξελιχθεί σε βαρύ ναρκωτικό της δηµοκρατίας. Παρ’ όλ’ αυτά, τα γκάλοπ είναι το κύριο όπλο των «πολιτικών πολέµων».
2. Όλο και περισσότερο σε ολόκληρο τον κόσµο παρατηρείται µία φθίνουσα τάση των ατόµων που δέχονται να απαντήσουν. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ένα γαλλικό παράδειγµα: Σε 125 τηλεφωνικές κλήσεις εταιρείας δηµοσκοπήσεων διαπιστώθηκαν 99 αρνήσεις ενώ δέχθηκαν µόνο 12 να απαντήσουν. Αυτό παρατηρείται και στην Ελλάδα, όπως µου είχε πει γνωστός δηµοσκόπος
3. Και οι ερευνητές της κοινής γνώµης, παγκοσµίως, παραδέχονται ότι αρκετοί ερωτώµενοι ψεύδονται. Όπως λέει ένας κοινωνιολόγος, όλος ο κόσµος ψεύδεται. Στον προϊστάµενό του, στον εχθρό του, στον φίλο του, στον (στη) σύζυγο ή φίλη του. Τι κατοχυρώνει ότι κάποιος που ερωτάται σε ώρα µάλιστα που είναι µε κάτι άλλο απασχοληµένος, θα πει την αλήθεια; Όπως λ.χ. στη Γαλλία το 1984, όταν οι ερευνητές εξεπλάγησαν, τελικώς, από τη διεισδυτικότητα του Εθνικού Μετώπου όταν ανακάλυψαν ότι οι «λεπενιστές» προτιµούσαν να κρύβουν τη γνώµη τους, στις δηµοσκοπήσεις που είχαν προηγηθεί των εκλογών.
4. Υπάρχει και η περίπτωση της αξιολόγησης των απαντήσεων όπου ξεχωρίζονται οι ειλικρινείς από τις αµφιλεγόµενες. Αυτή η «αποκατάσταση της αξιοπιστίας» µπορεί να οδηγήσει σε λάθη.
5. Το γενικό συµπέρασµα της γαλλικής έρευνας είναι ότι (α) το δείγµα των ερωτωµένων είναι µία δύσκολη υπόθεση (β) η αντιπροσωπευτικότητα του δείγµατος αµφιλεγόµενη και (γ) η επεξεργασία των στοιχείων, για να είναι αξιόπιστη η έρευνα, επιδέχεται αντ ίλογο.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
Ένα άλλο περίεργο στοιχείο αφορά την αρνητική άποψη που έχουν οι ερωτώµενοι λ.χ. για δύο τοµείς της κυβερνητικής πολιτικής, τους οποίους επιλέγω ως παράδειγµα. ∆εν µιλάω για την ακρίβεια και την αντιµετώπισή της που έχει λόγους η κοινωνία να είναι δυσαρεστηµένη. Ας πάρουµε το µεταναστευτικό στην αντιµετώπιση του οποίου η κυβέρνηση παίρνει αρνητι κό πρόσηµο. Προσωπικώς µπορώ να διακρίνω δύο λόγους για τη λαϊκή δυσαρέσκεια, αντιθέτους πάντως µεταξύ τους. Ο ένας λόγος δυσαρέσκειας µπορεί να είναι ότι η κυβέρνηση δεν… πνίγει τους µετανάστες και κυρίως τους λαθραίους, όπως πολλοί εκ της Αριστεράς έχουν καταγγείλει την κυβέρνηση ότι το διαπράττει! Ο άλλος λόγος µπορεί να είναι -αντίθετος του προαναφερθέντος- ότι η κυβέρνηση έχει ορθώσει τείχη αντί να τους αφήνει να µπαίνουν ανενόχλητοι. Η αλήθεια είναι ότι στην έρευνα δεν µας διευκρινίζει ο λαός τι ακριβώς θέλει. Αρνητικό είναι το πρόσηµο της κυβέρνησης και στην προστασία των θεσµών. Πέραν του ότι υποπτεύοµαι ότι πολλοί από αυτούς που απάντησαν µπορεί να µην ξέρουν καν την έννοια της λέξης «θεσµός», προφανώς υπάρχει ένα µέτρο σύγκρισης µε κάποιους άλλους που προστάτευαν τους θεσµούς µε αυτοθυσία! Κυρίως δε, τη ∆ικαιοσύνη. Σίγουρα οι λειτουργοί της έχουν πολλά να πουν για το πώς άλλοι προστάτευαν την ανεξαρτησία της! Μία άλλη, τέλος, απάντηση που δείχνει είτε άγνοια είτε έλλειψη µνήµης είναι ότι οι µισοί σχεδόν προτιµούν κυβερνήσεις συνεργασίας αντί αυτοδύναµες. Άντε τώρα να αραδιάσεις ιστορικές εµπειρίες από κυβερνήσεις συνεργασίας όπου οι συµµετέχοντες εκβίαζαν ο ένας τον άλλο και οι οποίες δεν έχουν να παρουσιάσουν κάποιο επίτευγµα σε αντίθεση µε τις αυτοδύναµες. Ακόµη και η κυβέρνηση των εκσυγχρονιστών στην οποία πολλά κάποιοι καταλογίζουν και ο Πάγκαλος αποκάλυψε ότι «µαζί τα φάγαµε», έχει να παρουσιάσει την είσοδο της χώρας στο ευρωπαϊκό νοµισµατικό σύστηµα αλλά και την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μία διαρκούς επικαιρότητας µελέτη σχετικά µε τις δηµοσκοπήσεις και τα περίεργά τους είναι αυτή που είχε πραγµατοποιήσει το αιρετικό όσο και «αυθάδες» γαλλικό πολιτικό περιοδικό «Marianne», για τα γκάλοπ. Η έρευνα είχε τον τίτλο «Στην κουζίνα των δηµοσκοπήσεων» και προβάλλοντας έγκυρες γνώµες από τον χώρο των πολιτικών επιστηµών διατύπωνε τα εξής συµπεράσµατα:
1. Οι πολλές δηµοσκοπήσεις «σκοτώνουν» τις δηµοσκοπήσεις. Οι έρευνες των τάσεων της κοινής γνώµης έχουν εξελιχθεί σε βαρύ ναρκωτικό της δηµοκρατίας. Παρ’ όλ’ αυτά, τα γκάλοπ είναι το κύριο όπλο των «πολιτικών πολέµων».
2. Όλο και περισσότερο σε ολόκληρο τον κόσµο παρατηρείται µία φθίνουσα τάση των ατόµων που δέχονται να απαντήσουν. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ένα γαλλικό παράδειγµα: Σε 125 τηλεφωνικές κλήσεις εταιρείας δηµοσκοπήσεων διαπιστώθηκαν 99 αρνήσεις ενώ δέχθηκαν µόνο 12 να απαντήσουν. Αυτό παρατηρείται και στην Ελλάδα, όπως µου είχε πει γνωστός δηµοσκόπος
3. Και οι ερευνητές της κοινής γνώµης, παγκοσµίως, παραδέχονται ότι αρκετοί ερωτώµενοι ψεύδονται. Όπως λέει ένας κοινωνιολόγος, όλος ο κόσµος ψεύδεται. Στον προϊστάµενό του, στον εχθρό του, στον φίλο του, στον (στη) σύζυγο ή φίλη του. Τι κατοχυρώνει ότι κάποιος που ερωτάται σε ώρα µάλιστα που είναι µε κάτι άλλο απασχοληµένος, θα πει την αλήθεια; Όπως λ.χ. στη Γαλλία το 1984, όταν οι ερευνητές εξεπλάγησαν, τελικώς, από τη διεισδυτικότητα του Εθνικού Μετώπου όταν ανακάλυψαν ότι οι «λεπενιστές» προτιµούσαν να κρύβουν τη γνώµη τους, στις δηµοσκοπήσεις που είχαν προηγηθεί των εκλογών.
4. Υπάρχει και η περίπτωση της αξιολόγησης των απαντήσεων όπου ξεχωρίζονται οι ειλικρινείς από τις αµφιλεγόµενες. Αυτή η «αποκατάσταση της αξιοπιστίας» µπορεί να οδηγήσει σε λάθη.
5. Το γενικό συµπέρασµα της γαλλικής έρευνας είναι ότι (α) το δείγµα των ερωτωµένων είναι µία δύσκολη υπόθεση (β) η αντιπροσωπευτικότητα του δείγµατος αµφιλεγόµενη και (γ) η επεξεργασία των στοιχείων, για να είναι αξιόπιστη η έρευνα, επιδέχεται αντ ίλογο.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή
