Κατερίνα Κουρκουλή – Γιαννέτου: Επένδυση στην παιδεία σημαίνει στην πράξη επένδυση στο μέλλον μας

Αριστούχος Διδάκτωρ εφαρμοσμένης γλωσσολογίας ΕΚΠΑ με ειδίκευση στην επαγγελματική ανάπτυξη και τις Κοινότητες Μάθησης και Πρακτικής,η Κατερίνα Κουρκουλή-Γιαννέτου, κατέχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο όπου ειδικεύτηκε στην επιμόρφωση των εκπαιδευτών των καθηγητών και είναι πτυχιούχος του τομέα Γλώσσας-Γλωσσολογίας, ΤΑΓΦ ΕΚΠΑ.  


Πέρα από τα διδακτικά της καθήκοντα στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Σ.Δ.Δ.Α.) και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου για την Επιμόρφωση των Εκπαιδευτών, έχει προσφέρει διδακτικό έργο σε προπτυχιακό επίπεδο στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, στο Ινστιτούτο Επιμόρφωσης του Ε.Κ.Δ.Δ.Α., στην ιδιωτική εκπαίδευση και σε πολυάριθμα επιμορφωτικά προγράμματα ενηλίκων στο πλαίσιο της μη τυπικής εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης ενώ είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων από τον ΕΟΠΠΕΠ. Είναι συγγραφέας κεφαλαίων και άρθρων στα θέματα της ειδίκευσής της ενώ στα επιστημονικά της ενδιαφέροντα συγκαταλέγονται επίσης η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση, η εκπαίδευση ενηλίκων, η δια βίου μάθηση, ο δημόσιος λόγος και η επικοινωνία για ειδικούς σκοπούς.  Τέλος, συμμετέχει συστηματικά με ομιλίες σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Τη συναντήσαμε στη Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ και της ζητήσαμε να μας μεταφέρει την εμπειρία της από το πεδίο της εκπαίδευσης. Έχετε εμπειρία σε διάφορους τομείς και βαθμίδες της εκπαίδευσης. Εκτός των άλλων, είστε και καθηγήτρια του τμήματος Ψηφιακής Πολιτικής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Πώς βλέπετε τον ψηφιακό μετασχηματισμό που συντελείται στη χώρα μας;

Έχετε εμπειρία σε διάφορους τομείς και βαθμίδες της εκπαίδευσης. Εκτός των άλλων, είστε και καθηγήτρια του τμήματος Ψηφιακής Πολιτικής στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Πώς βλέπετε τον ψηφιακό μετασχηματισμό που συντελείται στη χώρα μας;

Όπως όλοι βλέπουμε καθημερινά, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα. Και χάρη στην ιδιότητά μου αυτή, έχω παρακολουθήσει από κοντά την εξέλιξη της συζήτησης από την ψηφιοποίηση και τις ψηφιακές δεξιότητες στον ψηφιακό μετασχηματισμό, στην ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας και την ψηφιακή ωριμότητα όπως επίσης και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από την τεχνητή νοημοσύνη και τα ζητήματα κυβερνοασφάλειας. Σίγουρα η χώρα σημείωσε ικανοποιητική πρόοδο σε σχέση με το παρελθόν, σύμφωνα και με το Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα πρέπει να συνεχίσουμε σε αυτή την κατεύθυνση.

Και όσον αφορά στην παιδεία;

Όσον αφορά στην παιδεία, την οποία έχω υπηρετήσει τόσο στον ιδιωτικό όσο και το δημόσιο τομέα, ως διευθύντρια σπουδών και ως διδάσκουσα σε διαφορετικές βαθμίδες και τομείς της τυπικής, της μη τυπικής εκπαίδευσης, της διοίκησης αλλά και της δια βίου μάθησης, θεωρώ ότι η ψηφιακή κουλτούρα που αποκομίσαμε τα τελευταία χρόνια μπορεί να ανοίξει δρόμους για τη βελτίωση του σχολείου ώστε να είναι πολύ πιο σύγχρονο και επίκαιρο. Καθώς έχει αλλάξει ο τρόπος που ζούμε, που επικοινωνούμε και μαθαίνουμε, χρειάζεται και το σχολείο να εξελίσσεται σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρίες και πρακτικές μάθησης. Και βέβαια έχει σημειωθεί πρόοδος τα τελευταία χρόνια και πρέπει να συνεχίσουμε να προχωρούμε μπροστά, στην κατεύθυνση μιας σύγχρονης εκπαιδευτικής πολιτικής που να διατρέχει συνεκτικά όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και να χαρακτηρίζεται από συνέπεια ανάμεσα στα νέα προγράμματα σπουδών, την εφαρμογή τους και τους τρόπους αξιολόγησης της μάθησης σύμφωνα με τις σύγχρονες προσεγγίσεις. Άλλωστε η παιδεία αφορά όλες τις οικογένειες με παιδιά, τους φοιτητές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, δηλαδή συνολικά ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας. Και είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι βασικοί συντελεστές και πρωταγωνιστές στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι μαθητευόμενοι. Επομένως επένδυση στην παιδεία και στους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων σημαίνει στην πράξη επένδυση στο μέλλον μας. Και η παιδεία πρέπει να είναι προτεραιότητα για να προχωρούμε μπροστά.

Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Προς το παρόν σχεδιάζω ένα συγγραφικό έργο και την ομιλία μου για το 20ό Παγκόσμιο Επιστημονικό Συνέδριο της Διεθνούς Εταιρείας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας 2023 (International Association of Applied Linguistics, AILA) που θα πραγματοποιηθεί στη Lyon της Γαλλίας το καλοκαίρι. Είμαι πολύ χαρούμενη γιατί συμμετέχω μαζί με καταξιωμένους συναδέλφους μου από το εξωτερικό  στο Συμπόσιο με θέμα την επαγγελματική εκπαίδευση, την κατάρτιση ενηλίκων και τη δια βίου μάθηση, πολιτικές που θεωρούνται προτεραιότητα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης και αποτελούν βασικούς πυλώνες της εκπαιδευτικής πολιτικής της χώρας μας. Συγκεκριμένα, παρουσιάζω ένα αποτελεσματικό διαδικτυακό μοντέλο για την επαγγελματική ανάπτυξη επιστημόνων και επαγγελματιών, μέσα από Κοινότητες Μάθησης και Πρακτικής. Βλέπετε, ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και επηρεάζεται από την τεχνολογία και τη μετακίνηση πληθυσμών. Επομένως η εκπαίδευση ενηλίκων, η μετεκπαίδευση, η επανεκπαίδευση, η κατάρτιση, η επανειδίκευση  και η δια βίου μάθηση είναι σημαντικές για την προσωπική κι επαγγελματική ανάπτυξη των πολιτών στη διεθνοποιημένη αγορά εργασίας, την ενίσχυση της απασχολησιμότητας και την κοινωνική ένταξη όλων χωρίς αποκλεισμούς.

Ένα τέτοιο θέμα φαίνεται να έχει πρακτική εφαρμογή. Αξιοποιείται κατά τη γνώμη σας στη χώρα μας η γνώση που παράγεται στα Πανεπιστήμια;

Προσωπικά είχα την τύχη να δω τη γνώση μου να αξιοποιείται, αφενός λόγω του ψηφιακού μετασχηματισμού που συντελείται τα τελευταία χρόνια και αφετέρου λόγω της συγκυρίας της πανδημίας, η οποία έδωσε ώθηση στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα και άφησε σημαντική ψηφιακή παρακαταθήκη. Ξέρετε, όταν το 2014 ξεκινήσαμε να αναπτύξουμε Διαδικτυακές Κοινότητες Μάθησης και Πρακτικής στο ΤΑΓΦ ΕΚΠΑ με την καθηγήτρια Ε. Καραβά , ο όρος δεν ήταν γνωστός στην Ελλάδα και πολλοί το χαρακτήριζαν ως ένα εναλλακτικό μοντέλο επιμόρφωσης, από εκείνα που γίνονται μόνο στο εξωτερικό. Συναντήσαμε και δυσπιστία αλλά ο μόνος δρόμος για εμάς ήταν εμπρός. Σήμερα, η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών γνωρίζει τον όρο Διαδικτυακές Κοινότητες Μάθησης και Πρακτικής, πολλοί εξ αυτών συμμετείχαν σε ομάδες για την υποστήριξή τους σε θέματα e-learning και ΤΠΕ κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ φέτος για πρώτη φορά όλοι οι νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί επιμορφώνονται σε αυτό το θεματικό πεδίο μέσω του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Είχα λοιπόν τη χαρά, ως εμπειρογνώμων για την εισαγωγική επιμόρφωση, να συντελέσω ώστε να εξοικειωθεί η εκπαιδευτική κοινότητα με τα πλεονεκτήματα της συμμετοχής τους σε Κοινότητες και τα τεχνολογικά περιβάλλοντα υποστήριξής τους. Επομένως, είδα μπροστά στα μάτια μου να συντελείται μια σημαντική αλλαγή και είναι αυτές οι αλλαγές που μας κάνουν να αισιοδοξούμε, να οραματιζόμαστε και να προχωρούμε μπροστά.

Σίγουρα όμως υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης στο θέμα της αξιοποίησης του έργου που γίνεται και, όπως αναδείχτηκε και στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών όπου συμμετείχα πρόσφατα, στα θέματα της χρηματοδότησης , της στελέχωσης και των υποδομών μεταξύ άλλων. Αλλά και από την προσωπική μου εμπειρία στο Διεθνές Eπιστημονικό Συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας 2022 (AAAL) στις Η.Π.Α. και την ανταλλαγή απόψεων με συναδέλφους μου από το Georgetown University και άλλα Πανεπιστήμια εντός και εκτός των Η.Π.Α., καταλήγω ότι υψηλού επιπέδου γνώση παράγεται και στα δικά μας Πανεπιστήμια. Το ζήτημα είναι αυτή η γνώση να αξιοποιείται, να απαντάει στις ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς εργασίας και φυσικά να αναδεικνύεται μέσω και της εξωστρέφειας των Πανεπιστημίων μας.

Σας γνωρίζουμε τόσα χρόνια ως τη δυναμική παρουσία δίπλα στον Τάκη Γιαννέτο, γόνο τέταρτης γενιάς του οίκου χειροποίητων ενδυμάτων «Giannetos», με τον οποίο είστε παντρεμένοι χρόνια και έχετε δύο παιδιά. Επίσης έχετε ένα πλούσιο βιογραφικό και αναπτύσσετε δράση σε τομείς της εκπαίδευσης που βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος στη χώρα μας για το επόμενο διάστημα. Πώς συνδυάζετε τους διαφορετικούς ρόλους που καλείσθε να αναλάβετε;

Η αλήθεια είναι πως έχω πάθος για τη δουλειά μου και εργάζομαι πάντα με αφοσίωση. Επίσης είμαστε μια δεμένη οικογένεια, περνάμε πολύ χρόνο με τα παιδιά μας ενώ είμαστε ταυτόχρονα άνθρωποι με συνεχή παρουσία στα δρώμενα των χώρων μας και στηρίζουμε ο ένας τον άλλον. Μάλιστα, αστειευόμενοι, λέμε ότι ως ένα βαθμό οι χώροι μας γειτνιάζουν αφού στο δημόσιο λόγο συγκαταλέγονται τόσο η λεκτική όσο και η μη λεκτική επικοινωνία. Άλλωστε ένα από τα αγαπημένα μου μαθήματα είναι ο Δημόσιος Λόγος: Τόνος, Ρητορική και Επικοινωνία.

Αλήθεια ποιος είναι κατά τη γνώμη σας, ο καλύτερος ομιλητής από τους σύγχρονους πολιτικούς;

O Barack Obama δίχως δεύτερη σκέψη, με αποκορύφωμα την ομιλία του στην Αθήνα το 2016 στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, έναν ύμνο στη χώρα μας και τη Δημοκρατία. Βασισμένη, όπως όλες του οι ομιλίες, στις αρχές της «Ρητορικής» του Αριστοτέλη που αποτελεί, εγχειρίδιο αναφοράς, σε όλο τον κόσμο για τη διδασκαλία μαθημάτων Λόγου και Επικοινωνίας, χρησιμοποίησε το «λόγο, το πάθος και το ήθος» για να μας πει, στο τέλος της θητείας του πια, ότι «ο πιο σημαντικός τίτλος στη Δημοκρατία δεν είναι αυτός του Προέδρου, αλλά αυτός του πολίτη». Και ότι «η πρόοδος θα έρχεται πάντα από τον δήμο», τους πολίτες.

Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα;

Διάβασα το Leadership του πολύπειρου H. Kissinger, ο οποίος διανύοντας το 100^ό έτος της ηλικίας του, πραγματεύεται πώς, κατά την άποψή του, αφήνει τη σφραγίδα του ένα μεγάλος ηγέτης και καταλήγει με μια ρήση του Επίκτητου πως «δεν μπορούμε μεν να επιλέξουμε τις εξωτερικές περιστάσεις, μπορούμε όμως να επιλέξουμε πώς θα απαντήσουμε σ' αυτές» και αυτό νομίζω είναι ένα σημαντικό μήνυμα που κρατάω.