Η μεγάλη πυρκαγιά στη Χίο, που κατέκαψε τεράστιες εκτάσεις, έδειξε πως το καλοκαίρι είναι ήδη εδώ και μαζί του έρχεται η γνωστή, επαναλαμβανόμενη αγωνία: πόσο προετοιμασμένοι είμαστε φέτος για τις πυρκαγιές που όλοι γνωρίζουμε ότι θα ξεσπάσουν; Η απάντηση δεν είναι εύκολη - ούτε αισιόδοξη. Η Πολιτεία διαβεβαιώνει πως «φέτος είμαστε καλύτερα». Περισσότερα εναέρια μέσα, ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, επιτήρηση με drones και ασκήσεις ετοιμότητας. Καλά όλα αυτά και μακάρι να αποδειχθεί ότι είναι έτσι. Γιατί στην πράξη η περσινή τραγωδία με τη φωτιά που πέρασε από την Ανατολική Αττική και έφτασε μέχρι το Χαλάνδρι μέσα σε λίγες ώρες είναι ακόμη νωπή στη μνήμη όλων. Και τίποτα από τα παραπάνω δεν εμπόδισε τότε τις φλόγες. Αντιθέτως, αποκαλύφθηκε για ακόμη μία φορά ένα κράτος χωρίς καθαρή αλυσίδα εντολών και χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο για το απρόβλεπτο που στην Ελλάδα είναι απολύτως… προβλέψιμο. Οι υποσχέσεις για πρόληψη δεν σημαίνουν τίποτα αν η βούληση σταματάει στην επικοινωνία. Και ενώ κάθε καλοκαίρι δηλώνουμε «πιο έτοιμοι από ποτέ», το φθινόπωρο μετράμε στάχτες. Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι αν έχουμε περισσότερα ελικόπτερα. Είναι: Έχουμε σχέδιο; Έχουμε συντονισμό; Yπάρχει επιτέλους ένας μηχανισμός που θα λειτουργήσει στην πράξη - όχι στα power points των υπουργείων; Η πραγματικότητα λέει πως η Ελλάδα γενικότερα συνεχίζει να λειτουργεί αντιδρώντας στο γεγονός. Η πρόληψη παραμένει δευτερεύουσα, η χαρτογράφηση των δασών ημιτελής και η Τοπική Αυτοδιοίκηση συχνά αδύναμη ή αδιάφορη. Πολλά δάση μας είναι γεμάτα καύσιμη ύλη, χωριά παραμένουν χωρίς αντιπυρικές ζώνες και βασικοί δασικοί δρόμοι είναι αφρόντιστοι ή κλειστοί.

Και μετά είναι και οι πολίτες. Εμείς. Οι οποίοι εξακολουθούμε να καίμε ξερόχορτα χωρίς άδεια, να πετάμε αποτσίγαρα σε δασικές περιοχές, να αγνοούμε τις προειδοποιήσεις για πολύ υψηλό κίνδυνο. Όσο και αν το κράτος οφείλει να κάνει τη δουλειά του, δεν μπορεί να επιτηρεί κάθε χωράφι και κάθε πεζούλι. Η ατομική ευθύνη δεν είναι ούτε σύνθημα ούτε άλλοθι. Είναι προϋπόθεση.

Τι μπορούμε να κάνουμε πρακτικά; Καθαρίζουμε τα οικόπεδά μας χωρίς να περιμένουμε τις δημοτικές Αρχές. Αποφεύγουμε κάθε δραστηριότητα που μπορεί να προκαλέσει φωτιά, ιδιαίτερα όταν ο δείκτης κινδύνου είναι στο «κόκκινο». Συμμετέχουμε ενεργά στις εθελοντικές ομάδες πυρασφάλειας και ενημερωνόμαστε από επίσημες πηγές. Και κυρίως: Δεν αδιαφορούμε όταν βλέπουμε κίνδυνο φωτιάς γύρω μας. Η σιωπή είναι συνενοχή. Την τελευταία δεκαετία έχουν χαθεί εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων που σε μεγάλο βαθμό δεν αναδασώθηκαν ποτέ.

Η προστασία των δασών δεν είναι απλώς θέμα περιβάλλοντος. Είναι θέμα ζωής. Η επανάληψη των ίδιων λαθών -των ίδιων εγκληματικών παραλείψεων- δεν είναι απλώς αμέλεια. Είναι συνειδητή συνενοχή στην καταστροφή. Αυτό το καλοκαίρι ας προσπαθήσουμε όλοι να μη μετρήσουμε πάλι απώλειες για να δούμε τι δεν κάναμε. Η ώρα να δράσουμε είναι πριν ανάψει η πρώτη σπίθα.