Ενεργοποιείται το Plan B: Μέτρα-γέφυρα από την κυβέρνηση έως τον Ιούνιο - «Μαξιλάρι» 11 δισ. ευρώ
Ενα τρίμηνο πίσω πάει ο αρχικός σχεδιασμός του υπουργείου Οικονομικών για την έξοδο από το τούνελ της κρίσης που δημιουργεί η πανδημία. Ηδη έχει ενεργοποιηθεί το plan B, που προβλέπει την παράταση των μέτρων στήριξης σε επιχειρήσεις, εργαζομένους και ανέργους έως τον Ιούνιο.
Εξελίσσεται το δυσμενές σενάριο
«Αν η κρίση τελείωνε αύριο, δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα για τη διάσωση των επιχειρήσεων», λέει χαρακτηριστικά αρμόδια πηγή, σε μια συγκυρία όπου το 48% του ΑΕΠ της χώρας -δηλαδή η Αττική- ξαναβρίσκεται σε lockdown, ενώ Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Κρήτη παρασύρονται σε νέα δίνη, ανεβάζοντας τον μηνιαίο λογαριασμό για τον Προϋπολογισμό στα περίπου 3 δισ. ευρώ. Επί της ουσίας, εξελίσσεται το δυσμενές σενάριο που είχε εκπονήσει τον περασμένο Νοέμβριο το υπουργείο Οικονομικών, υποθέτοντας τότε ότι η πανδημία θα επιμείνει και οι εμβολιασμοί δεν θα προχωρήσουν με την προσδοκώμενη ταχύτητα. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες, ήδη στο οικονομικό επιτελείο εκπονούν ακόμα πιο ακραίο σενάριο εργασίας, προκειμένου να είναι προετοιμασμένοι για το χειρότερο, δηλαδή μια παράταση της κρίσης πέρα από το πρώτο εξάμηνο.
Όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία του εμβολιασμού
Οι ψύχραιμες φωνές συστήνουν, πάντως, ηρεμία, καθώς, αν και το τρίμηνο που ακολουθεί θα είναι δύσκολο και υγειονομικά και δημοσιονομικά, το φως στην άκρη του τούνελ άρχισε να διαφαίνεται. «Τώρα είμαστε υπερβολικά απαισιόδοξοι», λέει άλλη πηγή, σπεύδοντας να συμπληρώσει πως, όταν, στο τέλος Απριλίου, θα έχουν εμβολιαστεί -καλώς εχόντων των πραγμάτων- περίπου 1,5 με 2 εκατομμύρια πολίτες, η εικόνα θα είναι πολύ διαφορετική. Πάντως, προκειμένου να μην επιβεβαιωθούν οι Κασσάνδρες, που προβλέπουν τσουνάμι «λουκέτων» και χαμένων θέσεων εργασίας, ως «απόνερα» της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που προκάλεσε ο COVID-19, στο οικονομικό επιτελείο είναι έτοιμοι να εξαντλήσουν όλα τα ταμειακά περιθώρια, όχι όμως μοιράζοντας χρήμα στα «τυφλά» και από το... ελικόπτερο, αλλά στοχευμένα, με έμφαση σε αυτούς που είναι βιώσιμοι. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σχεδιάζεται ένα πλαίσιο κινήτρων, το οποίο θα παρουσιαστεί μετά τον Μάρτιο και θα βοηθήσει στο να ξεχωρίσουν οι επιχειρήσεις με προοπτικές βιωσιμότητας.
Πρωτογενές έλλειμμα γύρω στα 6,7 δισ. ευρώ
Το ένα «εργαλείο» είναι ότι κι εφέτος η Ελλάδα, όπως οι υπόλοιπες χώρες της Ενωσης, δεν δεσμεύεται από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, ούτε από τους δημοσιονομικούς στόχους της Ενισχυμένης Εποπτείας στην οποία παραμένει η χώρα. Ο Προϋπολογισμός του 2021 προβλέπει ότι θα «κλείσει» με πρωτογενές έλλειμμα γύρω στα 6,7 δισ. ευρώ, αλλά οι υπολογισμοί αυτοί έγιναν με την παραδοχή ότι θα απαιτηθούν περί τα 7,5 δισ. ευρώ για μέτρα στήριξης. Πλέον, ο λογαριασμός ξεφεύγει και ήδη κάποιοι υπολογίζουν ότι το πρόσθετο κόστος για τις αναστολές συμβάσεων, για την επιδότηση μισθών- εισφορών, για το «κούρεμα» στην προκαταβολή φόρου των επιχειρήσεων, για τα πρόσθετα κονδύλια μέσω επιστρεπτέας, για το πρόγραμμα επιδότησης των πάγιων δαπανών, για το «κούρεμα» των ενοικίων, για τις αναστολές δόσεων ρυθμίσεων και λοιπών φορολογικών / ασφαλιστικών υποχρεώσεων μπορεί να οδηγήσει το φετινό πρωτογενές έλλειμμα σε διψήφια νούμερα, ακόμα και σε διπλάσια επίπεδα από τα αρχικώς εκτιμώμενα!
«Μαξιλάρι» 11 δισ. ευρώ
Το πρόβλημα δεν είναι, όμως, δημοσιονομικό. Είναι ταμειακό. Κοινώς, στο αν υπάρχουν τα αναγκαία κονδύλια στο... σεντούκι του υπουργείου Οικονομικών. Και, απ’ ό,τι φαίνεται, υπάρχουν. Αυτήν τη στιγμή -γιατί τα δεδομένα αλλάζουν ανάλογα με τις πληρωμές- τα ταμειακά διαθέσιμα βρίσκονται στα περίπου 35 δισ. ευρώ. Αν εξαιρέσει κανείς τα 15,7 δισ. ευρώ που είναι «κλειδωμένα» από τον ESM και περίπου τα 6-7 δισ. από τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που είναι διασκορπισμένα σε τράπεζες, μένουν περί τα 11 δισ. ευρώ, που βρίσκονται στον Ειδικό Λογαριασμό τη Τραπέζης της Ελλάδος. Αυτό είναι το «μαξιλάρι» που αξιοποιείται από την πρώτη φάση της πανδημίας και αυτό ακριβώς θα είναι το «μπαζούκα» για την τελική μάχη στήριξης της οικονομίας.
Ο Λογαριασμός αυτός δεν είναι, μάλιστα, πεπερασμένος, καθώς το εξαιρετικό προφίλ χρέους της Ελλάδας σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ επιτρέπουν εκδόσεις ομολόγων με ιστορικά χαμηλά επιτόκια, εν μέσω πανδημίας. Ηδη, η πρώτη έκδοση του έτους, από την οποία αντλήθηκαν 3,5 δισ. ευρώ, δίνει το στίγμα, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι ο σχεδιασμός για φέτος προβλέπει την έκδοση χρέους 12-14 δισ. ευρώ, με διπλό στόχο: αφενός την ενίσχυση των ταμειακών διαθεσίμων για την κάλυψη των μέτρων στήριξης, αφετέρου την εξόφληση ακριβού χρέους από το ΔΝΤ, έτσι ώστε να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο το προφίλ βιωσιμότητας, άρα και οι προοπτικές δανεισμού της χώρας.
Εξελίσσεται το δυσμενές σενάριο
«Αν η κρίση τελείωνε αύριο, δεν θα είχαμε κανένα πρόβλημα για τη διάσωση των επιχειρήσεων», λέει χαρακτηριστικά αρμόδια πηγή, σε μια συγκυρία όπου το 48% του ΑΕΠ της χώρας -δηλαδή η Αττική- ξαναβρίσκεται σε lockdown, ενώ Θεσσαλονίκη, Αχαΐα και Κρήτη παρασύρονται σε νέα δίνη, ανεβάζοντας τον μηνιαίο λογαριασμό για τον Προϋπολογισμό στα περίπου 3 δισ. ευρώ. Επί της ουσίας, εξελίσσεται το δυσμενές σενάριο που είχε εκπονήσει τον περασμένο Νοέμβριο το υπουργείο Οικονομικών, υποθέτοντας τότε ότι η πανδημία θα επιμείνει και οι εμβολιασμοί δεν θα προχωρήσουν με την προσδοκώμενη ταχύτητα. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες, ήδη στο οικονομικό επιτελείο εκπονούν ακόμα πιο ακραίο σενάριο εργασίας, προκειμένου να είναι προετοιμασμένοι για το χειρότερο, δηλαδή μια παράταση της κρίσης πέρα από το πρώτο εξάμηνο.
Όλα θα εξαρτηθούν από την πορεία του εμβολιασμού
Οι ψύχραιμες φωνές συστήνουν, πάντως, ηρεμία, καθώς, αν και το τρίμηνο που ακολουθεί θα είναι δύσκολο και υγειονομικά και δημοσιονομικά, το φως στην άκρη του τούνελ άρχισε να διαφαίνεται. «Τώρα είμαστε υπερβολικά απαισιόδοξοι», λέει άλλη πηγή, σπεύδοντας να συμπληρώσει πως, όταν, στο τέλος Απριλίου, θα έχουν εμβολιαστεί -καλώς εχόντων των πραγμάτων- περίπου 1,5 με 2 εκατομμύρια πολίτες, η εικόνα θα είναι πολύ διαφορετική. Πάντως, προκειμένου να μην επιβεβαιωθούν οι Κασσάνδρες, που προβλέπουν τσουνάμι «λουκέτων» και χαμένων θέσεων εργασίας, ως «απόνερα» της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που προκάλεσε ο COVID-19, στο οικονομικό επιτελείο είναι έτοιμοι να εξαντλήσουν όλα τα ταμειακά περιθώρια, όχι όμως μοιράζοντας χρήμα στα «τυφλά» και από το... ελικόπτερο, αλλά στοχευμένα, με έμφαση σε αυτούς που είναι βιώσιμοι. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σχεδιάζεται ένα πλαίσιο κινήτρων, το οποίο θα παρουσιαστεί μετά τον Μάρτιο και θα βοηθήσει στο να ξεχωρίσουν οι επιχειρήσεις με προοπτικές βιωσιμότητας.
Πρωτογενές έλλειμμα γύρω στα 6,7 δισ. ευρώ
Το ένα «εργαλείο» είναι ότι κι εφέτος η Ελλάδα, όπως οι υπόλοιπες χώρες της Ενωσης, δεν δεσμεύεται από τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, ούτε από τους δημοσιονομικούς στόχους της Ενισχυμένης Εποπτείας στην οποία παραμένει η χώρα. Ο Προϋπολογισμός του 2021 προβλέπει ότι θα «κλείσει» με πρωτογενές έλλειμμα γύρω στα 6,7 δισ. ευρώ, αλλά οι υπολογισμοί αυτοί έγιναν με την παραδοχή ότι θα απαιτηθούν περί τα 7,5 δισ. ευρώ για μέτρα στήριξης. Πλέον, ο λογαριασμός ξεφεύγει και ήδη κάποιοι υπολογίζουν ότι το πρόσθετο κόστος για τις αναστολές συμβάσεων, για την επιδότηση μισθών- εισφορών, για το «κούρεμα» στην προκαταβολή φόρου των επιχειρήσεων, για τα πρόσθετα κονδύλια μέσω επιστρεπτέας, για το πρόγραμμα επιδότησης των πάγιων δαπανών, για το «κούρεμα» των ενοικίων, για τις αναστολές δόσεων ρυθμίσεων και λοιπών φορολογικών / ασφαλιστικών υποχρεώσεων μπορεί να οδηγήσει το φετινό πρωτογενές έλλειμμα σε διψήφια νούμερα, ακόμα και σε διπλάσια επίπεδα από τα αρχικώς εκτιμώμενα!
«Μαξιλάρι» 11 δισ. ευρώ
Το πρόβλημα δεν είναι, όμως, δημοσιονομικό. Είναι ταμειακό. Κοινώς, στο αν υπάρχουν τα αναγκαία κονδύλια στο... σεντούκι του υπουργείου Οικονομικών. Και, απ’ ό,τι φαίνεται, υπάρχουν. Αυτήν τη στιγμή -γιατί τα δεδομένα αλλάζουν ανάλογα με τις πληρωμές- τα ταμειακά διαθέσιμα βρίσκονται στα περίπου 35 δισ. ευρώ. Αν εξαιρέσει κανείς τα 15,7 δισ. ευρώ που είναι «κλειδωμένα» από τον ESM και περίπου τα 6-7 δισ. από τα διαθέσιμα των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που είναι διασκορπισμένα σε τράπεζες, μένουν περί τα 11 δισ. ευρώ, που βρίσκονται στον Ειδικό Λογαριασμό τη Τραπέζης της Ελλάδος. Αυτό είναι το «μαξιλάρι» που αξιοποιείται από την πρώτη φάση της πανδημίας και αυτό ακριβώς θα είναι το «μπαζούκα» για την τελική μάχη στήριξης της οικονομίας.
Ο Λογαριασμός αυτός δεν είναι, μάλιστα, πεπερασμένος, καθώς το εξαιρετικό προφίλ χρέους της Ελλάδας σε συνδυασμό με τις παρεμβάσεις της ΕΚΤ επιτρέπουν εκδόσεις ομολόγων με ιστορικά χαμηλά επιτόκια, εν μέσω πανδημίας. Ηδη, η πρώτη έκδοση του έτους, από την οποία αντλήθηκαν 3,5 δισ. ευρώ, δίνει το στίγμα, με τις πληροφορίες να αναφέρουν ότι ο σχεδιασμός για φέτος προβλέπει την έκδοση χρέους 12-14 δισ. ευρώ, με διπλό στόχο: αφενός την ενίσχυση των ταμειακών διαθεσίμων για την κάλυψη των μέτρων στήριξης, αφετέρου την εξόφληση ακριβού χρέους από το ΔΝΤ, έτσι ώστε να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο το προφίλ βιωσιμότητας, άρα και οι προοπτικές δανεισμού της χώρας.
