Πάνω από 75 ηµέρες έχουν περάσει από το καταστροφικό πέρασµα της κακοκαιρίας «Daniel» και οι πληγές που άφησε κυρίως στη Θεσσαλία απέχουν αρκετά από το κλείσιµό τους. Η «Απογευµατινή» της Κυριακής βρέθηκε εκεί και εξέτασε την κατάσταση που επικρατεί, κυρίως στο χωριό Μεταµόρφωση, το οποίο οι κάτοικοι επιδιώκουν τρόπον τινά να µεταφέρουν στην τοποθεσία Καλυβάκια, περίπου 5 χιλιόµετρα µακριά από την πατρογονική τους εστία.

Παρά το διάστηµα που µεσολάβησε, η κατάσταση παραµένει τραγική και µη βιώσιµη. Οι κάτοικοι του χωριού έχουν βρει καταφύγιο στην κωµόπολη του Παλαµά, αλλά και στις γύρω πόλεις, ωστόσο επιστρέφουν µε σκοπό να καθαρίσουν τα σπίτια τους, αλλά και να εξετάσουν τη γη που καλλιεργούν και από την οποία βιοπορίζονται. Αυτά που αντικρίζουν και µεταφέρουν στην «Α» της Κυριακής είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτικά. Η µετοίκηση φαντάζει πλέον η µοναδική λύση προκειµένου να επιβιώσουν, χωρίς να κρέµεται πάνω από τα κεφάλια τους η δαµόκλειος σπάθη των πληµµυρών. Αλλωστε, όπως οι ίδιοι τονίζουν, είναι η τρίτη φορά µέσα στα τελευταία χρόνια που το χωριό τους καταστρέφεται από τις πληµµύρες.

H συγκέντρωση

Οσοι κάτοικοι έχουν µείνει στις γύρω περιοχές, συγκεντρώθηκαν στον Παλαµά την περασµένη Τετάρτη 22 Νοεµβρίου, σε µία συνέλευση µέσω της οποίας συνέθεσαν το αίτηµά τους για τη µεταφορά του χωριού τους. Οπως αναφέρουν, δεν συµφωνούν σε σχέδιο απαλλοτρίωσης, αλλά στη διατήρηση των πατρογονικών εστιών τους ως πρόχειρων καταλυµάτων, που θα τους εξυπηρετούν στις αγροτικές εργασίες.

Οποιες κι αν είναι οι αποζηµιώσεις που θα προκύψουν, δεν µπορούν να καλύψουν τις ανάγκες αναστήλωσης των σπιτιών τους, ενώ ο κίνδυνος επανάληψης του φαινοµένου είναι µεγάλος. Θέλουν όµως να κρατήσουν ζωντανά τα τοπόσηµα της Μεταµόρφωσης: τους ναούς της και τους χώρους συναντήσεων, µε σκοπό τη διεξαγωγή των εορτών που θα κρατήσουν ζωντανή τη µνήµη του χωριού ώστε να µη διαγραφεί για πάντα από τον χάρτη.

«Βρισκόµαστε σε διαρκή συζήτηση προκειµένου να καταλήξουµε στο σχέδιο που θέλουµε να προτείνουµε. Θέλουµε να σηµειώσουµε πως δεν επιδιώκουµε την απαλλοτρίωση του χωριού µας. Θέλουµε το χωριό µας να παραµείνει ζωντανό», αναφέρει ο πρόεδρος της κοινότητας Πέτρος Κοντογιάννης στην «Α» της Κυριακής. Ο ίδιος τονίζει πως µία συνολική µετοίκηση και «µεταφορά» και των καλλιεργήσιµων εκτάσεων δεν είναι εφικτή, καθώς µιλάµε για µία έκταση 8.500 στρεµµάτων. Γι’ αυτό οι κάτοικοι προσανατολίζονται στη δηµιουργία ενός µικρότερου οικισµού: «Η περιοχή που έχει εντοπιστεί είναι µόλις 200 στρέµµατα, όταν το χωριό µας είναι 540 στρέµµατα. Εχουµε λάβει µία πρώτη έγκριση από το ∆ηµοτικό Συµβούλιο».

Οσον αφορά το «υβριδικό» σχέδιο µεταφοράς του οικισµού και διατήρησης των κατεστραµµένων κατοικιών ως χώρων διευκόλυνσης για την προσέγγιση στα αγροτεµάχιά τους, κ. Κοντογιάννης συµπληρώνει: «Ιδίως τους καλοκαιρινούς µήνες θα πρέπει να βρισκόµαστε στο χωριό µας για τις αγροτικές δουλειές. Ωστόσο τον χειµώνα χρειαζόµαστε ασφαλείς κατοικίες. Το σχέδιό µας είναι να συντηρήσουµε τα σπίτια στο χωριό µας. Κανείς άλλωστε δεν σκέφτεται να βάλει πάλι µέσα οικοσκευές. Μία µικρή υποδοµή µόνο, ώστε τους καλοκαιρινούς µήνες να είµαστε κοντά στη γη µας». Σαφώς ένα τέτοιο σχέδιο απαιτεί χρηµατοδότηση. Οι κάτοικοι της Μεταµόρφωσης είναι κατηγορηµατικοί. Ζητούν από την πολιτεία να καλύψει τα έξοδα ενός τέτοιου σχεδίου: «∆εν είµαστε εµείς εκείνοι που... ζητήσαµε να πληµµυρίσουµε και όχι µάλιστα µία, αλλά πολλές φορές. Υπάρχουν ευθύνες αναφορικά µε τα αντιπληµµυρικά έργα. Η πολιτεία θα πρέπει να µας βοηθήσει, πρέπει να αναλάβει την πλήρη χρηµατοδότηση», λένε µε ένα στόµα.

Αλλος ένας κάτοικος της Μεταµόρφωσης, ο ∆ήµος Μπαλογιάννης, φέρνει στην επιφάνεια ακόµη µια παράµετρο που καθιστά µη βιώσιµη την παραµονή στο κατεστραµµένο χωριό. Κανείς από τους κατοίκους δεν έχει αποζηµιωθεί ακόµη για τις καταστροφές στα σπίτια τους, καθώς απαιτείται φάκελος αξιολόγησης της καταστροφής από µηχανικό. Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Μπαλογιάννης, οι µηχανικοί ζητούν έως και 3.000 ευρώ για κάθε ακίνητο, χρήµατα τα οποία δεν υπάρχουν: «Το κράτος µάς είπε να φτιάξουµε φακέλους σε µηχανικό, όµως οι µηχανικοί είναι πανάκριβοι. Ζητάνε ακόµη και 3.000 ευρώ. Αυτά τα λεφτά δεν υπάρχουν. Πέραν των 6.600 ευρώ για τις οικοσκευές δεν έχουµε λάβει άλλη βοήθεια», είπε αρχικά και κατέληξε στη θλιβερή διαπίστωση: «∆εν γίνεται να µείνουµε στο χωριό άλλο. Εχουµε πληµµυρίσει τρεις φορές. Τα έργα στα σπίτια δεν έχουν προχωρήσει καθόλου. Τα αναχώµατα προχωρούν σε κάποιο βαθµό. Οι εθελοντές τις πρώτες ηµέρες µας βοήθησαν να καθαρίσουµε τα σπίτια µας. ∆υστυχώς όµως δεν είναι κατοικήσιµα. Οσοι είχαν ξύλινα παράθυρα και πόρτες, τα ξήλωσαν όλα. Ακόµη και εκείνοι που είχαν αλουµίνια έπαθαν µεγάλες ζηµιές».

«Ούτε για τις πόρτες»

Μονόδροµος είναι η µετοίκηση και για τη Λίτσα Ρητά. Η κάτοικος της Μεταµόρφωσης µίλησε στην «Α» της Κυριακής εν µέσω της διαδικασίας διανοµής ανθρωπιστικής βοήθειας. Ως εθελόντρια προσπαθεί να βοηθήσει τους συγχωριανούς της, ενώ σηµειώνει πως από τα οικεία νοικοκυριά δεν έµειναν ούτε τα βασικά: «Είµαστε στις αποθήκες του Παλαµά. Εχουµε ακόµη ανάγκες. Χρειαζόµαστε κουβέρτες, παπλώµατα. ∆εν έχουµε πάρει λάδι, λόγω και των συνθηκών. Για να καταλάβετε, δεν είχαµε ούτε µαχαιροπίρουνα. Χρειάζεται ακόµη αγώνας», είπε και συµπλήρωσε αναφορικά µε την προσδοκώµενη αποζηµίωση: «Πρόσφατα ήρθε ο κ. Τριαντόπουλος (σ.σ. υφυπουργός Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας) και µίλησε για αποζηµίωση για να φτιάξουµε τα σπίτια στο χωριό. Απ’ ό,τι υπολογίζουµε και µε τις συνθήκες που επικρατούν, τα χρήµατα που θα προκύψουν δεν φτάνουν ούτε για... πόρτες. Ακόµη όµως κι αν µε κάποιο τρόπο φτιάξουµε τα σπίτια, δεν νοµίζω ότι θα µπορούµε να ζήσουµε εκεί για τα επόµενα δύο χρόνια. Εχουν “ποτίσει” τα πάντα», συµπλήρωσε, τονίζοντας µεταξύ άλλων πως η µεταφορά των σπιτιών είναι αναπόφευκτη.

«Πολύ υψηλά τα ενοίκια»

Η µετάβαση από το ιδιόκτητο σπίτι του στο ενοίκιο είναι µία σκληρή αλλαγή για τον Κώστα Κουτσιούκα. Αγρότης και κάτοικος της Μεταµόρφωσης, παρατήρησε στην «Α» της Κυριακής πως σηµειώθηκε άνοδος στα ενοίκια των σπιτιών στα οποία φιλοξενούνται. Οι κάτοικοι είναι πεπεισµένοι πως θα πρέπει να βρεθούν το συντοµότερο δυνατό και πάλι σε δικά τους σπίτια. Μόνο που τα σπίτια της Μεταµόρφωσης είναι εκτός κουβέντας: «Ενα θέµα είναι τα ενοίκια, τα οποία έχουν φτάσει ψηλά. Ηρθε ο κ. Τριαντόπουλος και υποσχέθηκε πως στα τέλη του µήνα θα καταβληθεί επιδότηση ενοικίου για τρεις µήνες. Εµείς βρήκαµε σπίτι από µία φίλη στον Παλαµά. Εχω µπει µέσα και προσπαθώ κι αυτό να το ανακαινίσω για να µπορέσουµε να ζήσουµε. Βάζουµε τα όποια χρήµατα για να φτιάχνουµε τα σπίτια των ανθρώπων που µας φιλοξενούν. Τόσο το ενοίκιο όσο και οι επισκευές για τη θέρµανση είναι έξοδα που δεν είχαµε ούτε όταν µέναµε στα σπίτια µας και δουλεύαµε τη γη µας», τονίζει ο κ. Κουτσιούκας.

«Κοντά στα χωράφια µας»

Καµία δυνατότητα για πλήρη αποκατάσταση των ζηµιών στα σπίτια της Μεταµόρφωσης δεν βλέπει η Πόπη Τέγα. Και εκείνη πασχίζει να συνδράµει ως εθελόντρια, ενώ περιέγραψε στην «Α» της Κυριακής πως µένει σε έναν χώρο κοµµωτηρίου (!) µαζί µε την οικογένειά της: «Ακόµη πετάµε φερτά υλικά και µπάζα. Για τον χειµώνα δεν µπορούµε να κάνουµε τίποτα άλλο. Τα σπίτια θα µείνουν έτσι. Ισως όταν ανοίξει ο καιρός να φτιάξουµε έστω ένα δωµάτιο για να µπορούµε να είµαστε κοντά στα χωράφια µας και να κάνουµε τις αγροτικές δουλειές. Η κατάσταση είναι δραµατική. Αρκετοί συγχωριανοί µας δεν έχουν πάρει καν τα 6.600 ευρώ για τις οικοσκευές», σηµειώνει.

«Τα ακραία φαινόµενα κάνουν ολοένα και συχνότερα την εµφάνισή τους» - Τι δηλώνουν οι Ελενα Φλόκα και ο Ευθύµης Λέκκας

Την πιθανότητα να βιώσουµε ξανά φαινόµενα όπως ο «Ιανός» και ο «Daniel» προσεγγίζει στην «Α» της Κυριακής η καθηγήτρια του Πανεπιστηµίου Αθηνών και διευθύντρια του τοµέα Φυσικής Περιβάλλοντος - Μετεωρολογίας, Ελενα Φλόκα. Η κ. Φλόκα σηµειώνει πως αν και οι εποχικές βροχοπτώσεις αραιώνουν, τα ακραία φαινόµενα κάνουν ολοένα και συχνότερα την εµφάνισή τους: «Οι βροχοπτώσεις έχουν πτωτική τάση. Υπάρχει όµως τάση αύξησης των ακραίων φαινοµένων, όπως στη Θεσσαλία, όπου η ποσότητα του νερού που έπεσε µέσα σε λίγες ώρες αντιστοιχεί στην ποσότητα που πέφτει σε έναν χρόνο», είπε αρχικά και συµπλήρωσε: «Από την άλλη πλευρά όµως εντείνονται οι καύσωνες και η ξηρασία. Είδατε και εσείς πως η περίοδος Οκτωβρίου - Νοεµβρίου ήταν άνυδρη και είχαµε αρκετή ζέστη. Γενικότερα η κατανοµή των βροχοπτώσεων µέσα στον χρόνο έχει αραιώσει αρκετά. Παρατηρείται το φαινόµενο των ακραίων βροχοπτώσεων συχνότερα, το οποίο ακολουθεί περίοδος ξηρασίας, που κι αυτό δεν είναι καλό. Η Μεσόγειος γενικά εµφανίζεται ως hot spot αναφορικά µε το ζήτηµα της κλιµατικής κρίσης».

Την ώρα που οι κάτοικοι της Μεταµόρφωσης αναρωτιούνται αν ένα παρόµοιο φαινόµενο όπως ο «Daniel» θα κάνει ξανά την εµφάνισή του, η κ. Φλόκα σηµειώνει: «Ολα τα παραπάνω δεν σηµαίνουν ότι θα έχουµε το φαινόµενο των ακραίων βροχοπτώσεων κάθε χρόνο. ∆υστυχώς ακόµη δεν έχουν γίνει µελέτες που να µπορούν να εκτιµήσουν κατά προσέγγιση την επαναληψιµότητα αυτών των φαινοµένων. Είναι όµως γεγονός πως αυτά τα φαινόµενα εµφανίζονται συχνότερα τα τελευταία χρόνια». Σύµφωνα µε τον πρόεδρο του ΟΑΣΠ (Οργανισµός Αντισεισµικής Προστασίας), καθηγητή Ευθύµη Λέκκα, τη δεκαετία του 1960 και του 1970 περίπου 900 οικισµοί χαρακτηρίστηκαν «κατολισθαίνοντες», είτε επειδή αντιµετώπιζαν πρόβληµα αστάθειας είτε επειδή δεν ήταν οικονοµικά βιώσιµοι. Στους κατοίκους δόθηκαν κίνητρα, όπως αγροτεµάχια, για να µετοικήσουν στα πεδινά. Ετσι, πολλά χωριά στα ορεινά της Ηλείας, της Καρδίτσας, των Τρικάλων, της Ναυπακτίας και αλλού, ερήµωσαν. Οταν, όµως, έπειτα από δεκαετίες η οικονοµική ανάπτυξη έφτασε στην περιφέρεια, οι οικισµοί αυτοί έγιναν, λόγω θέσης, περιζήτητοι. Μοιραίως προέκυψαν ζητήµατα ιδιοκτησίας κυρίως σε παραλιακά χωριά, παρά ταύτα το µοντέλο κρίθηκε επιτυχηµένο, εν αντιθέσει µε το έτερο των βελτιώσεων και των ενισχύσεων των υποδοµών σε περιοχές µε συνεχείς διαβρώσεις του υπεδάφους.

*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής