Ακριβώς 60 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, οι 27 αρχηγοί κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών συναντώνται σήμερα στην ιταλική πρωτεύουσα σε μια επετειακή Σύνοδο, όπου θα αποτιμήσουν την πορεία έως τώρα και θα λάβουν αποφάσεις επί των προτεραιοτήτων και των τρόπων αντιμετώπισης των προκλήσεων για τα επόμενα δέκα χρόνια.

Οι επετειακές εκδηλώσεις θα λάβουν χώρα στον ίδιο χώρο όπου είχαν υπογραφεί οι Συνθήκες το 1957, στο Καπιτώλιο, και θα υπογραφεί η Διακήρυξη της Ρώμης. Ομιλίες θα απευθύνουν ο Ιταλός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ταγιάνι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Τουσκ, ο Μαλτέζος πρωθυπουργός Μουσκάτ και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ.Κ. Γιούνκερ. Η Σύνοδος θα ολοκληρωθεί με την οικογενειακή φωτογραφία και το γεύμα που θα παραθέσει στους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, ο Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Σέρτζιο Ματαρέλα, στο Προεδρικό Μέγαρο Quirinale.

Εν μέσω της κρισιμότητας της συγκυρίας, ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας -που είχε δηλώσει εγκαίρως από τις αρχές Μαρτίου ότι «η Σύνοδος θα πρέπει να μην είναι απλά μια επετειακή εκδήλωση, αλλά μια προσπάθεια συλλογικού αναστοχασμού για το κοινό μας μέλλον»- έθεσε από τη Ρώμη μετ' επιτάσεως το ζήτημα της διαφύλαξης του κοινωνικού μοντέλου της Ένωσης, του Ευρωπαϊκού κοινωνικού και εργασιακού κεκτημένου.

Με αιχμή το ζήτημα της επαναφοράς των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην Ελλάδα και του τερματισμού της εξαίρεσης της χώρας μας -ένα ζήτημα που αφορά ευθέως την Ελλάδα- προσπάθησε να αναδείξει τη σημασία που έχει για το σύνολο της Ευρώπης, της φυσιογνωμίας και του μέλλοντος της.

Αναδεικνύοντας το, με την επιστολή που απέστειλε το απόγευμα της Πέμπτης στους επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών και στους υπόλοιπους 26 αρχηγούς κρατών-μελών της ΕΕ, το ζήτημα του ευρωπαϊκού κοινωνικού κεκτημένου ξαναμπήκε στην ατζέντα, καθώς ακολούθησαν σειρά υποστηρικτικών δηλώσεων για αυτό: Από τις δηλώσεις των Ζ. Κ. Γιούνκερ και του προεδρεύοντος της σημερινής Συνόδου, Π. Τζεντιλόνι μέχρι την ομόφωνη στήριξη των Ευρωπαϊων Σοσιαλιστών στο ελληνικό αίτημα για επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Μια στάση που εκφράστηκε στη χθεσινοβραδινή προπαρασκευαστική σύνδο του ΕΣΚ, με τη συμμετοχή του Αλέξη Τσίπρα. Πηγές της κυβέρνησης εξέφρασαν ικανοποίηση, σχολιάζοντας ως θετικό βήμα την αναγνώριση εκ μέρους του Προέδρου Γιούνκερ ότι η Ελλάδα δεν εξαιρείται από το Ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο. Σημείωναν, δε, ως προφανή τη δικαίωση της προσπάθειας της Ελλάδας.

Δεδομένου ότι η απαίτηση της εξαίρεσης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο είναι ένα θέμα που, όπως είπε ο πρωθυπουργός στην επιστολή του, «καθυστερεί αδικαιολόγητα την ολοκλήρωση της β' αξιολόγησης του Ελληνικού προγράμματος», το "κύμα" υποστήριξης των συλλογικών διαπραγματεύσεων που διαμορφώθηκε τις τελευταίες ημέρες, θα μπορούσε ενδεχομένως να λειτουργήσει ενισχύοντας το ελληνικό αίτημα στη μάχη της διαπραγμάτευσης.
Οι κατευθύνσεις που θα ληφθούν και θα αποτυπωθούν στο τελικό σχέδιο της Διακήρυξης της Ρώμης, αλλά και η ικανότητά τους να αντιμετωπίσουν τις τεράστιες προκλήσεις για την Ευρώπη, θα αποτελέσει σίγουρα αντικείμενο συζητήσεων στο πλαίσιο του δημόσιου διαλόγου το επόμενο διάστημα.

Πάντως, στη Διακήρυξη της Ρώμης, μετά από τις παρεμβάσεις της Αθήνας, διατηρήθηκε -παρά ενστάσεις πολλών χωρών- το κομμάτι του κειμένου για την κοινωνική Ευρώπη και προστέθηκε αναφορά στην καταπολέμηση της ανεργίας, η οποία απουσίαζε από τα πρώτα σχέδια.

Σύμφωνα με το τελικό προσχέδιο της Διακήρυξης που παρουσίασε χθες το ΑΠΕ-ΜΠΕ, υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα για «ενότητα» των «27» ως απάντηση στις προκλήσεις σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ επισημαίνονται τέσσερις στόχοι/προτεραιότητες για την επόμενη δεκαετία: μια Ευρώπη που θα είναι ασφαλής, ευημερούσα, κοινωνική και ισχυρότερη στην παγκόσμια σκηνή.

Στο κείμενο αναφέρεται, μεταξύ άλλων, πως οι «27» δεσμεύονται σε «μια Ένωση που στη βάση της βιώσιμης ανάπτυξης, προωθεί την οικονομική και κοινωνική πρόοδο, καθώς και τη συνοχή και τη σύγκλιση, διατηρώντας την ακεραιότητα της Ενιαίας Αγοράς. Μια Ένωση που λαμβάνει υπόψη την ποικιλία των εθνικών συστημάτων και τον καίριο ρόλο των κοινωνικών εταίρων, μια Ένωση που προωθεί την ισότητα των φύλων και τα δικαιώματα και τις ίσες ευκαιρίες για όλους, μια Ένωση, η οποία αγωνίζεται κατά της ανεργίας, των διακρίσεων, του κοινωνικού αποκλεισμού και της φτώχειας, μια Ένωση όπου οι νέοι λαμβάνουν την καλύτερη εκπαίδευση και κατάρτιση και μπορούν να σπουδάσουν και να βρουν θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την ήπειρο, μια Ένωση η οποία διατηρεί την πολιτιστική πολυμορφία και προάγει την πολιτιστική μας κληρονομιά».