Το ηράκλειο εγχείρημα να επανέλθει ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, στο Κοινοβούλιο, πιθανότατα την ερχόμενη Τετάρτη, για να διασφαλίσει την υποστήριξη όλων των κυβερνητικών εταίρων, ζύγιζαν οι επενδυτές την Παρασκευή. Και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως το ρίσκο στο χρέος της Ιταλίας ανεβαίνει παρά το ότι ο πρόεδρος της χώρας, Σέρτζιο Ματαρέλα, δεν έκανε δεκτή την παραίτηση του Ντράγκι το βράδυ της Πέμπτης.
Νωρίτερα, την ίδια ημέρα, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων απείχε από τη ψήφο εμπιστοσύνης στον κυβερνητικό συνασπισμό παρά τον κεντρικό ρόλο που διαδραματίζει σ’ αυτόν. Οι αποδόσεις των 10ετών ομολόγων κορυφώθηκαν στο 3,5% μέσα στην εβδομάδα ενώ το χρηματιστήριο του Μιλάνου κατάγραψε συνολικές απώλειες 5,6%, χάνοντας έτσι 26% από τις αρχές του έτους.

Η πολιτική κατάσταση στην Ιταλία

Βέβαια ψήφος εμπιστοσύνης δόθηκε τελικά από τη Γερουσία και εγκρίθηκε δέσμη μέτρων 26 δισ. ευρώ που το Κίνημα των Πέντε Αστέρων δεν θεωρούν πως επαρκούν για τη στήριξη των νοικοκυριών. Με την Ιταλία στο χείλος του ενός πολιτικού γκρεμού, ο τεχνοκράτης πρωθυπουργός της έχει μια εβδομάδα για να γεφυρώσει το χάσμα με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων που ανέκαθεν φλέρταρε με τον λαϊκισμό και τον ευρωσκεπτικισμό. Από τον περασμένο μήνα, μάλιστα, βιώνει μια εσωτερική κρίση μετά την αποχώρηση του Λουίτζι ντι Μάιο μαζί με δεκάδες άλλα μέλη για να δημιουργήσουν τη δική τους κοινοβουλευτική ομάδα.

Στη συγκριμένη συγκυρία, το πολιτικό κύρος του Ντράγκι δεν είναι μόνον απαραίτητο για την Ιταλία, ενός κράτους-μέλους της Ευρωζώνης με δημόσιο χρέος στο 151% του ΑΕΠ που αναμένεται να είναι ο μεγαλύτερος αποδέκτης του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, συνολικού ύψους 750 δισ. ευρώ. Ο Ντράγκι, ο πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που έσωσε το ευρώ στην κρίση χρέους προ δεκαετίας και διεύρυνε τα στενά σύνορα της νομισματικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, αποτελεί σταθεροποιητικό παράγοντα στα πολιτικά δρώμενα της Ευρώπης σε μια επικίνδυνη γεωπολιτικά περίοδο.

Η υποχώρηση του ευρώ, το spread και η ΕΚΤ

Εκεί ενδεχομένως να αποδίδεται η μεγάλη υποχώρηση του ευρώ κάτω από το δολάριο την Πέμπτη, επαναλαμβάνοντας για δεύτερη διαδοχική ημέρα ένα αρνητικό ρεκόρ μετά από μια 20ετία. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και την κλιμάκωση της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη, με αβέβαιο τον επαρκή ανεφοδιασμό της με φυσικό αέριο, το ευρώ καθρεπτίζει όλη την γεωπολιτική αβεβαιότητα που επικρατεί σήμερα. Μέσα στην εβδομάδα, μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε χαμηλότερες προβλέψεις για την ανάπτυξη στην Ε.Ε. λόγω της αβεβαιότητας που πηγάζει από το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία. Την Παρασκευή το ευρώ κυμαίνονταν στα 1,0006 δολάρια, δηλαδή μια ανάσα από την απόλυτη ισοτιμία (1:1) που επανήλθε προ ημερών στα συναλλαγματικά ταμπλό μετά από δυο δεκαετίες.

Με τον πληθωρισμό σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, φθάνοντας το 8,6% τον Ιούνιο, η αποδυνάμωση του ευρώ περιπλέκει τη βασική αποστολή της ΕΚΤ που είναι η σταθεροποίηση των τιμών στο 2% μεσοπρόθεσμα. Οπότε μια πολιτική κρίση στην Ιταλία, την 3η ισχυρότερη οικονομία της Ευρωζώνης, θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το κλίμα στις αγορές.

Οι φόβοι αυτοί αποτυπώθηκαν στη διεύρυνση του spread ανάμεσα στα 10ετή ιταλικά και γερμανικά ομόλογα στις 225 μονάδες βάσης, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο του τελευταίου μηνός. Το 10ετές κόστος δανεισμού της ιταλικής οικονομίας, ουσιαστικά, έχει αυξηθεί από 1,25% στις αρχές του έτους στο 3,3% την Παρασκευή.
Αυτή η απόκλιση των αποδόσεων ανάμεσα στα κρατικά ομόλογα της Ιταλίας και της Γερμανίας θα μετριάσει, επίσης, την αποτελεσματικότητα του νέου μηχανισμού που εξετάζει η ΕΚΤ για την καταπολέμηση του κατακερματισμού των αγορών δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης.

Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στην Ιταλία

Οι πρόωρες εκλογές στην Ιταλία, πιθανότητα, να λειτουργήσουν ως αντίρροπη δύναμη σε μέτρα της ΕΚΤ για την εξομάλυνση του κλίματος στις αγορές ομολόγων της Ευρωζώνης. Πόσο μάλλον εάν υπάρξουν ανατροπές στον επόμενο προϋπολογισμό της Ιταλίας, ο οποίος περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις που κρίνονται απαραίτητες για την απορρόφηση κεφαλαίων της τάξεως των 200 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Προκειμένου να αποφευχθούν πρόωρες εκλογές στην Ιταλία και να λάβουν χώρα την άνοιξη του επόμενου έτους, ο κυβερνητικός συνασπισμός της χώρας θα πρέπει να επιδείξει ενότητα και συνεργασία. Ο Ντράγκι ξεκαθάρισε από πέρσι, όταν ανταποκρίθηκε στην έκκληση του Ματαρέλα να ηγηθεί της χώρας, πως θα το πράξει μόνον εάν υπάρξει διακομματική στήριξη σε ένα μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα που θα τονώσει την μακροπρόθεσμη προοπτική ανάπτυξης της χώρας.