Κακοκαιρία Daniel: Οδοιπορικό των «Π» στα βαλτωμένα χωριά της Θεσσαλίας - Συγκλονίζουν οι εικόνες καταστροφής και οι μαρτυρίες των κατοίκων

«Αν βρέξει λίγο, θα ξεπλυθούμε. Αν βρέξει πολύ, θα καταστραφούμε. Δεν μπορούμε να συζητάμε για το τι μας βρήκε, αλλά για το τι θα πάθουμε με τόσα ποτάμια γύρω μας χωρίς φράγματα».

Παλαμάς, Βλοχός, Μεταμόρφωση, Φαρκαδόνα, Κεραμίδι, Συκεώνας, Πέτρινο, Αγ. Δημήτριος, Γιάννουλη Λαρίσης. Δυσοσμία, λασπόνερα, καταστροφές, απογοήτευση, εξάντληση και αγωνία για την επόμενη ημέρα, που ξεκίνησε πριν καν πέσει η στάθμη του νερού στον γεμάτο ποταμόψαρα, νερόφιδα, ζώα, σκουπίδια, πετρέλαια και φυτοφάρμακα θεσσαλικό βούρκο. Οι καταγραφές των ζημιών ξεκίνησαν όπου είναι εφικτό σε σπίτια, χωράφια, στάνες, μικρές και μεγάλες αποθήκες. Ωστόσο, όπως φαίνεται στο επιτόπιο ρεπορτάζ των «Π» την Τετάρτη και την Πέμπτη, σε κοινότητες της Καρδίτσας, των Τρικάλων και της Λάρισας προέχουν (α) η κατασκευή αναχωμάτων στον Πηνειό, (β) η ασφαλής διαμονή των κατοίκων, (γ) η υγιεινή τους και (δ) η προστασία των παιδιών και των γερόντων.


Κανείς επισκέπτης δεν αντέχει να μείνει παρά για λίγες ώρες. Ο αέρας ζέχνει, σαν ανοιχτός υπόνομος. Οι άνθρωποι αδυνατούν να πλυθούν και να μαγειρέψουν. Το νερό, όπου υπάρχει, δεν είναι πόσιμο. Σιτίζονται μόνο από τα συσσίτια και πίνουν μόνο εμφιαλωμένο νερό περιμένοντας υδροδότηση το πιθανότερο από το Σμόκοβο, αφού ο παρακείμενος παραπόταμος είναι διά γυμνού οφθαλμού ακατάλληλος. Η θερμοκρασία το μεσημέρι φτάνει στους 31-32 βαθμούς Κελσίου και η λάσπη ξεραίνεται γρήγορα, αλλά δεν έχουν τρόπο να την καθαρίσουν. Σε σπίτια, μαγαζιά, αυτοκίνητα οι πόρτες είναι ορθάνοιχτες μέχρι να στεγνώσουν, οι οικοσκευές είναι αραδιασμένες στα πεζοδρόμια και οι πιο πολλοί τα βράδια κοιμούνται στον πάνω όροφο (κυρίως διώροφες κατοικίες), φιλοξενώντας συγχωριανούς τους και άλλους από γειτονικά χωριά.

Θωμάς Κυριτσόπουλος, Πρόεδρος Πεδινού Παλαμά: Να μας κλείσουν μία-δύο ημέρες μέσα και να περάσουν τα ελικόπτερα να ψεκάσουν τα λιμνάζοντα νερά, το έδαφος και τα ψόφια κτήνη, διαφορετικά, θα βρούμε μπροστά πολλά προβλήματα

«Πρέπει να δέσουν τα φράγματα γρήγορα»

«Γίνονται κάποιες εργασίες ήδη. Πρέπει να δέσουν τα φράγματα γρήγορα, γιατί αυτήν τη φορά θα είναι χειρότερα από τον “Ιανό”, τέτοιες μέρες τρία χρόνια πριν», εξηγεί στα «Π» ο πρόεδρος του Πεδινού Παλαμά, Θωμάς Κυριτσόπουλος, υπογραμμίζοντας ότι η στήριξη πρέπει να γίνει ψηλά στο ποτάμι, στα Καλύβια, στη Μαγούλα και στη Μαγουλίτσα, ώστε να αντέξει το ποτάμι έως το Αγναντερό. «Δεν ξέρω αν θα προλάβουν, όμως προσπαθούν», λέει, ζητώντας παράλληλα, όπως όλοι τους, «να μας κλείσουν μία-δύο μέρες μέσα και να περάσουν τα ελικόπτερα να ψεκάσουν τα λιμνάζοντα νερά, το έδαφος και τα ψόφια κτήνη, διαφορετικά θα βρούμε μπροστά πολλά προβλήματα».


Στην πλατεία του Παλαμά, ονομαστή ως «Πλατεία Τιτάνων», ο Βαγγέλης Μακρής, ο Σπύρος Κολοβός και ο Χρήστος Γκαγκάνης συζητούν: «Κατά 90% είμαστε βαμβακοκαλλιεργητές και τώρα θα μαζεύαμε το βαμβάκι. Το 2020 μάς διέλυσε ο “Ιανός”, το 2021 το δυνατό χαλάζι. Μόνο πέρυσι ανασάναμε κάπως, αλλά φέτος ισοπεδωθήκαμε». Επίσης, «οι αποθήκες ήταν γεμάτες σιτάρι και ζωοτροφές, γιατί τώρα οι προβατίνες γεννάνε και οι κτηνοτρόφοι κάνουν τις ετοιμασίες τους. Χάθηκαν τουλάχιστον 7.000 μπάλες τριφύλλι και όσα ζώα απέμειναν δεν μπορούμε να τα ταΐσουμε, ούτε να τα ποτίσουμε, αφού οι πηγές είναι μολυσμένες». Οπως συνήθως συμβαίνει, η γη δεν θα «αναβιώσει» αμέσως. «Με τόσο νερό, τόσα λάδια, τόσες ακαθαρσίες, δεν περιμένουμε σπόρο του χρόνου. Μας το λένε οι γεωπόνοι, το ξέρουμε κι εμείς πολύ καλά…». Επ’ αυτού, ο Θ. Κυριτσόπουλος σημειώνει: «Στην απογραφή του 2011 ήμασταν 700 και το 2021 ζήτημα αν ξεπεράσαμε τους 350. Ολοένα και λιγότεροι».

Τα ζώα

Ο Β. Μακρής δοκιμάστηκε πολύ, αφού χάλασαν και τα χωράφια και τα 300 ζωντανά του. «Τι να το κάνω, αν μου δώσουν 100 ευρώ την προβατίνα, που έχει τιμή 250-280 ευρώ; Το ζώο κάνει 350-400 κιλά γάλα τον χρόνο, γεννάει, ενώ για να το θρέψω πρέπει να προμηθευτώ τροφές. Πώς θα τα βγάλω πέρα, λοιπόν;», αναρωτιέται.

Βγαίνοντας στον δρόμο προς Φαρκαδόνα, τέσσερα-πέντε έρμα (σ.σ.: περιφερόμενα) γελάδια μασουλάνε φύλλα και καρπούς από τα ψηλότερα δέντρα, αλλά αποφεύγουν το νερό. Παραπέρα, προς Κεραμίδι, ένας βοσκός λιάζει τα πρόβατά του σε μια μικρή πλαγιά, αφήνοντάς τα λίγο να πλησιάσουν τις ποτίστρες. «Κουβαλάω τα μπουκάλια από την κοινότητα όσο αντέχω», ψιθυρίζει απογοητευμένος. Πέρα από την απώλεια περίπου 120.000 αμνοεριφίων, βοοειδών, χοιρινών και πουλερικών, ενδέχεται να θανατωθούν χιλιάδες ζώντα ζώα, αν διαπιστωθεί ότι μολύνθηκαν.

Δεν θυμάται κανείς 

Σε πλείστα όσα σημεία του επαρχιακού δικτύου γύρω από τον περιφερειακό του Παλαμά, προς Καρδίτσα και στις κοίτες του Ιταλικού ποταμού προς τα χωριά του δήμου κείνται νεκρά ζώα, πρόβατα και γελάδια. Αλλα έχουν καλυφθεί με μπλε σακούλες, κάποια με χώμα και κλαριά, κάποια όμως παραμένουν εκτεθειμένα και τα πλησιάζουν ζωύφια και ποντίκια. Οι μικροί ασφάλτινοι δρόμοι στο Μανδράκι και στον Αγ. Δημήτριο έχουν γεμίσει λάσπες και νερολακκούβες. Προς τη Φαρκαδόνα, η άσφαλτος καταλήγει σε λίμνη, στη Μεταμόρφωση κολώνες της ΔΕΗ έχουν ξεριζωθεί γέρνοντας προς το βαμβακοχώραφο-βάλτο, ενώ το Κεραμίδι δεν έχει πρόσβαση έως τώρα. Ο Βλοχός είναι σε επίπεδο κάτω από τον δρόμο, γι’ αυτό παραμένει πλημμυρισμένος.

Στο μεγάλο ποτάμι που τον διασχίζει οι όχθες γέμισαν μπάζα από τα σπασμένα αναχώματα και τα νεκρά ζώα. «Αν έβγαιναν νωρίς τα συνεργεία του δήμου και κρατούσαν το νερό πάνω στον Σταυρό, σήμερα δεν θα βρισκόμασταν σε αυτήν τη θέση. Το φωνάζαμε από την προηγούμενη και, αντί να μας ακούσουν, μας έστειλαν “112” την επομένη, όταν βουλιάζαμε», αναφέρει αγανακτώντας ο Βαγγέλης Ζήτουνας. Αναμφίβολα, κάθε φθινόπωρο βρέχει, εκεί κοντά στη συγκομιδή, όμως «τέτοια βροχή δεν θυμάται κανένας γέροντας να έχει ρίξει. Ούτε μετά τον πόλεμο το ’50».

Και ο «άλλος άνθρωπος» 

Στον αντίποδα της δυστυχίας βλέπει κανείς στον Παλαμά «την Ελλάδα που αντιστέκεται, την Ελλάδα που επιμένει κι όποιος δεν καταλαβαίνει δεν ξέρει πού πατά και πού πηγαίνει», όπως τραγουδούσε 40 χρόνια πίσω στο «Τσάμικό» του ο Σαββόπουλος.


Συγκεκριμένα, εξαιτίας της ακαταλληλότητας του κτιρίου όπου στεγαζόταν, ο σταθμός της Πυροσβεστικής μετέφερε το επιχειρησιακό του κέντρο σε πεζοδρόμιο απέναντι από την πλατεία, με τα οχήματα παρατεταγμένα γύρω-γύρω. Ο αξιωματικός εκφωνητής απαντά στις κλήσεις και, σε συνεργασία με τη διοίκηση, στέλνει τα κλιμάκια για να βοηθήσουν τον κόσμο. Στο κάτω μέρος της πλατείας οι υπάλληλοι του δήμου έχουν στήσει κιόσκι εξυπηρέτησης των πληγέντων για τη στεγαστική συνδρομή και την ηλεκτρονική συμπλήρωση των αιτήσεών τους. Και στο πάνω ο «Αλλος άνθρωπος», Κώστας Πολυχρονόπουλος, με την κοινωνική κουζίνα του προσφέρει ανιδιοτελώς, όπως κάνει 12 χρόνια τώρα, δωρεάν φαγητό σε όλους. «Τους είπα να φέρουν τα καζάνια τους και θα τους μαγειρέψουμε εμείς. Ταΐζουμε 20.000 καθημερινά σε όλο τον κάμπο. Αφού ξέρουν όλοι ποιοι είμαστε και πώς λειτουργούμε, ευκαιρία να γλυτώσουν τα έξοδα από τα catering», σημειώνει στα «Π».


Αλλη μία αφώτιστη πτυχή του δράματος είναι οι ζημιές σε αρκετά νεκροταφεία, σε βαθμό που άνοιξαν τάφοι και οστεοφυλάκια, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες. Μάλιστα, ορισμένα βρίσκονται στην είσοδο του κοιμητηρίου Παλαμά. Αστυνομικοί περιπολούν εκεί, καθώς τις προηγούμενες ημέρες σημειώθηκαν κλοπές. Ενας εκ των κατοίκων, ο κρεοπώλης Κωνσταντίνος Φλώρος, ζητεί τη συνδρομή του δήμου και του Υγειονομικού για τη συλλογή και επανατοποθέτηση των οστών. «Μας είπαν ότι δεν μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας και λογικό είναι, αλλά περιμένουμε άπραγοι μία βδομάδα τώρα», καταλήγει.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 16/9