Ξεπερνάει την έννοια του παγκόσμιου μύθου. Σχεδόν λαμβάνει το χαρακτήρα άλυτου γρίφου που μόνο με ταινίες περιπέτειας και μυστηρίου μπορεί κανείς να δει. Εκτός αν υπάρχει κάποιος... Ιντιάνα Τζόουνς στις μέρες μας για να βρει τον κρυμμένο θησαυρό των Ναζί από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Οπως σημειώνει και το Έθνος, σύντομα θα εορταστούν τα 70 χρόνια από την Απόβαση στη Νορμανδία που ουσιαστικά σίγησε τη γερμανική στρατιωτική μηχανή και την οδήγησε σε συντριβή. Ωστόσο, η αθέατη πλευρά εκείνου του πολέμου είναι ο χαμένος θησαυρός των Ναζί που ακόμα κανένας δεν μπορεί να ξέρει πού βρίσκεται.

Από έργα τέχνης, μέχρι ράβδους χρυσού, ο θησαυρός αυτός -κλεμμένος φυσικά- εξακολουθεί να συνεγείρει τους ερευνητές, αλλά και τους λογής τυχοδιώκτες που ψάχνουν από χώρα σε χώρα για να τον βρουν.

Σύμφωνα με πληροφορίες έχουμε να κάνουμε με πολλές εκατοντάδες τόνους χρυσού που οι ναζί είχαν κλέψει από κράτη, τράπεζες και ιδιώτες κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Σημειώνεται άλλωστε πως όσοι έφευγαν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης «παρέδιδαν» προσωπικές περιουσίες και τιμαλφή.

Το εντυπωσιακό με τον εν λόγω «θησαυρό» (η συνολική αξία του οποίου ξεπερνάει το 1 τρισ. δολ.) είναι πως αυτός εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να αγνοείται, γεγονός που δίνει τροφή σε ποικίλες θεωρίες συνωμοσίας.

Ο πολυγραφότατος Σκοτσέζος μελετητής Νιλ Λόκερι υποστηρίζει με άρθρο του στη «Wall Street Journal» πως το μεγαλύτερο μέρος του κλεμμένου χρυσού κατέληξε στην Πορτογαλία, όπου και εξακολουθεί να βρίσκεται.

Τα έγγραφα

Ο Λόκερι επιλακείται το περιεχόμενο αποχαρακτηρισμένων εγγράφων από Βρετανία, ΗΠΑ και Πορτογαλία. Αυτή είναι ωστόσο μόνο μία από τις πολλές και ευφάνταστες θεωρίες.

Για παράδειγμα, έχει ακουστεί πως μεγάλο μέρος του χρυσού των ναζί βρήκε «καταφύγιο» στο Βατικανό, ενώ μια άλλη θεωρία θέλει τον χρυσό να μεταφέρεται στην Ισπανία του Φράνκο, να φυλάσσεται εκεί έως το 1975 και εν συνεχεία να «φεύγει» για τις ΗΠΑ.

Κάποιοι αντιθέτως πιστεύουν πως το χρυσάφι βρίσκεται θαμμένο στον πυθμένα της λίμνης Τόπλιτζ στις αυστριακές Αλπεις, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από το Σάλτσμπουργκ.

Αλλοι ισχυρίζονται πως είναι θαμμένο σε ένα ακατοίκητο νησί ονόματι Οκλαντ μερικές εκατοντάδες μίλια μακριά από τις ακτές της Νέας Ζηλανδίας.

Υπάρχουν ωστόσο και θεωρίες που το θέλουν εντός των γερμανικών συνόρων, στο δάσος Λάιναβαλντ κοντά στη Λειψία ή στον πυθμένα της λίμνης Στόλπζε βόρεια του Βερολίνου.

Καμία επιβεβαίωση

Ολες οι θεωρίες ωστόσο έχουν ένα κοινό: καμία δεν έχει επιβεβαιωθεί στην πράξη. Πολλοί μάλιστα φοβούνται πως με τον θάνατο και των τελευταίων επιζώντων της γενιάς του πολέμου, θα χαθεί και κάθε ελπίδα για εύρεση των κλεμμένων, είτε πρόκειται για έργα τέχνης, είτε για μπάρες χρυσού.

Στα... αμπάρια της Πορτογαλίας ο θησαυρός

Μια άλλη θεωρία, λοιπόν, λέει πως η Πορτογαλία ήταν ένας από τους βασικούς αποδέκτες του χρυσού των ναζί. Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει με άρθρο του στη «Wall Street Journal» ο Νιλ Λόκερι, Σκοτσέζος συγγραφέας και μελετητής με ειδίκευση στη σύγχρονη ιστορία.

Δεν είναι τυχαίο πως αν και σχετικά αδύναμη ως οικονομία, η Πορτογαλία ξεχωρίζει ως μία από τις 15 χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού παγκοσμίως. Υπ' αυτό το πρίσμα, αποκτούν νόημα και οι εκκλήσεις των Γερμανών πολιτικών που ζητούσαν στο απόγειο της κρίσης από τους Πορτογάλους να πουλήσουν το χρυσάφι τους για να σωθούν.

Η ελληνική διάσταση της υπόθεσης

Πέραν του κατοχικού δανείου, ελληνική διάσταση έχει και η υπόθεση της αρπαγής από τους ναζί τεράστιων περιουσιών. Συνδέεται με τη δράση του Μαξ Μέρτεν στη Θεσσαλονίκη την περίοδο της κατοχής. Ο Μέρτεν εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα τη διετία 1942 - 1944. Ανέλαβε τη γενική εποπτεία της δίωξης των Εβραίων της Μακεδονίας. Θεωρείται κύριος υπεύθυνος για τη γενοκτονία των Ισραηλιτών της Θεσσαλονίκης διατάσσοντας τη μεταφορά 45.000 ατόμων στο Αουσβιτς. Τη λεηλασία των περιουσιών τους, φτάνοντας μέχρι τυμβωρυχίας του εβραϊκού νεκροταφείου.

Η αξία της περιουσίας που αφαίρεσε με τη βία υπολογίστηκε στο ποσό των 125.000.000 χρυσών φράγκων. Περιελάμβανε και 12 τόνους χρυσού σε τιμαλφή και ράβδους. Μεταπολεμικά ο Μέρτεν κατηγορήθηκε ως εγκληματίας πολέμου, αλλά το καθεστώς Αντενάουερ του πρόσφερε κάλυψη. Ηρθε στην Ελλάδα το 1958. Η παρουσία του στην Αθήνα αποκαλύφθηκε τυχαία από πολίτες και προκάλεσε σάλο. Πιεζόμενη από τη δυτικογερμανική πλευρά η τότε κυβέρνηση Καραμανλή τροποποίησε τη νομοθεσία με σκοπό να πετύχει την ατιμωρησία του. Τελικά ο Μέρτεν καταδικάστηκε σε κάθειρξη 25 ετών, αλλά ο θησαυρός που υφάρπαξε δεν βρέθηκε ποτέ.