Στη Βρετανία γεννήθηκαν οκτώ υγιή μωρά απαλλαγμένα από κληρονομικές ασθένειες, χάρη σε μια επαναστατική επιστημονική τεχνική που χρησιμοποιεί DNA από τρεις διαφορετικούς ανθρώπους. Η πρωτοποριακή μέθοδος στοχεύει στην αποτροπή ανίατων και θανατηφόρων μιτοχονδριακών νοσημάτων που μεταδίδονται κληρονομικά. Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα υποδέχθηκε με ενθουσιασμό τα αποτελέσματα της πρώτης διεθνούς κλινικής δοκιμής αυτής της καινοτόμου τεχνικής εξωσωματικής γονιμοποίησης.

Τα ευρήματα δημιουργούν νέες προοπτικές για γυναίκες που φέρουν μεταλλάξεις στο μιτοχονδριακό τους DNA, προσφέροντας την ελπίδα να αποκτήσουν μωρά απαλλαγμένα από κληρονομικές ασθένειες. Οι μιτοχονδριακές παθήσεις επηρεάζουν μία στις 5.000 γεννήσεις παγκοσμίως. Αυτές οι κληρονομικές ασθένειες δεν διαθέτουν θεραπευτική αντιμετώπιση και προκαλούν σοβαρά συμπτώματα, όπως προοδευτική μείωση της όρασης, σακχαρώδη διαβήτη και μυϊκή εκφύλιση.

Η επαναστατική επιστημονική μεθοδολογία

Η καινοτόμος διαδικασία περιλαμβάνει την εργαστηριακή γονιμοποίηση δύο ωαρίων: της βιολογικής μητέρας και της υγιούς δότριας. Μετά τη γονιμοποίηση και των δύο ωαρίων με το σπέρμα του πατέρα, οι επιστήμονες αφαιρούν τους πυρήνες από τα δύο εμβρυϊκά κύτταρα.

Στη συνέχεια, ο πυρήνας που περιέχει το DNA των γονέων εμφυτεύεται στο έμβρυο με τα υγιή μιτοχόνδρια της δότριας. Αυτή η τεχνική δημιουργεί μωρά απαλλαγμένα από κληρονομικές ασθένειες, γενετικά συγγενικά με τους βιολογικούς τους γονείς, χωρίς τις επικίνδυνες μεταλλάξεις που προκαλούν μιτοχονδριακές νόσους.

Το 2015, η Βρετανία κατέστη η πρώτη χώρα που νομοθέτησε την έγκριση αυτής της τεχνικής εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η μέθοδος ενσωματώνει μικρή ποσότητα υγιούς μιτοχονδριακού DNA από δότρια μαζί με το γενετικό υλικό των βιολογικών γονέων.

Τα αποτελέσματα της κλινικής δοκιμής

Από τις 22 γυναίκες που συμμετείχαν στη θεραπεία στο Newcastle Fertility Centre της βορειοανατολικής Αγγλίας, γεννήθηκαν οκτώ υγιή μωρά. Τα τέσσερα αγόρια και τα τέσσερα κορίτσια είναι σήμερα ηλικίας από έξι μήνες έως δύο ετών.

Τα αποτελέσματα της έρευνας, που δημοσιεύθηκαν στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό "New England Journal of Medicine", αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της μεθόδου:

• Σε έξι από τα οκτώ μωρά, η ποσότητα του μεταλλαγμένου μιτοχονδριακού DNA μειώθηκε κατά 95 έως 100%
• Στα υπόλοιπα δύο νεογνά, η μείωση κυμάνθηκε από 77% έως 88%
• Όλα τα ποσοστά βρίσκονται κάτω από το κρίσιμο όριο που προκαλεί ασθένειες

Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η τεχνική είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη μείωση της μετάδοσης κληρονομικών ασθενειών από μητέρα σε παιδί. Τα οκτώ μωρά παραμένουν υγιή, με εξαίρεση ένα που εμφάνισε παροδική καρδιακή αρρυθμία, η οποία αντιμετωπίστηκε επιτυχώς.


Επιστημονικές αντιδράσεις και μελλοντικές προοπτικές

Ο Nils-Goran Larsson, διακεκριμένος Σουηδός ειδικός στην αναπαραγωγική ιατρική, χαρακτήρισε τα αποτελέσματα ως σημαντική επιστημονική ανακάλυψη. Η νέα τεχνική προσφέρει μια κρίσιμη αναπαραγωγική επιλογή για οικογένειες που αντιμετωπίζουν καταστροφικές μιτοχονδριακές παθήσεις.

Παρά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, η μέθοδος παραμένει αμφιλεγόμενη διεθνώς. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Γαλλίας, δεν έχουν εγκρίνει ακόμη αυτή την τεχνική. Θρησκευτικοί ηγέτες εκφράζουν ενστάσεις λόγω της καταστροφής ανθρώπινων εμβρύων, ενώ άλλοι φοβούνται ότι θα ανοίξει ο δρόμος για γενετικά τροποποιημένα "σχεδιασμένα μωρά".

Η διευθύντρια του ανεξάρτητου Συμβουλίου Βιοηθικής Nuffield, Ντάνιελ Χαμ, τόνισε ότι η ηθική αξιολόγηση που διεξήγαγε το συμβούλιο ήταν καθοριστική για την υλοποίηση της έρευνας. Ο Πίτερ Τόμσον από την Αρχή Ανθρώπινης Γονιμοποίησης και Εμβρυολογίας της Βρετανίας διευκρίνισε ότι μόνο άτομα με εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο μετάδοσης μιτοχονδριακών νόσων θα είναι επιλέξιμα για τη θεραπεία. Η υγεία των οκτώ μωρών θα παρακολουθείται στενά τα επόμενα χρόνια για την αξιολόγηση τυχόν μακροπρόθεσμων επιπτώσεων και την περαιτέρω επιβεβαίωση της ασφάλειας της μεθόδου.