Η Άγκυρα πίσω από τις γραμμές - Το παρασκήνιο και η δεύτερη ανάγνωση του επεισοδίου στη νεκρή ζώνη της Κύπρου
Η επιχειρηματολογία και οι στόχοι της Τουρκίας
Γιαννης Μανδαλιδης
Οι τουρκικές και τουρκοκυπριακές αντιδράσεις µετά το επεισόδιο στην Πύλα, στη νεκρή ζώνη στην Κύπρο, προσεκτικά διατυπωµένες, εξυπηρετούν δύο αλληλοσυµπληρούµενους στόχους:
Πρώτον, η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, αναφορικά µε τη δήλωση του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τα γεγονότα στην Πύλα, συνετάχθη σε συνοχή µε την επιχειρηµατολογία της Αγκυρας και του Ερσίν Τατάρ περί ύπαρξης στη Μεγαλόνησο δύο κρατών, µε την «ΤΔΒΚ» να έχει «κυριαρχία» και «εθνικό έδαφος» και την Πράσινη Γραµµή να είναι διακρατικό σύνορο και όχι η γραµµή κατάπαυσης του πυρός το 1974. Για του λόγου το αληθές, αναφέρει: Α) «Η κατασκευή του δρόµου Πύλας - Αρσους είναι ένα ανθρωπιστικό έργο που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της άµεσης πρόσβασης των πολιτών της “Τ∆ΒΚ” από την Πύλα στην πατρίδα τους».
Β) «Στις 18 Αυγούστου η ειρηνευτική δύναµη του ΟΗΕ, παραβιάζοντας την εδαφική ακεραιότητα της “Τ∆ΒΚ”, προσπάθησε µε αθέµιτο τρόπο να εµποδίσει το οδικό έργο». Η λογική αυτή αποτελεί ανεξαιρέτως κοινό άξονα για το σύνολο των τουρκικών αντιδράσεων, είτε στις επίσηµες τοποθετήσεις Τούρκων αξιωµατούχων είτε στα ΜΜΕ είτε ακόµα και στα σχόλια Τούρκων ακαδηµαϊκών που -κατά τεκµήριο τουλάχιστον- είναι σε θέση να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει διεθνώς αναγνωρισµένη τουρκοκυπριακή κρατική οντότητα. ∆εύτερον, και αυτό αποτελεί νεότερη εξέλιξη, σε όλες τις αντιδράσεις µετά τα γεγονότα της Πύλας διακρίνεται µια τάση απαξίωσης της ειρηνευτικής δύναµης, µε την κατηγορία ότι µεροληπτεί υπέρ των Ελληνοκυπρίων.
«Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ είναι υποχρεωµένη να αντιµετωπίζει ισότιµα τις δύο πλευρές και να ενεργεί αµερόληπτα. ∆υστυχώς, εξελίξεις όπως το περιστατικό της 18ης Αυγούστου δείχνουν ότι η ΟΥΝΦΙΚΥΠ χάνει την εµπιστοσύνη των Τουρκοκυπρίων και γίνεται µέρος του προβλήµατος στην Κύπρο», αναφέρει το τουρκικό ΥΠ.ΕΞ. «Τα πρόσφατα γεγονότα έδειξαν για άλλη µία φορά πως ορισµένες από τις πρακτικές του ΟΗΕ στο νησί δεν συνάδουν µε το ιδρυτικό του πνεύµα», δήλωσε προς επίρρωσιν και ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν.
Η απαξίωση του ρόλου της ΟΥΝΦΙΚΥΠ µπορεί να συµβάλει στην επίτευξη του πρώτου στόχου, δηλαδή να δηµιουργήσει συνθήκες που θα φέρουν πιο κοντά την αναγνώριση ως κράτους της «Τ∆ΒΚ». Αν δηµιουργηθούν συνθήκες αποχώρησης της ειρηνευτικής δύναµης του ΟΗΕ από την Κύπρο, η «Πράσινη Γραµµή» θα παύσει να είναι µια νεκρή ζώνη διεθνούς προστασίας πάνω στη γραµµή εκεχειρίας και στις δύο πλευρές της θα µείνουν να τη φυλάνε οι τουρκικές/τουρκοκυπριακές δυνάµεις από τη µία και η Εθνική Φρουρά από την άλλη, άρα de facto θα δηµιουργηθεί ένα «σύνορο», αυξάνοντας την πίεση και για την de jure αναγνώρισή του, αυτό δηλαδή που ζητούν απερίφραστα και σήµερα η Τουρκία και ο Τατάρ.
Την προαναφερθείσα επιχειρηµατολογία µετά τα γεγονότα της Πύλας επικαλέστηκε και ο πρόεδρος Ερντογάν, µε τη διαφορά ότι αυτός πήγε ένα βήµα παραπέρα, αφήνοντας έµµεσες, πλην σαφείς υπόνοιες ότι η ειρηνευτική δύναµη εξυπηρετεί αλλότριες σκοπιµότητες: «Κρίνουµε ότι δεν είναι καλόπιστη από κάθε άποψη αυτή η επέµβαση, την ώρα που προσπαθούµε να ενισχύσουµε τις σχέσεις µας µε τους γείτονές µας και να λύσουµε τις διαφορές µας».
Την απάντηση, ωστόσο, έρχεται να δώσει ο Οζάι Σεντίρ, γνωστός φιλοκυβερνητικός αρθρογράφος της «Milliyet» µε προσβάσεις σε νευραλγικές πληροφορίες: «Η ειρηνευτική δύναµη του ΟΗΕ, που κάποτε παρακολουθούσε άπραγη τις σφαγές (σ.σ.: στην Κύπρο), άρχισε τις προβοκάτσιες σε περίοδο οµαλοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η οµαλοποίηση αυτή είναι ένα βήµα που θα εµποδίσει τη σιωπηρή κατοχή της Ελλάδας από τις ΗΠΑ. Η Αθήνα πρέπει να σκεφτεί ποιος δεν επιθυµεί το καλό κλίµα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ποιος προσπαθεί να το χαλάσει».
Ο Τούρκος δηµοσιογράφος λέει κάτι που προβάλλεται όλο και πιο συχνά ως άποψη από κυβερνητικούς κύκλους της Αγκυρας: Το αφήγηµα, δηλαδή, περί αµερικανικού σχεδίου κατά της Τουρκίας µε υποχείριο την Ελλάδα, την οποία έχουν µετατρέψει σε µια απέραντη στρατιωτική βάση, έχοντας µάλιστα εγκατασταθεί δίπλα στα σύνορά της στην Αλεξανδρούπολη.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 26/8
Πρώτον, η ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, αναφορικά µε τη δήλωση του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τα γεγονότα στην Πύλα, συνετάχθη σε συνοχή µε την επιχειρηµατολογία της Αγκυρας και του Ερσίν Τατάρ περί ύπαρξης στη Μεγαλόνησο δύο κρατών, µε την «ΤΔΒΚ» να έχει «κυριαρχία» και «εθνικό έδαφος» και την Πράσινη Γραµµή να είναι διακρατικό σύνορο και όχι η γραµµή κατάπαυσης του πυρός το 1974. Για του λόγου το αληθές, αναφέρει: Α) «Η κατασκευή του δρόµου Πύλας - Αρσους είναι ένα ανθρωπιστικό έργο που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της άµεσης πρόσβασης των πολιτών της “Τ∆ΒΚ” από την Πύλα στην πατρίδα τους».
Β) «Στις 18 Αυγούστου η ειρηνευτική δύναµη του ΟΗΕ, παραβιάζοντας την εδαφική ακεραιότητα της “Τ∆ΒΚ”, προσπάθησε µε αθέµιτο τρόπο να εµποδίσει το οδικό έργο». Η λογική αυτή αποτελεί ανεξαιρέτως κοινό άξονα για το σύνολο των τουρκικών αντιδράσεων, είτε στις επίσηµες τοποθετήσεις Τούρκων αξιωµατούχων είτε στα ΜΜΕ είτε ακόµα και στα σχόλια Τούρκων ακαδηµαϊκών που -κατά τεκµήριο τουλάχιστον- είναι σε θέση να γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει διεθνώς αναγνωρισµένη τουρκοκυπριακή κρατική οντότητα. ∆εύτερον, και αυτό αποτελεί νεότερη εξέλιξη, σε όλες τις αντιδράσεις µετά τα γεγονότα της Πύλας διακρίνεται µια τάση απαξίωσης της ειρηνευτικής δύναµης, µε την κατηγορία ότι µεροληπτεί υπέρ των Ελληνοκυπρίων.
«Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ είναι υποχρεωµένη να αντιµετωπίζει ισότιµα τις δύο πλευρές και να ενεργεί αµερόληπτα. ∆υστυχώς, εξελίξεις όπως το περιστατικό της 18ης Αυγούστου δείχνουν ότι η ΟΥΝΦΙΚΥΠ χάνει την εµπιστοσύνη των Τουρκοκυπρίων και γίνεται µέρος του προβλήµατος στην Κύπρο», αναφέρει το τουρκικό ΥΠ.ΕΞ. «Τα πρόσφατα γεγονότα έδειξαν για άλλη µία φορά πως ορισµένες από τις πρακτικές του ΟΗΕ στο νησί δεν συνάδουν µε το ιδρυτικό του πνεύµα», δήλωσε προς επίρρωσιν και ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν.
Η απαξίωση του ρόλου της ΟΥΝΦΙΚΥΠ µπορεί να συµβάλει στην επίτευξη του πρώτου στόχου, δηλαδή να δηµιουργήσει συνθήκες που θα φέρουν πιο κοντά την αναγνώριση ως κράτους της «Τ∆ΒΚ». Αν δηµιουργηθούν συνθήκες αποχώρησης της ειρηνευτικής δύναµης του ΟΗΕ από την Κύπρο, η «Πράσινη Γραµµή» θα παύσει να είναι µια νεκρή ζώνη διεθνούς προστασίας πάνω στη γραµµή εκεχειρίας και στις δύο πλευρές της θα µείνουν να τη φυλάνε οι τουρκικές/τουρκοκυπριακές δυνάµεις από τη µία και η Εθνική Φρουρά από την άλλη, άρα de facto θα δηµιουργηθεί ένα «σύνορο», αυξάνοντας την πίεση και για την de jure αναγνώρισή του, αυτό δηλαδή που ζητούν απερίφραστα και σήµερα η Τουρκία και ο Τατάρ.
Την προαναφερθείσα επιχειρηµατολογία µετά τα γεγονότα της Πύλας επικαλέστηκε και ο πρόεδρος Ερντογάν, µε τη διαφορά ότι αυτός πήγε ένα βήµα παραπέρα, αφήνοντας έµµεσες, πλην σαφείς υπόνοιες ότι η ειρηνευτική δύναµη εξυπηρετεί αλλότριες σκοπιµότητες: «Κρίνουµε ότι δεν είναι καλόπιστη από κάθε άποψη αυτή η επέµβαση, την ώρα που προσπαθούµε να ενισχύσουµε τις σχέσεις µας µε τους γείτονές µας και να λύσουµε τις διαφορές µας».
Συμφέρον
Το ερώτηµα που τίθεται ευλόγως εδώ είναι ποιος έχει συµφέρον από τη «µη καλόπιστη» -κατά τα λεγόµενα του Τούρκου προέδρου- αυτή ενέργεια της ειρηνευτικής δύναµης. Οι υποψίες στρέφονται αµέσως σε δύο χώρες: τις ΗΠΑ και τη Γαλλία… Χώρες µε τις οποίες η Τουρκία βρίσκεται σε σύγκρουση και, στον αντίποδα, η Ελλάδα αναβάθµισε τις σχέσεις της σε στρατηγικό επίπεδο. Χώρες οι οποίες έχουν λόγο και στις εξελίξεις στην Κύπρο και έχουν στοχοποιηθεί. Θα µπορούσαν να αναφερθούν και άλλες (π.χ., το Ισραήλ ή η Μ. Βρετανία, που έχει παγίως λόγο στην Κύπρο), δεδοµένου µάλιστα ότι συχνά οι απαντήσεις δεν βρίσκονται στα προφανή.Την απάντηση, ωστόσο, έρχεται να δώσει ο Οζάι Σεντίρ, γνωστός φιλοκυβερνητικός αρθρογράφος της «Milliyet» µε προσβάσεις σε νευραλγικές πληροφορίες: «Η ειρηνευτική δύναµη του ΟΗΕ, που κάποτε παρακολουθούσε άπραγη τις σφαγές (σ.σ.: στην Κύπρο), άρχισε τις προβοκάτσιες σε περίοδο οµαλοποίησης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η οµαλοποίηση αυτή είναι ένα βήµα που θα εµποδίσει τη σιωπηρή κατοχή της Ελλάδας από τις ΗΠΑ. Η Αθήνα πρέπει να σκεφτεί ποιος δεν επιθυµεί το καλό κλίµα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ποιος προσπαθεί να το χαλάσει».
Ο Τούρκος δηµοσιογράφος λέει κάτι που προβάλλεται όλο και πιο συχνά ως άποψη από κυβερνητικούς κύκλους της Αγκυρας: Το αφήγηµα, δηλαδή, περί αµερικανικού σχεδίου κατά της Τουρκίας µε υποχείριο την Ελλάδα, την οποία έχουν µετατρέψει σε µια απέραντη στρατιωτική βάση, έχοντας µάλιστα εγκατασταθεί δίπλα στα σύνορά της στην Αλεξανδρούπολη.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 26/8
