Η χαμηλή συμμετοχή στο δημοψήφισμα και η αβεβαιότητα που πλέον δημιουργείται στην ΠΓΔΜ κυριαρχεί στα πρωτοσέλιδα των ξένων ΜΜΕ. «Η χαμηλή συμμετοχή στο δημοψήφισμα για την αλλαγή της ονομασίας της 'Μακεδονίας' έθεσε εν αμφιβόλω το αποτέλεσμα, παρά το γεγονός ότι οι ψηφοφόροι ενέκριναν τη συμφωνία με συντριπτική πλειοψηφία» γράφει η Wall Street Journal.

Και προσθέτει: «Η εξέλιξη συνιστά πλήγμα για τις ΗΠΑ και την ΕΕ, που επιθυμούσαν να υπάρχει ισχυρότερη λαϊκή υποστήριξη. Η αποχή κάνει δύσκολη για τον πρωθυπουργό, Ζόραν Ζάεφ, την εξασφάλιση της απαραίτητης πλειοψηφίας για την έγκριση των απαιτούμενων συνταγματικών τροποποιήσεων. Ο Ζάεφ δήλωσε πως θα προκηρύξει άμεσα εκλογές, αν δεν λάβει την πλειοψηφία των δύο τρίτων των βουλευτών». «Υπάρχουν πολλά συμφέροντα που έχουν επενδυθεί σε αυτή την υπόθεση, κανείς δεν θέλει να τα απεμπολήσει και να αφήσει την 'Μακεδονία' κλειδωμένη για άλλα 20 χρόνια. Πρόκειται για δύσκολο παζλ και η επίλυσή του θα αποτελέσει καλό παράδειγμα και σημαντικό βήμα προόδου για την διευθέτηση άλλων δύσκολων προβλημάτων στην περιοχή», εκτιμά ο Τζέιμς Κερ -Λίντσει, καθηγητής στο London School of Economics.

«Οι Ρώσοι ήταν σε θέση να διαδραματίσουν αποσταθεροποιητικό ρόλο στην περιοχή. Το αποτέλεσμα είναι μια ευκαιρία να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο που θα επιτρέψει στη χώρα να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ», δήλωσε ο Ντέιμον Γουίλσον, αντιπρόεδρος του think-tank, Atlantic Council. «Χαιρετίζω την ψήφο υπέρ του "ναι". Καλώ όλους τους πολιτικούς ηγέτες και κόμματα να εργαστούν υπεύθυνα και εποικοδομητικά για να εκμεταλλευτούν αυτήν την ιστορική ευκαιρία. Η πόρτα του ΝΑΤΟ είναι ανοικτή, όμως πρέπει πρώτα να ολοκληρωθούν όλες οι εσωτερικές διαδικασίες», έγραψε στο Twitter o γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ.

Πώς ερμηνεύει το Bloomberg το «ναι»

«Ο πρωθυπουργός της 'Δημοκρατίας της Μακεδονίας' απείλησε να προκηρύξει πρόωρες εκλογές τον επόμενο μήνα, αν δεν εξασφαλίσει την έγκριση του κοινοβουλίου στην αλλαγή της ονομασίας της χώρας, μετά το θετικό αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που πάντως σκιάστηκε από τη χαμηλή συμμετοχή» γράφει το Bloomberg και προσθέτει:

«Το αντιφατικό αποτέλεσμα προετοιμάζει ένα σκηνικό σκληρής αναμέτρησης για τον πρωθυπουργό Ζάεφ. Επίσης, αναδεικνύει την ένταση του αγώνα επιρροής που διεξάγεται στην πλέον ασταθή περιοχή της Ευρώπης μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ αφενός και της Ρωσίας αφετέρου. Η Μόσχα αντιτίθεται σε κάθε περαιτέρω διεύρυνση της στρατιωτικής συμμαχίας στην πρώην σφαίρα επιρροής της. Το 91% των ψηφισάντων στήριξαν τη συμφωνία με την Ελλάδα για την αλλαγή της ονομασίας της χώρας. Η συμμετοχή ανέρχεται στο 37%. Το δημοψήφισμα έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και οι βουλευτές δεν είναι υποχρεωμένοι να συμμορφωθούν προς το αποτέλεσμα.

Η νίκη του 'ναι' είναι η μεγαλύτερη από όλες τις νίκες οποιουδήποτε πολιτικού κόμματος στη νεότερη ιστορία της πΓΔΜ. Ήρθε η ώρα να ακολουθήσουν οι βουλευτές την ψήφο του λαού και να επιταχύνουν τις διαδικασίες για ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Περιμένω από τους βουλευτές του VMRO-DPMNE να σεβαστούν τη δημοκρατική βούληση των πολιτών που ψήφισαν. Αλλιώς δεν απομένει παρά να χρησιμοποιήσουμε το δημοκρατικό εργαλείο της άμεσης προκήρυξης εκλογών» δήλωσε ο Ζάεφ.

Νew York Times: Hχηρότατα αντιφατικό 

«Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος στη 'Μακεδονία' υπήρξε ηχηρότατα αντιφατικό, ωθώντας και τις δύο πλευρές να ισχυριστούν ότι νίκησαν», γράφουν οι Τimes της Νέας Υόρκης. «Ωστόσο, η χαμηλή συμμετοχή δυσκολεύει την έγκριση της συμφωνίας με την Ελλάδα από το κοινοβούλιο. Η μειωμένη συμμετοχή δημιουργεί πρόβλημα στην κυβέρνηση και στη Δύση, που είχε πιέσει πολύ για να υπάρξει μια στιβαρή λαϊκή εντολή, αν και το κυβερνών κόμμα έχει την πεποίθηση πως θα εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους στο κοινοβούλιο για την έγκριση της αλλαγής της ονομασίας της χώρας. Το ζήτημα αυτό δίχασε την "Μακεδονία", ενώ Δυτικοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως η Ρωσία κινήθηκε δραστήρια για να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, διενεργώντας εκστρατείες παραπληροφόρησης μέσω Διαδικτύου. Ο Επίτροπος της ΕΕ για τη Διεύρυνση Γιοχάνες Χαν, έγραψε στο Twitter ότι το αποτέλεσμα δείχνει την «ευρεία στήριξη» προς την αλλαγή της ονομασίας και προς την ευρωατλαντική πορεία της χώρας.

«Αναμένω από όλους τους πολιτικούς ηγέτες να σεβαστούν την απόφαση και να την προωθήσουν, επιδεικνύοντας την μέγιστη υπευθυνότητα και ενότητα, υπηρετώντας το συμφέρον της χώρας», έγραψε. Ωστόσο, ο δρόμος αυτός έχει πλέον δυσκολέψει. Τον Φεβρουάριο, και καθώς οι διαπραγματεύσεις έδειχναν να προχωρούν, χιλιάδες Έλληνες διαδήλωσαν έξω από το κοινοβούλιο. Η πραγματική κινητήρια δύναμη πίσω από τις διαδηλώσεις ήταν η συντηρητική Εκκλησία της Ελλάδος και υπερεθνικιστές, μεταξύ των οποίων και η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή. Δυτικοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι η Ρωσία και ολιγάρχες που διατηρούν δεσμούς με το Κρεμλίνο διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο υποδαυλίζοντας διαδηλώσεις. Οι διαμαρτυρίες στη 'Mακεδονία' υπήρξαν μικρότερες, αλλά το ίδιο τοξικές» τονίζουν οι NYT.

Washington Post: Πολιτική κρίση 

«Σε πολιτική κρίση έχει βυθιστεί από χθες η 'Μακεδονία', καθώς η συμμετοχή στο δημοψήφισμα υπήρξε ανεπαρκής, ενώ εγείρεται πλέον η προοπτική να αποκλειστεί η μικρή βαλκανική για πολλά χρόνια από τους οργανισμούς της Δύσης», εκτιμά η Washington Post.

«Μόλις το 37% των εγγεγραμμένων προσήλθε στις κάλπες και το "ναι" έλαβε το 91% των ψήφων. Το Κρεμλίνο και Δυτικοί ηγέτες παρακολούθησαν πολύ στενά την έντονη προεκλογική περίοδο, επειδή η έκβαση του δημοψηφίσματος θα καθόριζε την γεωπολιτική κατεύθυνση των Βαλκανίων σε μια εποχή σφοδρού ανταγωνισμού μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. «Το αποτέλεσμα αποτελεί επιτυχία για την δημοκρατία και για μια ευρωπαϊκή Μακεδονία», δήλωσε ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ. Η ελληνική κυβέρνηση χαρακτήρισε 'αντιφατικό' το αποτέλεσμα, τονίζοντας πάντως ότι το σέβεται, ενώ εξέφρασε την ελπίδα να διατηρηθεί η συμφωνία. Όπως συμβαίνει συχνά με τα δημοψηφίσματα, η ψηφοφορία υπήρξε επίσης και μια ανεπίσημη ετυμηγορία για τους πολιτικούς της 'Μακεδονίας'. Δυτικοί ηγέτες είχαν σπεύσει τις τελευταίες εβδομάδες στα Σκόπια για να στηρίξουν το "ναι" και πολλοί από αυτούς χαρακτήρισαν την συμφωνία με την Ελλάδα ως «ευκαιρία που παρουσιάζεται μια φορά σε μια γενιά».

Αναλυτές ανέφεραν πως η 'Μακεδονία' έγινε στόχος ενός κύματος παραπληροφόρησης, οι πηγές της οποίας είχαν σχέσεις κυρίως με την Ρωσία, καταλήγει η αμερικανική εφημερίδα.

Η ανταπόκριση της Deutsche Welle

Μόλις το ένα τρίτο του εκλογικού σώματος στην ΠΓΔΜ προσήλθε στις κάλπες του κρίσιμου δημοψηφίσματος για το όνομά της χώρας, το οποίο συνδέθηκε από την κυβέρνηση με την ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το 37,26% της προσέλευσης θεωρείται εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό δεδομένου ότι απαιτείτο τουλάχιστον από 50% και πάνω, ώστε το δημοψήφισμα να είναι έγκυρο, βάσει του Συντάγματος της χώρας. Εντούτοις, επίσης βάσει συνταγματικών προβλέψεων, το δημοψήφισμα αυτό δεν είχε δεσμευτικό αλλά συμβουλευτικό χαρακτήρα.

Για τον πρωθυπουργό της χώρας Ζόραν Ζάεφ πάντως δεν θα είναι εύκολο να επικυρώσει τη συμφωνία στη Βουλή, μιας και η πλειοψηφία δεν είναι δεδομένη. Έτσι παραμένει για την ώρα ασαφές αν τελικά η διαμάχη για το όνομα με την Ελλάδα κλείσει τυπικά με την κοινοβουλευτική επικύρωση της συμφωνίας. Ασαφής όμως παραμένει επίσης η πορεία της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Το σίγουρο είναι ένα. Ότι οι πολίτες της ΠΓΔΜ θέλουν ένα καλύτερο μέλλον. Ωστόσο η επιλογή του δημοψηφίσματος δημιούργησε στους πολίτες περισσότερο δυσπιστία παρά εμπιστοσύνη προς την κυβέρνησή τους. 

Πολύς λαϊκισμός, λίγος διάλογος

Τη μέρα του δημοψηφίσματος παντού στους δρόμους των Σκοπίων έβλεπε κανείς τις αφίσεις υπέρ του «Ναι». Σκόπιμα οι αφίσες αυτές δεν ελεγαν «Ναι στη Βόρεια Μακεδονία» αλλά «Ναι στην Ευρωπαϊκή Μακεδονία». Η καμπάνια υπέρ του «Ναι» ήθελε να προσελκύσει ψηφοφόρους με αντάλλαγμα περισσότερη ελευθερία, οικονομική ανάκαμψη, δυτικές αξίες. Τις τελευταίες εβδομάδες και ο ίδιος ο Ζάεφ είχε καταφύγει σε ρητορικά τεχνάσματα για να τονώσει το εθνικό φρόνημα των συμπατριωτών του και να πείσει ακόμη και τους ορκισμένους αμφισβητίες. «Η μακεδονική γλώσσα και ο μακεδονικός πολιτισμός δεν είναι σε κίνδυνο», δήλωνε, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στην Ελλάδα, όπως και ότι «υπάρχει μόνο μία Μακεδονία». Από την πλευρά τους οι πολίτες της ΠΓΔΜ νιώθουν ότι έχουν γίνει έρμαιο των ανταγωνισμών μεταξύ Δύσης και Ρωσίας για άσκηση επιρροής στα Δυτικά Βαλκάνια. «Η ψήφος ή η αποχή μας δεν παίζει κανένα ρόλο» ανέφερε στη DW ένας 28χρονος από τα Σκόπια. Πολλοί νεαροί συμπατριώτες του δεν πιστεύουν πλέον στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Μάλιστα η προσπάθεια επηρεασμού του κόσμου πριν από το δημοψηφίσμα ήταν για τον ίδιο δείγμα αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς.

Ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ βρίσκεται τώρα ενώπιον ενός διλήμματος. Εφόσον δεν έχει την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού, όπως φάνηκε από την αποχή, πρέπει τώρα να αναζητήσει πλειοψηφία δύο τρίτων στο κοινοβούλιο. 69 από τους 120 βουλευτές είναι για την ώρα στο πλευρό του, ωστόσο χρειάζεται συνολικά 80. Η χώρα αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις. Υπάρχει έλλειψη επενδύσεων και απασχόλησης, τα σχολεία και τα νοσοκομεία αντιμετωπίζουν προβλήματα. «Είναι συγκλονιστικό να δει κανείς πώς μοιάζουν τα νοσοκομεία σε αυτή τη χώρα», λέει χαρακτηριστικά ένας 23χρονος φοιτητής.

Πραγματισμός και εθνική υπερηφάνεια

Γεγονός είναι επίσης ότι ακόμη κι όσοι προσήλθαν στις κάλπες, δηλώνουν γενικά απογοητευμένοι. «Είμαι υπέρ της αλλαγής του ονόματος» ανέφερε η 32χρονη Έλενα. Η νεαρή μουσικός και μητέρα θέλει ένα σταθερό μέλλον για τα παιδιά της. «Είναι καθήκον των πολιτικών μας να βελτιώσουν τις συνθήκες της ζωής μας. Πρέπει να κάνουν τη δουλειά τους» λέει χαρακτηριστικά. Ελπίζει επίσης ότι η σύνδεση της χώρας με την ΕΕ θα φέρει στον τόπο περισσότερη δημοκρατία. Από την άλλη, ένας 59χρονος οδηγός ταξί βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. Για τον ίδιο η Συμφωνία των Πρεσπών σημαίνει αποκοπή από το παρελθόν και τις ρίζες. «Ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ έχει πουλήσει τη γη και την ταυτότητά μας. Το Ζόραν δεν είναι καν μακεδονικό όνομα, αλλά σερβικό. Δεν ξέρω γιατί οι Αμερικανοί υποστηρίζουν αυτόν τον κομμουνιστή. Όσο για το θέμα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ… Αυτό είναι ένα μεγάλο ψέμα!», αναφέρει ο ίδιος.

Πέρα από το δημοψήφισμα σίγουρο είναι επίσης ότι η χώρα και επί Ζάεφ δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο. Η κατάσταση δεν ήταν βέβαια πολύ καλύτερη επί κυβερνήσεως Γκρουέφκι. Τα μεγαλεπήβολα κατασκευαστικά πρότζεκτ του Γκρουέφσκι στα Σκόπια το 2014 κόστισαν στη χώρα περίπου 700.000 εκατομμύρια ευρώ. «Αυτό ήταν το μεγαλύτερο οικονομικό έγκλημα που έχει δει η χώρα», δήλωσε στη DW η Σιμόνα Σπιρόφσκα, ηθοποιός που είχε ενεργό ρόλο στην «Πολύχρωμη Επανάσταση» του 2016. «Το εθνικιστικό σχέδιο της κυβέρνησης Γκρουέφσκι επιδείνωσε τη διαμάχη με την Ελλάδα. Η προσπάθεια ανακατασκευής της ιστορίας και της ταυτότητάς μας ήταν περιττή και είχε αρνητικό αντίκτυπο στη νεότερη γενιά. Ο Γκρουέφσκι έκανε πολλούς να πιστέψουν ότι ανήκουν σε μια ανώτερη φυλή» αναφέρει η ηθοποιός από την ΠΓΔΜ. Ελπίζει πάντως ότι θα λυθούν στο μέλλον τα πραγματικά προβλήματα της χώρας και ότι θα έρθει ο καιρός για αυτοκριτική. Κι όπως λέει εν κατακλείδι: «Θα πρέπει να επικεντρωθούμε στη δημιουργία μιας φιλελεύθερης και δημοκρατικής χώρας. Επειδή είμαστε για την ώρα μακριά από αυτό.»

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ