Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών ξεκίνησε το 2016 µε κεντρικό ρόλο να έχουν η Πολωνία και η Κροατία στη συγκρότησή της, µε ενθάρρυνση των ΗΠΑ και απουσία κεντρικών δυνάµεων της Ευρώπης, όπως η Γαλλία και η Γερµανία. Συµµετέχουν 12 χώρες που συνδέουν τρεις θάλασσες, εξού και η επωνυµία της: τη Βαλτική, την Αδριατική και τη Μαύρη Θάλασσα (Εύξεινο Πόντο). Οι συµµετέχουσες χώρες είναι: Λετονία, Λιθουανία, Εσθονία, Τσεχία, Βουλγαρία, Ρουµανία, Κροατία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουγγαρία και φυσικά Πολωνία. Εκτός από τις τρεις θάλασσες η πρωτοβουλία σχετίζεται µε µεγάλα έργα, υποδοµές και διασύνδεση µεταξύ της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, στον άξονα Βορρά - Νότου. Στην οµάδα των κρατών αυτών συµµετέχει από πέρυσι (2023) και η Ελλάδα µε αµερικανική παρότρυνση, εισφέροντας µια τέταρτη θάλασσα, το Αιγαίο πέλαγος, και δυο λιµάνια στον ευρωπαϊκό Νότο: την Αλεξανδρούπολη και τη Θεσσαλονίκη. Στην πρωτοβουλία έχουν θέση µε το καθεστώς παρατηρητή δυο ακόµη χώρες, που δείχνουν και την προοπτική διεύρυνσης της πρωτοβουλίας: η Ουκρανία και η Μολδαβία.

Η πρωτοβουλία εµπλέκεται σε τρεις τοµείς συνεργασίας και σύνδεσης. Την οικονοµία, την ενέργεια και τα ψηφιακά µέσα. Πολλοί αναλυτές σηµειώνουν ότι ουσιαστικά αποτελεί µια ζώνη ανάσχεσης των φιλόδοξων πλάνων της Ρωσίας (ενέργεια) και της Κίνας (υποδοµές, ψηφιακά µέσα), αµερικανικής ενθάρρυνσης και υποστήριξης, που δηµιουργεί διαδροµές και συνδέσεις που υπερβαίνουν τα ∆αρδανέλια στην είσοδο του Εύξεινου Πόντου και τις κεντρικές διαδροµές της ∆υτικής Ευρώπης στην Ένωση και το ΝΑΤΟ. Από χθες ο κ. Μητσοτάκης βρίσκεται στη Λιθουανία, όπου στο βασιλικό παλάτι του Μεγάλου ∆ούκα εξελίσσεται η φετινή σύνοδος. Η συµµετοχή της Ελλάδας δεν τυγχάνει της δέουσας προσοχής στο εσωτερικό ως προς τη σηµασία της, αλλά και τις ενδεχόµενες αντιδράσεις που µπορεί να προκαλούνται σε κεντρικές ευρωπαϊκές δυνάµεις, σε πολλές περιπτώσεις απολύτως συγκλίνουσες µε τα ελληνικά συµφέροντα, που όµως επιδιώκουν αποκλειστικότητα ως προς τους άξονες της ελληνικής διεθνούς και ευρωπαϊκής πολιτικής αλλά και τους στρατιωτικούς εξοπλισµούς. ∆ιάθεση που δεν παρακολουθεί ο Έλληνας πρωθυπουργός, που διατηρεί στις επιλογές της χώρας µια ανεξάρτητη ευελιξία στη βάση των ειδικών µας συµφερόντων.

Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών είναι φιλόδοξη ως προς τους στόχους της έχοντας καταρτίσει 91 συνολικά πρότζεκτ προς υλοποίηση, οι οικονοµικές και επενδυτικές της δυνατότητες είναι όµως ακόµη περιορισµένες σε όγκο κεφαλαίων προς χρηµατοδότηση. Παρά ταύτα υπάρχουν δυο κεντρικά έργα που όχι µόνον έχουν προτεραιότητα αλλά ενδιαφέρουν και την Ελλάδα. Το ένα είναι ένας κεντρικός αυτοκινητόδροµος, ο περίφηµος «Via Carpathia» που συνδέει τον Βορρά µε τον Νότο µε αφετηρία την πόλη Κλαϊπέντα της Λιθουανίας και κατάληξη τη Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα. Η διαδροµή αυτή, που προβλέπεται να ξεκινά από τη Λιθουανία, θα διέρχεται από τα εδάφη Πολωνίας, Σλοβακίας, Ουγγαρίας, Ρουµανίας (όπου θα χαραχθεί παρακαµπτήρια οδός προς την Κοστάντζα και το λιµάνι της, όπου κατασκευάζεται κεντρική αµερικανική στρατιωτική βάση, όπου θα µεταφερθούν µάλιστα κύριες δυνάµεις και δοµές των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από τη Γερµανία) και Βουλγαρίας, και θα καταλήγει στην Ελλάδα (λιµάνι Θεσσαλονίκης). Το άλλο είναι ενεργειακό που περιλαµβάνει υποδοµή υγροποιηµένου φυσικού αερίου µε τερµατικούς σταθµούς στην Πολωνία και την Κροατία.

Έχει ήδη σηµειωθεί ότι η Ελλάδα συµµετέχει όλο και πιο ενεργά στην αµερικανική ευρωπαϊκή ζώνη επιρροής που ξεκινά στον Νότο από τη δική της επικράτεια στην Ανατολική Μεσόγειο και απλώνεται µέσω της ανατολικών Βαλκανίων και της Πολωνίας µέχρι τις χώρες της Βαλτικής. Αυτό που θα πρέπει να υπογραµµισθεί είναι ότι περιορισµένες πολιτικές και επιχειρηµατικές δυνάµεις στη χώρα µας παρακολουθούν αυτές τις εξελίξεις για να εµπεδώνονται πλάνα ανάπτυξης και ισχύος. Επίσης ότι καθυστερούµε πολύ σοβαρά και αδικαιολογήτως το σιδηροδροµικό δίκτυο αλλά και τη διασύνδεση των υποδοµών logistics στην επικράτεια.