Έφυγε απο τη ζωή ο Φρέντερικ Πράιορ - Ο άνθρωπος της «γέφυρας των κατασκόπων»
Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών ο Φρέντερικ Πράιορ, ο άνθρωπος του οποίου η προσωπική ιστορία και δράση ενέπνευσε τον σκηνοθέτη Στίβεν Σπίλμπεργκ να γυρίσει την ταινία «Η γέφυρα των κατασκόπων». Ο Πράιορ εξέπνευσε στην κατοικία του στο Νιούτον Σκουέαρ στην Πενσυλβάνια και ήταν ερευνητής στο Παν/μιο Γέιλ και καθηγητής Οικονομίας στο Σουάρδμορ Κόλετζ, όμως ποτέ δεν κατόρθωσε, μετά την περιπέτειά του, να επιστρέψει στην κανονική ζωή του ακαδημαϊκού δασκάλου.
«Από αύριο ξεχάστε με», είχε πει στους δημοσιογράφους το μακρινό εκείνο 1961, όταν επέστρεψε στην πατρίδα του μετά τη σύλληψή του στο Βερολίνο από την Στάζι, με την κατηγορία της κατασκοπίας. Στη διάρκεια της εξάμηνης κράτησής του, ο Πράιορ υποβλήθηκε σε εντατικές ανακρίσεις με τη μέθοδο της 'πλύσης εγκεφάλου' προκειμένου να αποκαλύψει στις ανατολικογερμανικές αρχές τα σχέδια της κατασκοπευτικής του αποστολής.
Στην πραγματικότητα, ο Πράιορ είχε πάρει «σαββατικό» έτος από τις σπουδές του, προκειμένου να μελετήσει το οικονομικό σύστημα του αποκαλούμενου Σοβιετικού Μπλοκ. Μεταξύ των πηγών του ήταν και μια νεαρή ανατολικογερμανίδα μηχανικός. Όταν στις 25 Αυγούστου 1961 πήγε να τη βρει στο σπίτι της ανακάλυψε πως είχε εξαφανισθεί.
Οι πράκτορες της Στάζι, πεπεισμένοι πως την είχε βοηθήσει να διαφύγει στη Δύση τον παρακολουθούσαν επί ημέρες και εν τέλει τον συνέλαβαν. Στο αυτοκίνητό του ανακάλυψαν το κείμενο της έρευνάς του, που περιείχε στατιστικά στοιχεία και συνεντεύξεις και θεωρήθηκε τεκμήριο της κατασκοπευτικής του δράσης.
Ο Πράιορ κρατήθηκε σε ένα κελί, το οποίο όπως αποκάλυψε μετά την επιστροφή του είχε μέγεθος έξι βήματα μήκος και δύο πλάτος. Καθημερινά τον ανέκριναν, χωρίς αποτέλεσμα. Το ευτύχημα για τον ίδιον ήταν πως εντάχθηκε στο πρόγραμμα ανταλλαγής πρακτόρων μεταξύ ΗΠΑ κι ΕΣΣΔ, που από αμερικανικής πλευράς διευθυνόταν από τον δικηγόρο Τζέιμς Ντόνοβαν, ο οποίος είχε πάρει προσωπικά την υπόθεση του νεαρού ερευνητή.
Ο Πράιορ τελικά ανταλλάχθηκε μαζί με τον πιλότο Φράνσις Γκάρι Πάουερς, του οποίου το αεροσκάφος είχε καταρριφθεί από τους Σοβιετικούς, έναντι του συνταγματάρχη της KGB Ρούντολφ Άμπελ, ο οποίος είχε καταδικασθεί σε κάθειρξη 30 ετών για κατασκοπεία στις ΗΠΑ.
Στην ταινία του Σπίλμπεργκ, ο Τομ Χανκς ενσαρκώνει τον δικηγόρο Ντόνοβαν, ενώ τον ρόλο του Πράιορ είχε ο Γουΐλ Ρότζερς. «Δεν είχε όμως τίποτε από εμένα (ο χαρακτήρας αυτός)», σχολίασε ο ίδιος ο Πράιορ τα γεγονότα της ταινίας. «Εξάλλου, ο Σπίλμπεργκ ουδέποτε ήλθε σε επαφή μαζί μου για να μάθει ποια ήταν πραγματικά η ιστορία», επεσήμανε.
«Από αύριο ξεχάστε με», είχε πει στους δημοσιογράφους το μακρινό εκείνο 1961, όταν επέστρεψε στην πατρίδα του μετά τη σύλληψή του στο Βερολίνο από την Στάζι, με την κατηγορία της κατασκοπίας. Στη διάρκεια της εξάμηνης κράτησής του, ο Πράιορ υποβλήθηκε σε εντατικές ανακρίσεις με τη μέθοδο της 'πλύσης εγκεφάλου' προκειμένου να αποκαλύψει στις ανατολικογερμανικές αρχές τα σχέδια της κατασκοπευτικής του αποστολής.
Στην πραγματικότητα, ο Πράιορ είχε πάρει «σαββατικό» έτος από τις σπουδές του, προκειμένου να μελετήσει το οικονομικό σύστημα του αποκαλούμενου Σοβιετικού Μπλοκ. Μεταξύ των πηγών του ήταν και μια νεαρή ανατολικογερμανίδα μηχανικός. Όταν στις 25 Αυγούστου 1961 πήγε να τη βρει στο σπίτι της ανακάλυψε πως είχε εξαφανισθεί.
Οι πράκτορες της Στάζι, πεπεισμένοι πως την είχε βοηθήσει να διαφύγει στη Δύση τον παρακολουθούσαν επί ημέρες και εν τέλει τον συνέλαβαν. Στο αυτοκίνητό του ανακάλυψαν το κείμενο της έρευνάς του, που περιείχε στατιστικά στοιχεία και συνεντεύξεις και θεωρήθηκε τεκμήριο της κατασκοπευτικής του δράσης.
Ο Πράιορ κρατήθηκε σε ένα κελί, το οποίο όπως αποκάλυψε μετά την επιστροφή του είχε μέγεθος έξι βήματα μήκος και δύο πλάτος. Καθημερινά τον ανέκριναν, χωρίς αποτέλεσμα. Το ευτύχημα για τον ίδιον ήταν πως εντάχθηκε στο πρόγραμμα ανταλλαγής πρακτόρων μεταξύ ΗΠΑ κι ΕΣΣΔ, που από αμερικανικής πλευράς διευθυνόταν από τον δικηγόρο Τζέιμς Ντόνοβαν, ο οποίος είχε πάρει προσωπικά την υπόθεση του νεαρού ερευνητή.
Ο Πράιορ τελικά ανταλλάχθηκε μαζί με τον πιλότο Φράνσις Γκάρι Πάουερς, του οποίου το αεροσκάφος είχε καταρριφθεί από τους Σοβιετικούς, έναντι του συνταγματάρχη της KGB Ρούντολφ Άμπελ, ο οποίος είχε καταδικασθεί σε κάθειρξη 30 ετών για κατασκοπεία στις ΗΠΑ.
Στην ταινία του Σπίλμπεργκ, ο Τομ Χανκς ενσαρκώνει τον δικηγόρο Ντόνοβαν, ενώ τον ρόλο του Πράιορ είχε ο Γουΐλ Ρότζερς. «Δεν είχε όμως τίποτε από εμένα (ο χαρακτήρας αυτός)», σχολίασε ο ίδιος ο Πράιορ τα γεγονότα της ταινίας. «Εξάλλου, ο Σπίλμπεργκ ουδέποτε ήλθε σε επαφή μαζί μου για να μάθει ποια ήταν πραγματικά η ιστορία», επεσήμανε.