To 2001 ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, μακαριστός Χριστόδουλος, επιχείρησε να αξιοποιήσει την εκκλησιαστική περιουσία μέσω μιας ανώνυμης εταιρείας, αλλά το φιλόδοξο σχέδιό του ακόμα και για παραγωγή ηλεκτρικού έμεινε μετέωρο.

Ο μετέπειτα Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας, κ.κ. Ιερώνυμος, αποφάσισε να συνεχίσει την προσπάθεια, αλλά εγκατέλειψε την αρχική ιδέα, εστιάζοντας στην καταγραφή και την αποδέσμευση του συνόλου της περιουσίας σε επενδύσεις τουριστικού ενδιαφέροντος κοντά στη λίμνη Βουλιαγμένης και στη δημιουργία αποθηκευτικών και φορτοεκφορτωτικών χώρων, που θα συνδέονταν με το λιμάνι του Πειραιά στο Σχιστό.

Το 2018, σε συνεργασία με τον τότε πρωθυπουργό, Αλ. Τσίπρα, υπέγραψε σχέδιο για την αξιοποίηση της περιουσίας υπέρ της Εκκλησίας και της Πολιτείας, αλλά το όνειρο δεν έγινε ποτέ πραγματικότητα, καθώς το σύνολο της Ιεραρχίας αντέδρασε δυναμικά. Το τελευταίο διάστημα, παρά τα προβλήματα, ο κ.κ. Ιερώνυμος επανέφερε το θέμα, εκμεταλλευόμενος και τις καλές σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί με την κυβέρνηση.

Το μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο, για την Αρχιεπισκοπή παραμένει η αξιοποίηση της δικής της περιουσίας, την οποία διεκδικούν ή έχουν δεσμεύσει οι δήμοι, όπως συμβαίνει στα νότια προάστια, όπου δεκάδες οικόπεδα τεράστιας αξίας δεν αξιοποιούνται και η Εκκλησία έχει προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Κάτι που συμβαίνει και με τον Δήμο Αθηναίων για μια μεγάλη έκταση κοντά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.

Πλέον, ο Αρχιεπίσκοπος με αφορμή το Κτηματολόγιο και τον νέο νόμο περί δασικών εκτάσεων θέλει να ξεκαθαρίσει τι ανήκει στην Εκκλησία και τι μπορεί να αξιοποιηθεί. Επειδή όμως όλο αυτό απαιτεί πολύχρονες διαδικασίες, ενδιαφέρεται κυρίως για την αξιοποίηση της περιουσίας στο παραλιακό μέτωπο, με ανεγέρσεις τουριστικών κατοικιών, για τις οποίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από Αραβες επιχειρηματίες.

Και με ΤΑΙΠΕΔ

Σε πιο ώριμη φάση αξιοποίησης της εκκλησιαστικής περιουσίας βρίσκεται η κατασκευή κέντρου logistics στο Σχιστό.

Eκεί ήδη υπάρχει συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε να μπει στα μεγάλα αναπτυξιακά έργα της επόμενης δεκαετίας. Επί της ουσίας, πρόκειται για την αξιοποίηση 3.000 στρεμμάτων σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ, μια ουσιαστική επένδυση, η οποία θα συνδεθεί με την ανάπτυξη του λιμανιού του Πειραιά. Για τον σκοπό αυτόν πριν από λίγο καιρό ιδρύθηκε εταιρεία με μοναδικό μέτοχο την Εκκλησία.

Στον σχεδιασμό περιλαμβάνεται η κατασκευή και η εκμετάλλευση αποθηκευτικών και φορτοεκφορτωτικών χώρων, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, διά της δημιουργίας ΒΙ.ΠΕ. (σ.σ.: Βιομηχανικής Περιοχής) προς εξυπηρέτηση της ανάπτυξης του λιμένος Πειραιώς, αλλά και δραστηριότητες που συνδέονται με την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ) ή από Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ).

Καταγραφή

Εκτιμάται ότι η Εκκλησία διαθέτει περίπου 1.300.000 στρέμματα μαζί με τις μοναστηριακές εκτάσεις σε όλη την Ελλάδα.

Εξ αυτών, τα 732.000 στρέμματα είναι βοσκοτόπια, τα 367.000 δασική γη και τα 189.000 στρέμματα γεωργικές εκτάσεις, αρκετές εκ των οποίων έχουν παραχωρηθεί προς αξιοποίηση. Εκτιμάται επίσης ότι υπάρχουν 400.000 στρέμματα για τα οποία δεν υφίστανται επαρκείς τίτλοι ιδιοκτησίας.

Η Εκκλησία εμφανίζεται ακόμα να είναι ιδιοκτήτης νησιών και βραχονησίδων κυρίως στις Κυκλάδες και τις Σποράδες, χωρίς όμως περιθώρια αξιοποίησης. Τα σίγουρα είναι περίπου 200 διαμερίσματα και άλλα τόσα γραφεία, που περιήλθαν σε αυτήν κυρίως από κληρονομιές, εμπορικά καταστήματα και ξενοδοχεία. Επίσης, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες τραπεζικές μετοχές στην Εθνική Τράπεζα, την Τράπεζα της Ελλάδος και λίγες στην Πειραιώς.

Για να γίνει αντιληπτή η σύγχυση που επικρατεί στην αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι υπάγονται στην Εκκλησία της Ελλάδος πάνω από 10.000 ΝΠΔΔ, που ανήκουν σε μητροπόλεις, ιερούς ναούς, μονές και ιδρύματα.


Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά στις 30 Απριλίου 2022