Ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ ξεκίνησε σήμερα μια διήμερη επίσημη επίσκεψη στην Τσεχία, επικεντρωμένη στη διμερή οικονομική συνεργασία, που όμως πυροδότησε διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες κι αποτέλεσε αφορμή να αμφισβητηθεί έντονα η πολιτική που ασκεί ο πρόεδρος Μίλος Ζέμαν, η οποία χαρακτηρίζεται υπερβολικά φιλοκινεζική.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του προέδρου της Κίνας αναμένεται να ανακοινωθούν συμφωνίες για την εμβάθυνση της διμερούς «στρατηγικής εταιρικής σχέσης». Θα ανακοινωθούν νέες κινεζικές επενδύσεις συνολικού ύψους 45 δισεκατομμυρίων κορόνων (1,66 δισεκ. ευρώ), σύμφωνα με τον Ζέμαν.
Η επίσκεψη σηματοδοτεί «ένα νέο ξεκίνημα», με δεδομένο το «πολύ κακό» επίπεδο «των σχέσεων ανάμεσα στην Κίνα και την προηγούμενη τσεχική κυβέρνηση, η οποία υφίστατο μεγάλη πίεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και την Ευρωπαϊκή Ένωση» προς αυτό, επισήμανε ο Ζέμαν σε συνέντευξη που παραχώρησε στο κινεζικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο CCTV και εκτενή αποσπάσματά της αναμεταδόθηκαν από το τσεχικό πρακτορείο ειδήσεων CTK.
«Τώρα είμαστε εκ νέου μια ανεξάρτητη χώρα και εμείς αποφασίζουμε για τη δική μας εξωτερική πολιτική», πρόσθεσε ο κεντροαριστερός Ζέμαν, προκαλώντας αγανακτισμένες αντιδράσεις από ένα από τα μεγαλύτερα κόμματα της δεξιάς στην Τσεχία.
Η δήλωση αυτή χαρακτηρίστηκε «αηδιαστική» από τον Μίροσλαβ Κάλουσεκ, ηγέτη του συντηρητικού κόμματος TOP 09.
«Η δήλωση του αρχηγού του κράτους συνιστά στην πράξη την αποποίηση της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας της Τσεχίας επί μακρόν», τόνισε ο Κάλουσεκ.
Διαδηλωτές ύψωσαν σήμερα κοντά στον δρόμο που συνδέει το αεροδρόμιο της Πράγας με το κέντρο της πόλης μια γιγαντιαία φωτογραφία του Δαλάι Λάμα, πνευματικού ηγέτη των Θιβετιανών, μαζί με τον πρώην πρόεδρο της Τσεχία Βάτσλαβ Χάβελ (1936-2011), άλλοτε διαφωνούντα και ακτιβιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η λεζάντα της γιγαντιαίων διαστάσεων αφίσας—στην αγγλική γλώσσα—είναι «αυτοί οι κύριοι είναι στο σπίτι τους εδώ».
Ο Δαλάι Λάμα είχε επισκεφθεί επανειλημμένα την Πράγα επί της προεδρίας του Χάβελ (1989-2003).
Περίπου 50 σημαίες της Κίνας που είχαν αναρτηθεί σε δρόμους της Πράγας βάφτηκαν με μαύρη μπογιά από αγνώστους τη νύχτα της Παρασκευής προς Σάββατο. Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας Χονγκ Λέι αντέδρασε κάνοντας λόγο για μια απόπειρα μιας «φούχτας δολιοφθορέων» να σαμποτάρουν την επίσκεψη, που δεν θα βλάψει τις διμερείς σχέσεις.
Εξάλλου μια συγκέντρωση προβλέπεται να γίνει κοντά στην επίσημη έδρα της προεδρίας στην Πράγα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας κυρίως για την πολιτική του Πεκίνου όσον αφορά το Θιβέτ.
«Είναι ντροπή του προέδρου Ζέμαν και της κυβέρνησης, που αντάλλαξαν την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τη συνεργασία με την ολοκληρωτική και κομμουνιστική Κίνα», αναφέρει μια αίτηση που συνέταξε ο διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης της Πράγας Γίζιγι Φάιτ.
Η τσεχική αντιπολίτευση εξάλλου δεν δίστασε να συγκρίνει την μεταχείριση του Σι με τη συμπεριφορά των αρχών της Τσεχίας όταν επισκέπτονταν την Πράγα σοβιετικοί ηγέτες την εποχή του ψυχρού πολέμου.
Τον Σεπτέμβριο του 2015, ο Ζέμαν έγινε ο μόνος Ευρωπαίος αρχηγός κράτους που παρέστη στη στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο για να τιμηθεί η συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας που σήμανε το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αναμένεται να υπογραφούν διάφορα μνημόνια συνεργασίας με την ευκαιρία της πρώτης επίσκεψης ενός αρχηγού του κινεζικού κράτους στην Τσεχία. Ο Σι κατόπιν θα μεταβεί στις ΗΠΑ για μια διεθνή σύνοδο για την πυρηνική ασφάλεια.
Η Τσεχία είναι μέλος της ΕΕ και του NATO, ενώ ασκεί το τρέχον διάστημα την εναλλασσόμενη προεδρία της «ομάδας του Βίσεγκραντ», στην οποία ανήκουν επίσης η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σλοβακία.
Ο κινεζικός όμιλος CEFC πρόσφατα επένδυσε στην Τσεχία 20 δισεκ. κορόνες (740 εκατ. ευρώ) στο πλαίσιο μιας σειράς συμβάσεων με τη μεγαλύτερη εταιρεία ναυλωμένων αεροπορικών πτήσεων της Τσεχίας, την Travel Service, την πέμπτη μεγαλύτερη ζυθοποιία της χώρας και με δύο ομίλους μέσων ενημέρωσης.
Ο έκτος σε μέγεθος ιδιωτικός επιχειρηματικός όμιλος της Κίνας απέκτησε επίσης το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών της ποδοσφαιρικής ομάδας Σλάβια Πράγας. Η μητρική εταιρεία συμμετοχών του ομίλου CEFC έχει πρόεδρο τον Γι Τζιανμίνγκ, ο οποίος πρόσφατα διορίστηκε σύμβουλος του Ζέμαν—σε μια ασυνήθιστη κίνηση με σκοπό την προώθηση των διμερών σχέσεων. Ο όμιλος έχει επίσης άδεια παραγωγής προϊόντων στρατιωτικής φύσης, κάτι όχι συνηθισμένο για ιδιωτικές επιχειρήσεις στην Κίνα.
Το 2014, στην ετήσια έκθεση της, η υπηρεσία αντικατασκοπίας της Τσεχίας είχε υποστηρίξει πως Τσέχοι δημόσιοι λειτουργοί—τους οποίους δεν κατονόμασε—συνέβαλαν στις προσπάθειες των κινεζικών υπηρεσιών πληροφοριών να αποκτήσουν επιρροή στο τσεχικό πολιτικό σκηνικό.
Ο Ζέμαν προσπαθεί να οικοδομήσει στενότερες σχέσεις με την Κίνα αλλά και με τη Ρωσία από το 2013, όταν επανεξελέγη, παρότι είναι η κυβέρνηση κι όχι η προεδρία αυτή που έχει την ευθύνη για τη χάραξη της τσεχικής εξωτερικής πολιτικής.
Η Κίνα σήμερα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Τσεχίας, με τις διμερείς εμπορικές συναλλαγές να ανέρχονται σε σχεδόν 19 δισεκ. ευρώ.
Σε μια προηγούμενη επίσκεψή του στην Κίνα το 2014, ο Μίλος Ζέμαν είχε δηλώσει πως πήγε εκεί για να «μάθει πώς μπορεί να αυξηθεί η οικονομική ανάπτυξη και να σταθεροποιηθεί η κοινωνία» μάλλον, παρά να «παραδώσει μαθήματα για την οικονομία της αγοράς ή τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η στάση του Ζέμαν βρίσκεται σε διαμετρική αντίθεση με εκείνη του Χάβελ, ο οποίος διατηρούσε προσωπική φιλία με τον Δαλάι Λάμα.