Όσον αφορά τους κανόνες του αντίχειρα, αυτός είναι ευχάριστα κυριολεκτικός: όσο μακρύτερος είναι ο αντίχειρας, τόσο μεγαλύτερος είναι ο εγκέφαλος. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που εξέτασε 94 είδη πρωτευόντων, από τους Νεάντερταλ μέχρι τους λεμούριους. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι στους ανθρώπους, οι ασυνήθιστα μεγάλοι αντίχειρες και οι εγκέφαλοι αναπτύχθηκαν παράλληλα, σπρώχνοντας ο ένας τον άλλον προς μεγαλύτερο μέγεθος και πολυπλοκότητα.

Οι ερευνητές με επικεφαλής τη δρα Τζοάνα Μπέικερ, από το Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της χειρωνακτικής επιδεξιότητας και της διανοητικής δύναμης.

Το κεντρικό εύρημα ήταν ότι όσο μακρύτερο είναι το μετακάρπιο οστό του αντίχειρα, τόσο βαρύτερος είναι ο εγκέφαλος - και αυτό το μοτίβο ισχύει για όλη την οικογένεια των πρωτευόντων, από τους μακάκους μέχρι τους ανθρώπους.

Η πραγματική έκπληξη αφορούσε το τι συνέβαινε στο εσωτερικό του κρανίου. Η Μπέικερ και οι συνάδελφοί της ανέμεναν ότι οι μεγαλύτεροι αντίχειρες θα αντιστοιχούσαν σε μια πιο ογκώδη παρεγκεφαλίδα, το τμήμα του εγκεφάλου που συντονίζει την κίνηση. Όμως, δεν συνέβαινε αυτό. Αντίθετα, η σύνδεση ήταν με τον νεοφλοιό, τη μεγάλη, πολυεπίπεδη εξωτερική περιοχή του εγκεφάλου που χειρίζεται ανώτερες λειτουργίες όπως η αντίληψη, η λογική, η γλώσσα και η συνειδητή σκέψη.

Με άλλα λόγια, αυτό που φαίνεται να είχε μεγαλύτερη σημασία δεν ήταν οι χονδροειδείς μηχανισμοί χειρισμού του αντίχειρα, αλλά η νοητική εργασία της αντίληψης, του σχεδιασμού και της αποτελεσματικής χρήσης του.

Το συμπέρασμα είναι ενδιαφέρον: ο εγκέφαλός μας δεν αναπτύχθηκε κυρίως για να επεξεργάζεται αφηρημένες σκέψεις, αλλά για να διαχειρίζεται καθημερινές φυσικές προκλήσεις.

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Communications Biology», αναγνώρισε ότι το να είσαι καλός με τα χέρια σου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αλλά το μήκος του αντίχειρα αποδείχθηκε ότι είναι ένας πολύ ισχυρός προγνωστικός παράγοντας της επιδεξιότητας.

Με τη διεξαγωγή δοκιμών σε 41 είδη πρωτευόντων, οι ερευνητές απέδειξαν ότι τα άτομα με μακρύτερους αντίχειρες μπορούσαν να μετακινήσουν μικρά αντικείμενα πιο ελεύθερα μεταξύ αντίχειρα και δαχτύλου, μια καλή δοκιμασία λεπτών χειρισμών. Είναι σημαντικό ότι το μέγεθος του εγκεφάλου προέβλεπε επίσης πόσο καλά εκτελούσαν αυτές τις εργασίες. Η Μπέικερ δήλωσε: «Πάντα γνωρίζαμε ότι ο μεγάλος εγκέφαλος και τα επιδέξια δάχτυλά μας μας ξεχωρίζουν ως είδος, αλλά τώρα βλέπουμε ότι δεν εξελίχθηκαν ξεχωριστά».

Η ικανότητα να πιάνουν, να στρίβουν και να τσιμπάνε με ακρίβεια επέτρεψε στα πρώτα ανθρωποειδή να κατασκευάζουν εργαλεία και να μαγειρεύουν. Τέτοιες δεξιότητες απαιτούσαν μεγαλύτερη γνωστική δύναμη.

Με την πάροδο του χρόνου, η αύξηση της διανοητικής ικανότητας επέτρεπε πιο σύνθετες συμπεριφορές, είτε επρόκειτο για τη συγγραφή ποίησης είτε για τη συγγραφή κώδικα υπολογιστή.

«Καθώς οι πρόγονοί μας γίνονταν καλύτεροι στο να σηκώνουν και να χειρίζονται αντικείμενα, ο εγκέφαλός τους έπρεπε να αναπτυχθεί για να μπορεί να διαχειριστεί αυτές τις νέες δεξιότητες», δήλωσε η Μπέικερ. «Υποψιαζόμαστε, από αυτή τη μελέτη, ότι η επιδεξιότητα οδήγησε πρώτα στο μέγεθος του εγκεφάλου. Τελικά, όμως, αυτά τα δύο εξελίχθηκαν παράλληλα, ας πούμε».

ΠΗΓΗ: Times Media Ltd / News Licensing