Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα μαζί σας εδώ, σ' αυτήν την 4η Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου του Δικτύου Ευαισθητοποίησης για την Ριζοσπαστικοποίηση. Θέλω να ευχαριστήσω το Δίκτυο για την πρωτοβουλία να διοργανώσει αυτήν την συνάντηση με την παρουσία Υπουργών, φορέων, εμπειρογνωμόνων και ειδικών από όλη την Ευρώπη. Η παρουσία σας εδώ αποδεικνύει τη δέσμευση και την ετοιμότητά μας να συνεχίσουμε το έργο μας για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποιήσης. Η ριζοσπαστικοποίηση αποτελεί φαινόμενο που εξακολουθεί να απειλεί τη συνοχή των κοινωνιών μας, ανέφερε ο ευρωπαίος Επίτροπος Δ. Αβραμόπουλος στην ομιλία του στην 4η Συνάντηση Υψηλού Επιπέδου του Δικτύου Ευαισθητοποίησης για την Ριζοσπαστικοποίηση, στο Λουξεμβούργο

«Ζούμε σε ένα περιβάλλον ασφαλείας που χαρακτηρίζεται από μόνιμη ρευστότητα. Οι απειλές προέρχονται από πολλές διαφορετικές πηγές και εκδηλώνονται με μέσα και μεθόδους που δοκιμάζουν τα πλαίσια ασφαλείας μας, τους θεσμούς και τις ίδιες τις δημοκρατίες μας.

Η πιο σημαντική απειλή είναι η τρομοκρατία. Και ενώ βρεθήκαμε αντιμέτωποι με τρομοκρατικές ενέργειες ατόμων που έρχονται στην Ευρώπη με σκοπό να μας βλάψουν, είναι οι επονομαζόμενοι "μοναχικοί λύκοι'' που μας προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία καθώς ριζοσπαστικοποιούνται εν μία νυκτί μέσα από το διαδίκτυο και προβαίνουν σε ωμές, αυτοσχέδιες τρομοκρατικές επιθέσεις.Πολλές τέτοιες επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο χρόνο είχαν ως δράστες αυτό-ριζοσπαστικοποιημένα άτομα. Αυτή είναι, μάλλον, και η πιο δύσκολη απειλή που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Για να αντιμετωπίσουμε τους εγχώριους αυτό-ριζοσπαστικοποιημένους τρομοκράτες πρέπει όλοι μας να αγωνιστούμε απέναντι στην ιδεολογία τους, εκεί όπου, τις περισσότερες φορές, η απειλή δεν γίνεται αντιληπτή, παρά μόνο όταν είναι ήδη πολύ αργά. .

Για τον λόγο αυτό εστιάζουμε την προσοχή μας στο επείγον ζήτημα της ριζοσπαστικοποίησης που πραγματοποιείται μέσω του διαδικτύου. Έχουμε εντοπίσει επανειλημμένες φορές τη διασύνδεση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο και των επιθέσεων στις πόλεις μας. Για αυτό και προτείνουμε ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο αποτροπής της διασποράς τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, προβλέποντας αυστηρές προθεσμίες για την αφαίρεσή του εντός μίας ώρας.

Καθώς το διαδίκτυο είναι πιο αποτελεσματικό μέσο διάδοσης της τρομοκρατικής προπαγάνδας, η πρωτοβουλία μας αυτή συνδέεται στενά με το έργο που επιτελείται στις τοπικές κοινωνίες εσείς οι που βρίσκεστε στην πρώτη γραμμή. Για τον λόγο αυτό, η σημερινή συνάντηση είναι εξαιρετικής σημασίας. Είστε εκείνοι που μας ενημερώνουν για ό,τι συμβαίνει επί τόπου και η αιχμή του δόρατος όλων των προσπαθειών μας για την καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου.

Είναι ξεκάθαρο ότι από την στιγμή που η ριζοσπαστικοποίηση συμβαίνει σε τοπικό επίπεδο, οι επιπτώσεις της στον τομέα της ασφάλειας είναι πολύ-επίπεδες και διασυνοριακές.

Για τον λόγο αυτό, και μετά από μία περίοδο ενδελεχούς διερεύνησης, αναδιαμορφώσαμε την πολιτική μας στον τομέα της ριζοσπαστικοποίησης με μεγαλύτερη συμμετοχή των Κρατών Μελών στον καθορισμό των προτεραιοτήτων από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και πάλι στο έργο των εμπειρογνωμόνων πρώτης γραμμής που δρουν σε πιο στενά πλαίσια εντός των κοινοτήτων.

Η συνάντηση αυτή μας δίνει την ευκαιρία τα διασυνδέσουμε όλα τα επιμέρους στοιχεία μεταξύ όλων των διαφορετικών επιπέδων και παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η επιστροφή ανηλίκων και βίαιων εξτρεμιστών που αποφυλακίζονται στις κοινότητές τους, που αποτελεί ένα από συγκεκριμένα ζητήματα που συζητάμε σήμερα, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των κοινών προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε σε αυτόν τον τομέα. Η προετοιμασία και η πρόληψη πρέπει να αποτελούν τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές των προσπαθειών μας.

Σε ό, τι αφορά τα ανήλικα μέλη της Daesh αποτελεί ύψιστο κοινωνικό και ηθικό μας καθήκον να τα αντιμετωπίζουμε ως ευάλωτα θύματα αλλά και να τα προστατεύσουμε από μελλοντικούς πιθανούς κινδύνους. Πρόκειται άλλωστε για παιδιά που σε πολύ ευαίσθητη ηλικία έχουν βιώσει πόλεμο, έχουν χάσει τους γονείς τους, μέσα σε ένα περιβάλλον φόβου. Επίσης πολλά από αυτά τα παιδιά έχουν γίνει μάρτυρες φρικτής βίας, βασανιστηρίων, εκτελέσεων και, ίσως, να θεωρούν ότι όλα τα παραπάνω αποτελούν μέρος μίας φυσιολογικής παιδικής ηλικίας.

Ενδεχομένως μάλιστα να έχουν εκπαιδευτεί στη χρήση όπλων ή σε βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας, και να έχουν λάβει μέρος σε πολεμικές επιχειρήσεις και εκτελέσεις. Μεγάλωσαν μέσα σε ένα περιβάλλον προπαγάνδας, διαπαιδαγωγήθηκαν να είναι πιστοί στα εγκλήματα του καθεστώτος και υπέστησαν πλύση εγκεφάλου ώστε να μισούν τους εχθρούς της Daesh. Τα ανήλικα αυτά παιδιά έχουν υποστεί διαδικασία σκόπιμης απευαισθητοποίησης απέναντι σε φρικαλεότητες και πιθανότητα φέρουν ψυχικά τραύματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι περισσότερο επιρρεπή στη χρήση βίας.

Επίσης, οι ανήλικοι πρόσφυγες που καταφθάνουν στην Ευρώπη μπορεί να έχουν βιώσει εξαιρετικά άσχημες εμπειρίες στα χέρια διακινητών και εμπόρων ανθρώπων κατά τη διάρκεια των ταξιδιών τους.

Επομένως, οι ευθύνες όλων μας σε ό,τι αφορά το ζήτημα των επιστροφών ανηλίκων είναι πολύ σημαντικές. Αν δεν ανταποκριθούμε σε αυτές τις ευθύνες, οι συνέπειες στον τομέα της ασφάλειας μελλοντικά μπορεί να είναι πολύ σημαντικές, καθώς τα παιδιά αυτά θα είναι οι πρώτοι υποψήφιοι να ριζοσπαστικοποιηθούν. Η γνώση που μας παρέχει το Δίκτυο πρέπει να αποτελεί οδηγό για τις μελλοντικές προσπάθειές μας.

Γνωρίζω, για παράδειγμα, ότι η Γαλλία και η Ολλανδία ανταλλάσσουν πολύτιμες εμπειρίες στον τομέα των ελέγχων ψυχικής υγείας αμέσως μετά την άφιξη τους αλλά και κατά την διάρκεια των θεραπειών αποκατάστασης. Είναι απολύτως αναγκαίες η άμεση φροντίδα και η μακροπρόθεσμη υποστήριξη από υπηρεσίες επιβολής του νόμου και ασφάλειας, προστασίας ανηλίκων, εκπαιδευτικές αρχές, προσωπικό υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, αλλά και υπηρεσίες ψυχικής υγείας και στήριξης των οικογενειών και των κοινοτήτων. Η ανθεκτικότητα και η επανένταξη των παιδιών αυτών στην κοινωνία πρέπει να αποτελεί βασική μας προτεραιότητα.

Επίσης αποτελεί κύριο στόχο του έργου μας όσον αφορά στον τομέα της ριζοσπαστικοποίησης εντός των φυλακών. Αυτό είχα την ευκαιρία να το συζητήσω με τους αρμόδιους Υπουργούς του G6, των Η.Π.Α. και του Μαρόκο στη Λυών πριν λίγες μέρες. Είναι προφανές ότι πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο ζήτημα καθώς πρέπει να διασφαλίσουμε αφενός ότι οι φυλακές μας δεν θα γίνουν φυτώρια ριζοσπαστικοποίησης και αφετέρου ότι οι όσοι αποφυλακίζονται δεν θα επιστρέψουν στον εξτρεμισμό.

Στην πραγματικότητα υπάρχει ισχυρή διασύνδεση μεταξύ των δύο ζητημάτων μιας και οι λόγοι που οδηγούν ένα άτομο στην ριζοσπαστικοποίηση εντός φυλακών είναι οι ίδιοι που το ωθούν και πάλι να επιστρέψει στον εξτρεμισμό εκτός αυτών.

Αποτελεί σημαντικό εργαλείο η παρακολούθησή τους εντός των φυλακών και για την αποτελεσματικότητά της πρέπει να υπάρχουν οι αναγκαίοι μηχανισμοί. Για παράδειγμα, έγκλειστοι που έχουν καταδικαστεί για τρομοκρατικές επιθέσεις δεν είναι το ίδιο με ανήλικους εγκληματίες που είναι επιρρεπείς σε εξτρεμιστικές ιδεολογίες. Αποτελούν εν προκειμένου πολύ χρήσιμες οι εκτιμήσεις κινδύνου για τον καθορισμό του κατάλληλου εργαλείου αντιμετώπισης. Αρκετά Κράτη Μέλη, όπως η Ισπανία και η Μεγάλη Βρετανία έχουν αναπτύξει ειδικούς μηχανισμούς προς τον σκοπό αυτό. Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι πρέπει να εκπαιδευθούν κατάλληλα ώστε να είναι σε θέση να εντοπίζουν ενδείξεις ριζοσπαστικοποίησης. Οι συνθήκες κράτησης σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να προσαρμόζονται σε αυτές τις εκτιμήσεις ώστε να αποτρέπονται κίνδυνοι ριζοσπαστικοποίησης.

Η Ιταλία, για παράδειγμα, διαθέτοντας εμπειρία από την αντιμετώπιση των συμμοριών της μαφία, απομακρύνει τους δράστες τρομοκρατικών επιθέσεων από κακοποιούς του οργανωμένου εγκλήματος. Και στην Γαλλία, οι έγκλειστοι που είναι πρόθυμοι να απεμπλακούν από εξτρεμιστικούς κύκλους επίσης απομακρύνονται από τους υπολοίπους. Αυτά τα παραδείγματα έχουν μεγάλη σημασία για τη συλλογική μας απάντηση και τη μελλοντική μας ανθεκτικότητα. Η αξία του Δικτύου είναι ό,τι ακριβώς αξιοποιεί αυτές τις κοινές εμπειρίες. Θα ήθελα να ακούσω από τους Υπουργούς σε αυτή τη συνεδρίαση για το επίπεδο ετοιμότητας των εθνικών τους δομών στήριξης για την αντιμετώπιση αυτών των δυο προκλήσεων.

Τόσο για τους ανηλίκους όσο και για τους έγκλειστους σε φυλακές, οι ανάγκες τους αλλά και οι στρατηγικές που πρέπει να αναπτύξουμε διαφέρουν ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Είναι απαραίτητο να παρέχουμε στήριξη στα πιο ευάλωτα μέλη της κοινωνίας μας. Πρέπει να είμαστε ευαίσθητοι στις τραυματικές εμπειρίες των ανηλίκων της Daesh που έχουν ζήσει στις εμπόλεμες ζώνες. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τους παρέχουμε κάθε δυνατή στήριξη και φροντίδα.

Την ίδια στιγμή, έχει καθοριστική σημασία να ενισχύσουμε την ασφάλεια των πολιτών μας. Οι μελλοντικοί κίνδυνοι θα γίνουν πραγματικότητα όταν αυτά τα παιδιά μεγαλώσουν, γι΄αυτό και πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε. Το ίδιο ισχύει και για όσους βρίσκονται στις φυλακές, αλλά και αφού έχουν αποφυλακισθεί. Πρέπει να επενδύσουμε στην επιτυχή απεμπλοκή τους από τον βίαιο εξτρεμισμό, αλλά και να διασφαλίσουμε ότι εντός των φυλακών παρακολουθούνται και παραμένουν μακριά από τον εξτρεμισμό μέσω της εκπαίδευσης, της ανάπτυξης κριτικής σκέψης, των υγιών κοινωνικών σχέσεων και ενός μέλλοντος εκτός φυλακής.

Είμαι σίγουρος ότι σημερινή συνάντηση θα συμβάλλει σημαντικά σε αυτούς τους στόχους» ανέφερε ο κ.Αβραμόπουλος.