Προεδρικές εκλογές στη Ρωσία: Πέντε σημαντικές στιγμές της εποχής Πούτιν

Επιθυμία για εξουσία, απόλυτη πολιτική κυριαρχία και ένοπλες συγκρούσεις. Ύστερα από σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα στην ηγεσία της Ρωσίας και πριν από τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν από τις 15 ως τις 17 Μαρτίου, γίνεται μνεία σε πέντε στιγμές που σηματοδοτούν την εποχή του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Το ναυάγιο του Κουρσκ

Μερικούς μήνες μετά την άνοδό του στην προεδρία, τον Αύγουστο του 2000, το πυρηνοκίνητο υποβρύχιο Κουρσκ βυθίζεται στην Αρκτική.

Με 118 ανθρώπους να βρίσκονται εγκλωβισμένοι στο υποβρύχιο, ο Πούτιν δεν διακόπτει τις διακοπές του, κάνοντας τέσσερις ημέρες για να εμφανιστεί εν τέλει, χαλαρός, βεβαιώνοντας ότι η κατάσταση είναι υπό έλεγχο.

Όταν τελικά οι αρχές πάνε να συναντήσουν τις οικογένειες των θυμάτων, η μητέρα ενός ναύτη φωνάζει οργισμένη και ναρκώνεται με ένεση παρά τη θέλησή της μπροστά στις κάμερες. Η γυναίκα καταρρέει και οι εικόνες από το περιστατικό κάνουν τον γύρο του κόσμου.

Η Μόσχα καταλήγει να αποδεχθεί την ξένη βοήθεια μια εβδομάδα μετά το ατύχημα, αλλά όλο το πλήρωμα του υποβρυχίου έχει ήδη χαθεί. Η εικόνα του Πούτιν αμαυρώνεται.

Μπεσλάν

Κατά την επιστροφή στα θρανία την 1η Σεπτεμβρίου του 2004, ένοπλοι Τσετσένοι αυτονομιστές επιτίθενται σε σχολείο του Μπεσλάν, στον ρωσικό Καύκασο.

Πάνω από χίλιοι άνθρωποι κρατούνται όμηροι για 50 ώρες υπό φρικτές συνθήκες. Ο εφιάλτης καταλήγει σε λουτρό αίματος: περίπου 330 νεκροί, ανάμεσα στους οποίους 186 παιδιά.

Ευθύνες επιρρίπτονται στην έφοδο των ρωσικών δυνάμεων, όπως είχε συμβεί δύο χρόνια νωρίτερα με την ομηρεία στο θέατρο Ντουμπρόβκα στη Μόσχα, η οποία κατέληξε στον θάνατο τουλάχιστον 170 ανθρώπων, ανάμεσα στους οποίους πολλοί πολίτες που έχασαν τη ζωή τους από αναισθητικό αέριο που χρησιμοποίησαν οι ρωσικές δυνάμεις.

Όμως ο Πούτιν, που έχει εμπλακεί από το 1999 στον δεύτερο πόλεμο της Τσετσενίας εναντίον των αυτονομιστών ανταρτών και των ισλαμιστών, επιλέγει τον σκληρό δρόμο, αυτόν της αδιαλλαξίας, ο οποίος ενισχύει τη δημοτικότητά του και δικαιολογεί τις αυθαιρεσίες στον ρωσικό Καύκασο.

Ο Ρώσος πρόεδρος θεωρεί ωστόσο ότι το Μπεσλάν θα παραμείνει «διά βίου» γι'αυτόν μια «προσωπική οδύνη».

Πλαστή αποχώρηση

Φτάνοντας στο όριο που ορίζει το Σύνταγμα των δύο διαδοχικών θητειών, ο Πούτιν εμπιστεύεται το 2008 την προεδρία στον Ντμίτρι Μεντβέντεφ και γίνεται πρωθυπουργός.

Στα τέλη του 2011, άνευ προηγουμένου διαδηλώσεις συγκλονίζουν τη Μόσχα κατά νοθειών στις βουλευτικές εκλογές και της αναμενόμενης επιστροφής του Βλαντίμιρ Πούτιν στην προεδρία.

Τίποτα δεν γίνεται και ο ισχυρός άνδρας της Ρωσίας επιστρέφει στο Κρεμλίνο την άνοιξη του 2012 και υιοθετεί ακόμη πιο συντηρητική και κατασταλτική πολιτική, την οποία δεν θα απαρνηθεί ποτέ.

Σήμερα δεν τίθεται πλέον θέμα αποχώρησης, καθώς ο Πούτιν προχώρησε στη μεταρρύθμιση του Συντάγματος το 2020 ώστε να μπορεί να παραμείνει στο Κρεμλίνο ως το 2036, όταν θα είναι 84 ετών.

Επίθεση κατά της Ουκρανίας

Χειμώνας 2014 στο Σότσι, η Ρωσία διοργανώνει τους πρώτους Ολυμπιακούς της Αγώνες μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, έχοντας μια στιγμή διεθνούς κύρους, η οποία θα είναι ωστόσο σύντομη.

Έναν μήνα αργότερα, η Ρωσία απαντά σε φιλοδυτική επανάσταση στην Ουκρανία, προσαρτώντας τη χερσόνησο της Κριμαίας, και κινώντας στη συνέχεια τα νήματα εξέγερσης φιλορώσων αυτονομιστών στην ανατολική Ουκρανία.

Εμπεδώνεται η κρίση με τους Δυτικούς, οι οποίοι υιοθετούν τις πρώτες κυρώσεις τους κατά της Μόσχας.

Ύστερα από οκτώ χρόνια συγκρούσεων ανάμεσα σε αυτονομιστές και τις ουκρανικές δυνάμεις στο Ντονμπάς, η Ρωσία εισβάλλει σε μεγάλη κλίμακα στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και προσαρτά τέσσερις περιφέρειες της χώρας, τις οποίες έχει θέσει εν μέρει υπό κατοχή.

Δύο χρόνια αργότερα, οι μάχες συνεχίζονται παρά τη βροχή δυτικών κυρώσεων κατά της Μόσχας.

Ανταρσία της Wagner

Τον Ιούνιο του 2023, ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, αρχηγός της εταιρείας μισθοφόρων Βάγκνερ, ηγείται βραχύβιας ανταρσίας κατά των υψηλόβαθμων αξιωματούχων των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, τους οποίους κατηγορεί για ανικανότητα στην Ουκρανία.

Οι άνδρες της Wagner, που μέχρι εκείνη τη στιγμή μετείχαν στις χειρότερες μάχες της σύγκρουσης, όπως και στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή, έθεσαν γρήγορα υπό τον έλεγχό τους στρατιωτικά πεδία στη νότια Ρωσία και απειλούσαν να προελάσουν στη Μόσχα.

Μολονότι εν τέλει εγκατέλειψαν τα σχέδιά τους να φτάσουν στην ρωσική πρωτεύουσα, το επεισόδιο αυτό στάθηκε η πιο επικίνδυνη στιγμή για την επί σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα παραμονή του Βλαντίμιρ Πούτιν στην εξουσία.

Συμφωνία για τη χορήγηση αμνηστίας συνήφθη εσπευσμένα, η οποία προέβλεπε την αποχώρηση των μισθοφόρων της Βάγκνερ για τη Λευκορωσία, συμμαχική χώρα της Μόσχας. Δύο μήνες αργότερα ο Γεβγκένι Πριγκόζιν σκοτώθηκε σε μυστηριώδη αεροπορική συντριβή.

Το Κρεμλίνο διέψευσε ότι ευθύνεται για το δυστύχημα. Πολλοί μισθοφόροι της Βάγκνερ εντάχθηκαν στη συνέχεια στους κόλπους του ρωσικού στρατού ή σε άλλες δομές.