Βρετανικός επίλογος
Νικος Λυσιγακης
1.246 σελίδες κειμένου, 2.000 ώρες διαπραγματεύσεων, 200 αξιωματούχοι από κάθε πλευρά επί 9 μήνες να προσπαθούν να προσφέρουν λύσεις στο μεγαλύτερο πολιτικό παίγνιο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Η εμπορική συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πραγματικότητα. Ο Μπόρις Τζόνσον, όπως υποσχέθηκε, τα κατάφερε.Έβγαλε τη χώρα του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανέκτησε τον έλεγχο. Έχουν γραφτεί πολλά για τις συνέπειες του Brexit, όμως ο Βρετανός Πρωθυπουργός υλοποίησε όσα υποσχέθηκε, έχοντας τη στήριξη του μεγαλύτερου ποσοστού ψηφοφόρων από το 1979 στις περσινές εκλογές.
Στο βιβλίο - απολογισμό της θητείας του, ο πρώην Πρωθυπουργός Ντ.Κάμερον αναγνώρισε εμμέσως τη βασική αιτία της ήττας του στο δημοψήφισμα του 2016. Αναπολώντας ένα περιστατικό από την εκστρατεία του δημοψηφίσματος, αποκαλύπτει πως αρνήθηκε να δηλώσει δημόσια πως θα θέσει βέτο σε ενδεχόμενη είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε πιεζόμενος από το εθνικό ακροατήριο, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με το ρόλο του ως Πρωθυπουργός. Την ίδια ώρα, το επιτελείο της καμπάνιας παραμονής στην Ε.Ε. τον εκλιπαρούσε να δηλώσει αντίθετος στην προοπτική ανοίγματος των συνόρων σε 76 εκατ. Τούρκους πολίτες που αυτομάτως θα αποκτούσαν πρόσβαση σε όσα η καμπάνια του Brexit μάχονταν να προασπίσει. Με απλά λόγια, ο τέως Βρετανός ηγέτης αποκάλυψε πως αρνήθηκε να λαϊκίσει. «Διχάστηκα ανάμεσα στην προεκλογική εκστρατεία και τη θέση μου ως Πρωθυπουργός» περιγράφει περίπου ο Κάμερον. «Κάποιοι εξυψώνονται από την αμαρτία, ενώ κάποιοι ξεπέφτουν από την αρετή» έγραψε τέσσερις αιώνες πριν ο σπουδαιότερος των Βρετανών, Ουίλιαμ Σαίξπηρ και μάλλον είναι ταιριαστό.
Ο σημερινός Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον πάντως, δε διχάστηκε λεπτό. Ούτε από το κόστος της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε από τη θεσμικότητα του δικού του ρόλου, ούτε σχετικά με τα ανοίκεια μέσα που θα χρειάζονταν να χρησιμοποιήσει. Γνώριζε άλλωστε πως το Brexit δεν ήταν ποτέ ένα οικονομικό ζήτημα. Ήταν κυρίως συναισθηματική υπόθεση, ταυτισμένη με τον αγγλικό σοβινισμό, ο οποίος ένιωσε υποσκελισμένος από την ευρωπαϊκή κυριαρχία. Σε όλες τις μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου, από το 1998 έως το 2016, η απογοήτευση των Βρετανών για το ρόλο τους στην Ε.Ε. ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλη μεταξύ των πολιτών του πυρήνα της Ε.Ε. Και η δομική αυτή ρήξη εκφράστηκε και στο δημοψήφισμα. Αρκεί μια μελέτη στο χάρτη με τις περιοχές υπέρ του Brexit για να το επιβεβαιώσει κανείς.
Μικρή σημασία συνεπώς έχει το πόσο κάτω από τον πήχη των προσδοκιών πέρασε ο Μπ.Τζόνσον. Η νέα εμπορική συμφωνία με την Ευρώπη των 27 είναι εκ των πραγμάτων χειρότερη για το Ηνωμένο Βασίλειο από εκείνη προ της αποχώρησης και από εκείνη έχει σήμερα οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ε.Ε. Το Brexit όμως, δεν είχε να κάνει ποτέ με τα οικονομικά. Βασικό του διακύβευμα ήταν η ανάκτηση πλήρους κυριαρχίας. Η μόνη ειρωνία στην τελική εξέλιξη είναι πως για να σφραγιστεί το τελικό κείμενο χρειάστηκε ένας συμβιβασμός της κυριαρχίας των δύο πλευρών.
Η εμπορική συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πραγματικότητα. Ο Μπόρις Τζόνσον, όπως υποσχέθηκε, τα κατάφερε.Έβγαλε τη χώρα του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ανέκτησε τον έλεγχο. Έχουν γραφτεί πολλά για τις συνέπειες του Brexit, όμως ο Βρετανός Πρωθυπουργός υλοποίησε όσα υποσχέθηκε, έχοντας τη στήριξη του μεγαλύτερου ποσοστού ψηφοφόρων από το 1979 στις περσινές εκλογές.
Στο βιβλίο - απολογισμό της θητείας του, ο πρώην Πρωθυπουργός Ντ.Κάμερον αναγνώρισε εμμέσως τη βασική αιτία της ήττας του στο δημοψήφισμα του 2016. Αναπολώντας ένα περιστατικό από την εκστρατεία του δημοψηφίσματος, αποκαλύπτει πως αρνήθηκε να δηλώσει δημόσια πως θα θέσει βέτο σε ενδεχόμενη είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε πιεζόμενος από το εθνικό ακροατήριο, καθώς κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο με το ρόλο του ως Πρωθυπουργός. Την ίδια ώρα, το επιτελείο της καμπάνιας παραμονής στην Ε.Ε. τον εκλιπαρούσε να δηλώσει αντίθετος στην προοπτική ανοίγματος των συνόρων σε 76 εκατ. Τούρκους πολίτες που αυτομάτως θα αποκτούσαν πρόσβαση σε όσα η καμπάνια του Brexit μάχονταν να προασπίσει. Με απλά λόγια, ο τέως Βρετανός ηγέτης αποκάλυψε πως αρνήθηκε να λαϊκίσει. «Διχάστηκα ανάμεσα στην προεκλογική εκστρατεία και τη θέση μου ως Πρωθυπουργός» περιγράφει περίπου ο Κάμερον. «Κάποιοι εξυψώνονται από την αμαρτία, ενώ κάποιοι ξεπέφτουν από την αρετή» έγραψε τέσσερις αιώνες πριν ο σπουδαιότερος των Βρετανών, Ουίλιαμ Σαίξπηρ και μάλλον είναι ταιριαστό.
Ο σημερινός Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον πάντως, δε διχάστηκε λεπτό. Ούτε από το κόστος της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε από τη θεσμικότητα του δικού του ρόλου, ούτε σχετικά με τα ανοίκεια μέσα που θα χρειάζονταν να χρησιμοποιήσει. Γνώριζε άλλωστε πως το Brexit δεν ήταν ποτέ ένα οικονομικό ζήτημα. Ήταν κυρίως συναισθηματική υπόθεση, ταυτισμένη με τον αγγλικό σοβινισμό, ο οποίος ένιωσε υποσκελισμένος από την ευρωπαϊκή κυριαρχία. Σε όλες τις μετρήσεις του Ευρωβαρόμετρου, από το 1998 έως το 2016, η απογοήτευση των Βρετανών για το ρόλο τους στην Ε.Ε. ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλη μεταξύ των πολιτών του πυρήνα της Ε.Ε. Και η δομική αυτή ρήξη εκφράστηκε και στο δημοψήφισμα. Αρκεί μια μελέτη στο χάρτη με τις περιοχές υπέρ του Brexit για να το επιβεβαιώσει κανείς.
Μικρή σημασία συνεπώς έχει το πόσο κάτω από τον πήχη των προσδοκιών πέρασε ο Μπ.Τζόνσον. Η νέα εμπορική συμφωνία με την Ευρώπη των 27 είναι εκ των πραγμάτων χειρότερη για το Ηνωμένο Βασίλειο από εκείνη προ της αποχώρησης και από εκείνη έχει σήμερα οποιοδήποτε κράτος μέλος της Ε.Ε. Το Brexit όμως, δεν είχε να κάνει ποτέ με τα οικονομικά. Βασικό του διακύβευμα ήταν η ανάκτηση πλήρους κυριαρχίας. Η μόνη ειρωνία στην τελική εξέλιξη είναι πως για να σφραγιστεί το τελικό κείμενο χρειάστηκε ένας συμβιβασμός της κυριαρχίας των δύο πλευρών.
