Στην Ιερά Μονή Ασωμάτων Πετράκη και τη συνεδρίαση της Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος είναι στραμμένα τα βλέμματα των Εκκλησιών, από το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης, μέχρι το Κίεβο και τη Μόσχα. Ο λόγος είναι ότι η έκτακτη συνεδρίαση έχει ως μοναδικό θέμα συζήτησης το αίτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την παραχώρηση του αυτοκεφάλου στην Εκκλησία της Ουκρανίας με εισηγητή τον ίδιο τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Ιερώνυμο.

Εκκλησιαστικοί κύκλοι επισημαίνουν επιμέρους ζητήματα αναφορικά με τη συνεδρίαση της Συνόδου. Εν πρώτοις τα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί ήδη από τη συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου στα τέλη Αυγούστου. Μετά την εισήγηση των Συνοδικών Επιτροπών Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων και Διορθοδόξων και Διαχριστιανικών Σχέσεων περί του Ουκρανικού Ζητήματος η Ιερά Σύνοδος αναγνώρισε από τη μία «το κανονικό δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριάρχου για την παραχώρηση του Αυτοκεφάλου» και από την άλλη «το προνόμιο του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος να χειρισθεί περαιτέρω το ζήτημα της αναγνωρίσεως της Εκκλησίας της Ουκρανίας».

Κι αν το δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, είναι κάτι γνωστό εδώ και αιώνες, (σσ. και η Εκκλησία της Ελλάδος με τον ίδιο τρόπο έγινε αυτοκέφαλη), η απόφαση του προκαθήμενου να χειριστεί ο ίδιος το ζήτημα δείχνει την αυξημένη σημασία που αποκτά.
Την ίδια ώρα Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος συμμετέχουν και οι μητροπολίτες των Νέων Χωρών, οι οποίοι υπάγονται πνευματικά στον Οικουμενικό θρόνο, κάτι που σημαίνει ότι έχουν ήδη καλυφθεί για την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας από την απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και την παράδοση του τόμου της ιδρύσεως της Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας τα περασμένα Θεοφάνεια στην Κωνσταντινούπολη.

Αξίζει εδώ να θυμίσουμε ότι τον περασμένο Ιούνιο στα ονοµαστήρια του Οικουµενικού Πατριάρχη Βαρθολοµαίου, κατά τη διάρκεια του μεγάλου εσπερινού στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής για τη γιορτή των Αγίων Αποστόλων Βαρθολοµαίου και Βαρνάβα ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος εμφανίστηκε στο πλευρό του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου. Πολλοί τότε έκαναν λόγο για προσέγγιση Αθήνας-Κωνσταντινούπολης στο ζήτημα της Ουκρανικής Εκκλησίας, το οποίο έχει λάβει ευρύτερες γεωπολιτικές διαστάσεις λόγω της εμπλοκής του Πατριαρχείου Μόσχας.

Έμπειροι παρατηρητές πάντως των εκκλησιαστικών θεμάτων, επισημαίνουν ότι η διαδικασία αποδοχής μίας αυτοκεφαλίας ήταν πολύ πιο απλή επί της ουσίας, καθώς ο προκαθήμενος της Εκκλησίας που αναγνωρίζει, εντάσσει τον προκαθήμενο της Εκκλησίας που αναγνωρίζεται στα Κανονικά Δίπτυχα και του αποστέλλει επιστολή.

Πιέσεις

Η συνεδρίαση της Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος για την Ουκρανική Εκκλησία έρχεται σε μία περίοδο κατά την οποία το Πατριαρχείο της Μόσχας εντείνει όσο ποτέ τις πιέσεις του, τόσο στο προσκήνιο όσο και στο παρασκήνιο για να «εμποδίσει» την αποδοχή της αυτοκεφαλίας.
Ο «υπουργός Εξωτερικών» του ρωσικού Πατριαρχείου, πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων, Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, σε συνέντευξή του στο Ρωσικό Πρακτορείο «ΡΙΑ», απείλησε ουσιαστικά με απομόνωση σε περίπτωση αναγνώρισης της Ουκρανικής Εκκλησίας και του Μητροπολίτη Επιφάνιου, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Απομονωμένοι θα βρεθούν όσοι θα αναγνωρίσουν το «σχίσμα». Στη Ρωσική Εκκλησία αισθανόμαστε ισχυρή υποστήριξη των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών». Παράλληλα ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Μόσχας, Βλαντιμίρ Λεγκόιντα σχολιάζοντας τη συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, έκανε λόγο για «πιέσεις» λέγοντας ότι «ο τρόπος με τον οποίο συζητείται από την Εκκλησία της Ελλάδας το θέμα της «σχισματικής» Εκκλησίας καταμαρτυρεί την πίεση που της ασκείται».

Οι πιέσεις από τη Μόσχα επεκτείνονται και νοτιότερα, στην Αφρική, με μητροπολίτες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής να διαμαρτύρονται εντόνως για ρωσικές παρεμβάσεις. Ενδεικτική ήταν η απαντητική επιστολή του μητροπολίτη Νιγηρίας Αλεξάνδρου προς τον Μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα, στην οποία αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας δεν είναι και δεν θα επιτρέψουμε ποτέ να γίνει προτεκτοράτο της Εκκλησίας της Ρωσίας.

Την ίδια στιγμή ο μητροπολίτης Κιέβου και Πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος, υποστηρίζει σε δηλώσεις του πως πάνω από 500 ενορίες του Πατριαρχείου Μόσχας προσχωρούν στη νέα Ορθόδοξη Εκκλησία, συσχετίζοντας τις εξελίξεις με τις εκλογές στην Ουκρανία. «Πιστεύω ότι στο μέλλον, αφού παρέλθουν όλες οι εκλογικές αναμετρήσεις, οι πολίτες θα συνεχίζουν να δηλώνουν την υποστήριξή τους στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» ανέφερε χαρακτηριστικά.