Μια άκρως ευνοϊκή διάταξη αναμένεται να ισχύσει φέτος για πάνω από 1.000.000 φορολογούμενους (εργαζομένους και επιχειρηματίες), οι οποίοι κατά τη διάρκεια του 2020 επλήγησαν οικονομικά από την επιδημία του κορονοϊού. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, όλες οι οικονομικές ενισχύσεις που καταβλήθηκαν πέρυσι από το κράτος, για να αναπληρωθούν μερικώς ή και ολικώς οι εισοδηματικές απώλειες τις οποίες υπέστησαν εξαιτίας της επιδημίας του κορονοϊού οι εν λόγω εργαζόμενοι και επιχειρηματίες όχι μόνο δεν θα υπαχθούν σε φόρο εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης, αλλά δεν θα συνυπολογιστούν καν στα ετήσια εισοδήματά των εν λόγω φορολογουμένων.

Συνέπεια της εφαρμογής της διάταξης αυτής θα είναι οι εν λόγω φορολογούμενοι, στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος που θα υποβάλουν φέτος, για το φορολογικό έτος 2020, να εμφανίσουν ποσά ετήσιων φορολογητέων εισοδημάτων σημαντικά μειωμένα σε σύγκριση με αυτά που εμφάνισαν πέρυσι, με τις δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2019. Οι μειώσεις στα ετήσια φορολογητέα εισοδήματα εκτιμάται ότι θα είναι τουλάχιστον 30% και σε πολλές περιπτώσεις θα φθάσουν ή και θα υπερβούν το 50%.

Έτσι, πολλοί από τους φορολογούμενους αυτούς θα καταστούν αυτόματα δικαιούχοι κοινωνικών επιδομάτων, κοινωνικών παροχών και φοροαπαλλαγών χορηγουμένων με βάση εισοδηματικά κριτήρια.

Συγκεκριμένα:

1) Εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενοι που μέχρι πέρυσι δεν ελάμβαναν κανένα κοινωνικό επίδομα επειδή τα ετήσια φορολογητέα εισοδήματά τους ήταν υψηλότερα από τα ανώτατα όρια ετησίων εισοδημάτων μέχρι τα οποία αναγνωρίζεται το δικαίωμα είσπραξης των επιδομάτων αυτών και έτσι δεν πληρούσαν τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια, θα καταστούν ξαφνικά φέτος δικαιούχοι τέτοιων επιδομάτων επειδή θα φανούν με βάση τις φορολογικές τους δηλώσεις ως έχοντες πολύ χαμηλά ετήσια φορολογητέα εισοδήματα, κατώτερα από τα εισοδηματικά όρια που έχουν νομοθετηθεί για τη χορήγηση των επιδομάτων.

Για να γίνει καλύτερα αντιληπτή η εξέλιξη αυτή παραθέτουμε τα παρακάτω παραδείγματα:

α) Έγγαμος μισθωτός εργαζόμενος σε ιδιωτική επιχείρηση, με δύο εξαρτώμενα ανήλικα τέκνα και ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 35.000 ευρώ το 2019 δεν είχε δικαίωμα είσπραξης επιδόματος τέκνων από τον ΟΠΕΚΑ το 2020. Ο λόγος είναι ότι το ετήσιο εισόδημά του για το 2019 ήταν υψηλότερο από το ανώτατο εισοδηματικό όριο καταβολής του επιδόματος αυτού στις οικογένειες με δύο εξαρτώμενα τέκνα, το οποίο ανέρχεται σε 30.000 ευρώ. Το 2020, λόγω αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης στις οποία εργάζεται για 6 μήνες συνολικά, η σύμβαση εργασίας του ανεστάλη και ελάμβανε, αντί των κανονικών μισθών του, αποζημιώσεις ειδικού σκοπού αφορολόγητες και μη συνυπολογιζόμενες στο ετήσιο φορολογητέο του εισόδημα. Ως εκ τούτου, το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά του μειώθηκε κατά 50% το 2020 και περιορίστηκε στα 17.500 ευρώ. Εξαιτίας της σημαντικής αυτής μείωσης του ετησίου φορολογητέου εισοδήματός του για το 2020, θα καταστεί φέτος, με βάση τη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει για το 2020, δικαιούχος είσπραξης επιδομάτων τέκνων συνολικού ύψους 1.008 ευρώ σε ετήσια βάση ή 168 ευρώ σε διμηνιαία βάση ή 84 ευρώ σε μηνιαία βάση!

β) Έγγαμος μισθωτός εργαζόμενος σε ιδιωτική επιχείρηση με τρία εξαρτώμενα ανήλικα τέκνα και ετήσιο φορολογητέο εισόδημα 36.000 ευρώ το 2019 δεν είχε δικαίωμα είσπραξης επιδόματος τέκνων από τον ΟΠΕΚΑ το 2020. Ο λόγος είναι ότι το ετήσιο εισόδημά του για το 2019 ήταν υψηλότερο από το ανώτατο εισοδηματικό όριο καταβολής του επιδόματος αυτού στις οικογένειες με δύο εξαρτώμενα τέκνα, το οποίο ανέρχεται σε 33.750 ευρώ. Το 2020, λόγω αναστολής της λειτουργίας της επιχείρησης στην οποία εργάζεται, για 4 μήνες συνολικά, η σύμβαση εργασίας του ανεστάλη και ελάμβανε, αντί των κανονικών μισθών του, αποζημιώσεις ειδικού σκοπού αφορολόγητες και μη συνυπολογιζόμενες στο ετήσιο φορολογητέο του εισόδημα. Ως εκ τούτου, το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά του μειώθηκε κατά 33% το 2020 και περιορίστηκε στα 24.000 ευρώ. Εξαιτίας της σημαντικής αυτής μείωσης του ετησίου φορολογητέου εισοδήματός του για το 2020, θα καταστεί φέτος, με βάση τη φορολογική δήλωση που θα υποβάλει για το 2020, δικαιούχος είσπραξης επιδομάτων τέκνων συνολικού ύψους 1.344 ευρώ σε ετήσια βάση ή 224 ευρώ σε διμηνιαία βάση ή 112 ευρώ σε μηνιαία βάση!

2) Θα αυξηθούν κατά 1.000.000 περίπου οι δικαιούχοι μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α., η οποία επίσης χορηγείται με βάση εισοδηματικά κριτήρια. Φορολογούμενοι που μέχρι πέρυσι δεν εδικαιούντο απαλλαγής από το 50% ή από το 100% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. επειδή τα ετήσια φορολογητέα εισοδήματά τους ήταν υψηλότερα από τα ανώτατα όρια ετησίων εισοδημάτων μέχρι τα οποία αναγνωρίζονται οι απαλλαγές αυτές και έτσι δεν πληρούσαν τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια, θα καταστούν ξαφνικά φέτος δικαιούχοι των συγκεκριμένων απαλλαγών επειδή θα φανούν με βάση τις φορολογικές τους δηλώσεις ως έχοντες πολύ χαμηλά ετήσια φορολογητέα εισοδήματα, κατώτερα από τα εισοδηματικά όρια που έχουν νομοθετηθεί για τη χορήγηση των απαλλαγών αυτών.

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. είναι κάθε φορολογούμενος που, μεταξύ άλλων, είχε κατά το προηγούμενο έτος «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» μέχρι 9.000 ευρώ. Το όριο αυτό προσαυξάνεται κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και για κάθε εξαρτώμενο μέλος της οικογένειας. Επιπλέον, στις οικογένειες που είναι τρίτεκνες ή πολύτεκνες ή περιλαμβάνουν ανάπηρα άτομα κατά ποσοστά 80% και άνω χορηγείται πλήρης απαλλαγή από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. εφόσον μεταξύ άλλων, σε κάθε περίπτωση το «συνολικό ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα» του προηγούμενου έτους, δεν έχει υπερβεί τις 12.000 ευρώ. Το όριο αυτό προσαυξάνεται κατά 1.000 ευρώ για τον ή την σύζυγο και κάθε εξαρτώμενο μέλος.

Υπολογίζεται ότι οι δικαιούχοι απαλλαγής από το 50% του ΕΝ.Φ.Ι.Α. καθώς επίσης και οι τρίτεκνοι, οι πολύτεκνοι και οι λοιποί δικαιούχοι πλήρους απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. θα αυξηθούν φέτος από 1.000.000 περίπου που ήταν μέχρι πέρυσι, σε πάνω από 2.000.000 λόγω της μείωσης των φορολογητέων εισοδημάτων κατά 30% έως και πάνω απ 50% στις φετινές φορολογικές δηλώσεις.

Η διάταξη με τις παραπάνω ευνοϊκές συνέπειες για μεγάλο αριθμό φορολογουμένων αποτυπώνεται στην υπ’ αριθμόν Α1118/26-5-2021 απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. Γ. Πιτσιλή με τις οδηγίες για την υποβολή, συμπλήρωση και εκκαθάριση των φετινών φορολογικών δηλώσεων. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, οι έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις και αποζημιώσεις οι οποίες καταβλήθηκαν το 2020 για την κάλυψη των πάσης φύσεως εισοδηματικών απωλειών που υπέστησαν οι πληγέντες οικονομικά από την επιδημία του κορωνοϊού και οι οποίες δεν θα υπολογίζονται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιασδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα ή για τη χορήγηση απαλλαγής από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. είναι, αναλυτικά:

α) Η έκτακτη αποζημίωση της παρ. 1 του άρθρου 33 του ν.4690/2020 για τους εποχικά εργαζόμενους του τουριστικού και επισιτιστικού κλάδου.

β) Οι αγροτικές ενισχύσεις που καταβάλλονται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στο πλαίσιο δράσεων αντιμετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού COVID-19 στον πρωτογενή τομέα.

γ) Οι αποζημιώσεις και λοιπές παροχές ειδικού σκοπού που χορηγήθηκαν σε εργαζόμενους ή σε μη έχοντες εξαρτημένη εργασία στο πλαίσιο αντιμετώπισης των συνεπειών του κινδύνου διασποράς του COVID-19 και επιδόματα (περιλαμβάνονται η αποζημίωση ειδικού σκοπού των 800 ευρώ και των 534 ευρώ καθώς και η οικονομική ενίσχυση-αποζημίωση των 400 ευρώ που καταβλήθηκε σε επιστήμονες πληττόμενους από τον COVID-19).

δ) Τα ποσά που εισπράχθηκαν εντός του έτους 2020 ως προσωρινό μέτρο ενίσχυσης με τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού.

Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων (α) και (β) που έχουν καταβληθεί εντός του 2020 θεωρούνται εισοδήματα απαλλασσόμενα από τον φόρο εισοδήματος και την ειδική εισφορά αλληλεγγύης, δηλώνονται στους κωδικούς 617-618 ή 657-658 ή του πίνακα 6 της φορολογικής δήλωσης, ανάλογα με το αν υπάρχει ή όχι ηλεκτρονική πληροφόρηση, αλλά δεν προσμετρώνται στο φορολογητέο εισόδημα κανενός μέλους της οικογένειας του φορολογούμενου.

Τα ποσά των παραπάνω περιπτώσεων (γ) και (δ) που έχουν καταβληθεί εντός του φορολογικού έτους 2020, δεν θεωρούνται καν εισοδήματα. Δύνανται όμως να αποδεικνύονται με οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο και να αναγράφονται στους κωδικούς 781-782 του πίνακα 6, προκειμένου να αξιοποιούνται για την κάλυψη τεκμηρίων.