Στην τελική ευθεία εισέρχεται η απελευθέρωση του σιδηροδρομικού δικτύου και για τα επιβατικά δρομολόγια από το δεύτερο εξάμηνο του 2020,  με το νομοσχέδιο που κατέθεσε ο υπ. Μεταφορών και Υποδομών  Κ. Καραμανλής  και θα παραμείνει σε διαβούλευση έως την ερχόμενη Πέμπτη.  Το νέο πλαίσιο , το  οποίο ενσωματώνει τις σχετικές κοινοτικές διατάξεις, προβλέπει ότι το δίκτυο  - ως δημόσιο αγαθό – θα παραμείνει στον ΟΣΕ αλλά η ενοικίαση προς χρήση σε καθορισμένα  χρονικά όρια θα γίνεται με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων.  

Η ΡΑΣ έχει συσταθεί από το 2012 και αποτελεί στην ουσία πρότυπη αρχή διακρινόμενη από την υψηλή ειδίκευση της διοίκησης και του προσωπικού της.  Όπως εξηγεί στα  parapolitika.gr η πρόεδρος της ΡΑΣ  Ιωάννα Τσιαπαρίκου  «το νομοσχέδιο  δεν είναι μία διεκπεραιωτική νομική υποχρέωση ως κράτος μέλος της Ε.Ε., αλλά βασικό εργαλείο της επιτελικής δημόσιας πολιτικής στον τομέα των Σιδηροδρομικών Μεταφορών».  Το κείμενο της συνέντευξης της έχει ως εξής: 

Ποιος ο ρόλος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων στο πλαίσιο που διαμορφώνεται στη σιδηροδρομική αγορά μετά την ενσωμάτωση και του 4ου πακέτου;

Η ΡΑΣ διαθέτει ήδη κομβικό ρόλο στην ελληνική σιδηροδρομική αγορά, ο οποίος ενισχύεται και αναβαθμίζεται καθώς επιφορτίζεται με πολλαπλές νέες αρμοδιότητες. Ο ρόλος του ρυθμιστή σε ότι αφορά την ίση μεταχείριση μεταξύ των παικτών, ο ρόλος του θεματοφύλακα της ασφαλούς λειτουργίας του σιδηροδρομικού συστήματος και ο υπερασπιστής των δικαιωμάτων των επιβατών είναι μόνο τα βασικά καθήκοντα της ΡΑΣ. Εποπτεύει, επιθεωρεί, προτείνει λύσεις, επιβάλλει κυρώσεις όταν απαιτείται, γνωμοδοτεί για νομοθετικές αλλαγές, ενημερώνει για τις αλλαγές στη νομοθεσία και φροντίζει για την ορθή εφαρμογή της. Συνεργάζεται στενά με τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς φορείς και τα όργανα της Ε.Ε., ώστε να αναδεικνύονται τα προβλήματα της αγοράς τόσο της εσωτερικής όσο και της ευρωπαϊκής και να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαμόρφωση της νομοθεσίας. Επίσης, αντλεί εμπειρία και τεχνογνωσία ώστε να εφαρμόσει με τον καλύτερο τρόπο το ρυθμιστικό ρόλο της στην ελληνική αγορά. Επιπλέον, συμβάλλει ώστε να διαμορφωθούν οι συνθήκες που θα επιτρέψουν την προσέλκυση νέων επιχειρήσεων που θα δραστηριοποιηθούν στην αγορά σε ένα ασφαλές σιδηροδρομικό σύστημα και σε ένα πλαίσιο υγιούς ανταγωνισμού.

Στρατηγικός στόχος είναι η αύξηση του μεταφορικού έργου, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας με αναβαθμισμένες συνθήκες εργασίας σε ένα ασφαλές περιβάλλον, καθώς και η βέλτιστη εξυπηρέτηση των επιβατών με την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών μεταφορικών υπηρεσιών.

Ποιοι είναι οι βασικοί παίκτες στην αγορά;

Στη χώρα μας σήμερα εκτός από τον ΟΣΕ που ασκεί τα καθήκοντα του διαχειριστή υποδομής, υπάρχει η ΓΑΙΑΟΣΕ που διαχειρίζεται την ακίνητη σιδηροδρομική περιουσία και το τροχαίο υλικό, η ΕΡΓΟΣΕ που είναι υπεύθυνη για τα νέα έργα και η ΕΕΣΣΤΥ που δραστηριοποιείται στην παροχή υπηρεσιών συντήρησης, επισκευής και ανακατασκευής τροχαίου υλικού.

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που ασκούν μεταφορικό έργο είναι η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ιδιωτικών πλέον συμφερόντων (ανήκει στον ιταλικό όμιλο FSI), που είναι ο βασικός πάροχος σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων και η ΣΤΑΣΥ που μεταφέρει επιβάτες σε ένα μικρό κομμάτι του δικτύου από Δουκίσσης Πλακεντίας ως το Αεροδρόμιο.

Επίσης, η RAIL CARGO-GOLDAIR δραστηριοποιείται από το τέλος του 2018 σε εμπορευματικά δρομολόγια στη βόρεια Ελλάδα, ενώ η PEARL αναμένεται να λειτουργήσει στις εμπορευματικές μεταφορές από το λιμάνι του Πειραιά μόλις ολοκληρωθεί η εκπαίδευση των υποψήφιων μηχανοδηγών της στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα.

Τρεις ακόμη εταιρείες κατέχουν σιδηροδρομική άδεια για εμπορευματικές μεταφορές, δύο συμφερόντων Ρουμανίας και μία ελληνική, οι οποίες θα πρέπει να λάβουν πλέον το Ενιαίο Πιστοποιητικό Ασφάλειας, προκειμένου να δραστηριοποιηθούν στην ελληνική αγορά.

Ποιες θεωρείτε ως προτεραιότητες προκειμένου να γίνει ανταγωνιστικό μέσο ο σιδηρόδρομος στη χώρα μας;

Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε μια τεράστια προσπάθεια που έγινε προς αυτή την κατεύθυνση τα τελευταία χρόνια, η οποία πρέπει να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί για να επέλθουν τα θετικά αποτελέσματα που αναμένονται. Τα μεγάλα έργα που ολοκληρώθηκαν, όπως το Αθήνα – Θεσσαλονίκη (υποδομή και ηλεκτροκίνηση) ήδη έχουν αλλάξει την εικόνα των επιβατικών μεταφορών. Με την ολοκλήρωση του έργου της τηλεδιοίκησης, πραγματικά θα αλλάξει ο χάρτης των επιβατικών μεταφορών στη χώρα μας. Πρέπει να συνεχιστεί ο σχεδιασμός για σύνδεση των μεγάλων λιμανιών με το σιδηρόδρομο, η σύνδεση με τα βαλκανικά λιμάνια, η σύνδεση με τα δυτικά βαλκάνια, η ολοκλήρωση του δικτύου μέχρι την Πάτρα, η συντήρηση ολόκληρου του σιδηροδρομικού δικτύου για να ολοκληρωθεί ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα.

Ο ΟΣΕ ως διαχειριστής υποδομής πρέπει να αναβαθμιστεί, να ενισχυθεί με πόρους ανθρώπινους και υλικούς ώστε να ανταποκριθεί πλέον στις σύγχρονες απαιτήσεις. Απαιτείται επίσης ένας ολοκληρωμένος ανασχεδιασμός του προαστιακού προς Χαλκίδα και Κιάτο, καθώς παρατηρούνται μεγάλα προβλήματα και παράπονα για καθυστερήσεις και συνωστισμό, ώστε να εξυπηρετούνται πλέον οι όλο και αυξημένες ανάγκες του επιβατικού κοινού.

Επιπλέον, οι νέες ιδιωτικές εταιρείες που εισήλθαν στην αγορά αναμένουμε να επενδύσουν σε νέες τεχνολογίες και σύγχρονο τροχαίο υλικό ώστε να συμβάλλουν στην διαμόρφωση βελτιωμένων συνθηκών για ένα σύγχρονο σιδηρόδρομο.

Τέλος, οι ανακαινίσεις σταθμών κι ο εξοπλισμός τους με σύγχρονα μέσα πληροφόρησης των επιβατών κρίνονται επιβεβλημένες αν επιθυμούμε ένα σιδηρόδρομο, που συνάδει με τα σύγχρονα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις της ΡΑΣ;

Η ΡΑΣ από την πλευρά της συμβάλλει με κάθε μέσο στην άρση των εμποδίων εισόδου και ισότιμης λειτουργίας των νέων εταιρειών, όπως η έλλειψη μηχανοδηγών (100 νέοι μηχανοδηγοί ήδη θα στελεχώνουν τα τρένα μας ως το τέλος του χρόνου), η ισότιμη πρόσβαση στην υποδομή, τα τέλη χρήσης, οι ίσοι όροι πρόσβασης σε υπηρεσίες εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων (π.χ. η συντήρηση που ανήκει πλέον στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ), ώστε να διαμορφωθούν συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, αύξηση του μεταφορικού έργου και κυρίως θετική συμβολή στο περιβαλλοντικό ζήτημα.

Σκοπεύουμε στη συνολική αναδιάρθρωση της Αρχής, προκειμένου να ανταπεξέλθουμε στις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς και να συμβαδίσουμε με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Μετά και με την πρόσφατη έκδοση του Εσωτερικού Κανονισμού Λειτουργίας της ΡΑΣ έχουμε πλέον τη δυνατότητα να προχωρήσουμε σε ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό με νέους κανονισμούς επιθεωρήσεων, αδειοδοτήσεων, αξιολόγησης των εταιρειών, κλπ. Ακόμη, θα γίνει προσπάθεια αύξησης των υλικών και ανθρώπινων πόρων, προκειμένου να ενισχυθεί η λειτουργική και οικονομική ανεξαρτησία της Αρχής, όπως επιβάλλεται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η ΡΑΣ, η οποία έχει γίνει πλέον πλήρως αποδεκτή ως σημαντικός κρίκος της εύρυθμης λειτουργίας του σιδηροδρομικού συστήματος από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, σε αγαστή συνεργασία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών διατηρώντας πάντα την ανεξαρτησία της, μπορεί να προτείνει και να προωθήσει λύσεις για τον εκσυγχρονισμό του σιδηρόδρομου και να αποτελέσει τον θεματοφύλακα της ορθής ανάπτυξης σε ένα ασφαλές και υγιές πλαίσιο με θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.