Κρυμμένος σε ένα βαζάκι Nutella ο εφιάλτης των εφοδιαστικών αλυσίδων
Σε ένα βαζάκι Nutella συμπυκνώνονται όλες οι περιπλοκότητες των παγκόσμιων εφοδιαστικών αλυσίδων μαζί με τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η διεθνής κοινότητα σήμερα ίσως περισσότερο από ποτέ. Φουντούκια από την Τουρκία, φοινικέλαιο από την Αυστραλία ή την Ινδία, κακάο από την Αφρική, ζάχαρη από τη Βραζιλία ή και την Ευρώπη και άρωμα βανίλιας από τη Γαλλία ενσωματώνονται σε μια συσκευασία της γνωστής πραλίνας φουντουκιού.
Ένας τέτοιος συνειρμός ισχύει για την πλειονότητα των προϊόντων που εφοδιάζεται ο σύγχρονος καταναλωτής από τον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών μέχρι την αγορά τροφίμων. Το παράδειγμα της Nutella, ένα από τα πιο γνωστά προϊόντα του ιταλικού ομίλου Ferrero με 57ετή ιστορία, έχει απασχολήσει διεθνείς οργανισμούς και οικονομικούς αναλυτές από όλον τον κόσμο. Συλλέγοντας τις πρώτες ύλες από χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου με μεγάλη παραγωγή σε αγροτικά εμπορεύματα, η Nutella πωλείται μετά σε 75 χώρες, όπως είχε αναφερθεί σε έκθεση του ΟΟΣΑ από το 2013. Είναι αντιπροσωπευτικό και διαχρονικό παράδειγμα των εφοδιαστικών αλυσίδων, καθώς για να παρασκευαστεί π.χ. καταναλώνεται το ένα τέταρτο της παγκόσμιας προσφοράς φουντουκιού.
Το 2019, η Ferrero είχε βρεθεί στο επίκεντρο ύστερα από έρευνα του ειδησεογραφικού δικτύου BBC που έδειξε πως κάποιοι προμηθευτές της φουντουκιού στην Τουρκία χρησιμοποιούσαν παιδική εργασία. Εκπρόσωπος του ομίλου είχε δηλώσει τότε στο Business Insider: «Είμαστε αποφασισμένοι να αποτρέπουμε και να καταπολεμούμε την παιδική εργασία στις εφοδιαστικές αλυσίδες με την πεποίθηση πως κάθε παιδί θα πρέπει να προστατεύεται με κάθε δυνατό μέσο από κάθε μορφή εκμετάλλευσης».
Οι πτυχές της εφοδιαστικής αλυσίδας
Καμία εταιρεία δεν εξασφαλίζει όλη την πρώτη ύλη απευθείας μια πηγή. Καλείται, όμως, να γνωρίζει τους προμηθευτές της. Παρομοίως, οι ισχυροί όμιλοι ένδυσης όπως οι H&M και Nike εξέφρασαν την αντίθεσή τους με τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας των Ουιγούρων στην κινεζική επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου παράγεται το 80% του βαμβακιού στη χώρα. Οι εταιρείες σήμερα καλούνται να παρουσιάζουν κάθε πτυχή της εφοδιαστικής αλυσίδας τους όχι μόνον για λόγους κοινωνικής συνείδησης αλλά και για να είναι εμφανές το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Και πάλι η Ferrero βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής.
Η μεγάλη επέκταση των καλλιεργειών φοινικόδεντρων στη Μαλαισία και την Ινδονησία, προκαλώντας μεγάλη καταστροφή στη βιοποικιλότητα, αναγκάζει τον ιταλικό όμιλο να αντιδράσει με την αναζήτηση εναλλακτικών και βιώσιμων τρόπων για την εξασφάλιση φοινικέλαιου, ένα βασικά συστατικά της Nutella και πολλών άλλων προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Τις προκλήσεις αυτές αντιμετωπίζουν όλοι οι παίκτες των εφοδιαστικών αλυσίδων. Στις 100 χώρες που δεσμεύτηκαν με την παύση και την αντιστροφή της αποψίλωσης των δασών μέχρι το 2030 συμπεριλήφθηκαν εκείνες με τη μεγαλύτερη παραγωγή φοινικέλαιου. Οι αντιφάσεις αυτές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες γίνονται όλο και εμφανείς με το νέο χρονοδιάγραμμα των χωρών για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την κοινή γνώμη να γίνεται όλο και πιο πιεστική μετά το ξέσπασμα της πανδημίας της νόσου Covid-19. Με τη 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα να διανύει τη δεύτερη εβδομάδα των εργασιών της, αρκετά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα για το πώς οι εφοδιαστικές αλυσίδες μπορούν να γίνουν βιώσιμες.
Ένας τέτοιος συνειρμός ισχύει για την πλειονότητα των προϊόντων που εφοδιάζεται ο σύγχρονος καταναλωτής από τον κλάδο των αυτοκινητοβιομηχανιών μέχρι την αγορά τροφίμων. Το παράδειγμα της Nutella, ένα από τα πιο γνωστά προϊόντα του ιταλικού ομίλου Ferrero με 57ετή ιστορία, έχει απασχολήσει διεθνείς οργανισμούς και οικονομικούς αναλυτές από όλον τον κόσμο. Συλλέγοντας τις πρώτες ύλες από χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου με μεγάλη παραγωγή σε αγροτικά εμπορεύματα, η Nutella πωλείται μετά σε 75 χώρες, όπως είχε αναφερθεί σε έκθεση του ΟΟΣΑ από το 2013. Είναι αντιπροσωπευτικό και διαχρονικό παράδειγμα των εφοδιαστικών αλυσίδων, καθώς για να παρασκευαστεί π.χ. καταναλώνεται το ένα τέταρτο της παγκόσμιας προσφοράς φουντουκιού.
Το 2019, η Ferrero είχε βρεθεί στο επίκεντρο ύστερα από έρευνα του ειδησεογραφικού δικτύου BBC που έδειξε πως κάποιοι προμηθευτές της φουντουκιού στην Τουρκία χρησιμοποιούσαν παιδική εργασία. Εκπρόσωπος του ομίλου είχε δηλώσει τότε στο Business Insider: «Είμαστε αποφασισμένοι να αποτρέπουμε και να καταπολεμούμε την παιδική εργασία στις εφοδιαστικές αλυσίδες με την πεποίθηση πως κάθε παιδί θα πρέπει να προστατεύεται με κάθε δυνατό μέσο από κάθε μορφή εκμετάλλευσης».
Οι πτυχές της εφοδιαστικής αλυσίδας
Καμία εταιρεία δεν εξασφαλίζει όλη την πρώτη ύλη απευθείας μια πηγή. Καλείται, όμως, να γνωρίζει τους προμηθευτές της. Παρομοίως, οι ισχυροί όμιλοι ένδυσης όπως οι H&M και Nike εξέφρασαν την αντίθεσή τους με τη χρήση καταναγκαστικής εργασίας των Ουιγούρων στην κινεζική επαρχία Σιντζιάνγκ, όπου παράγεται το 80% του βαμβακιού στη χώρα. Οι εταιρείες σήμερα καλούνται να παρουσιάζουν κάθε πτυχή της εφοδιαστικής αλυσίδας τους όχι μόνον για λόγους κοινωνικής συνείδησης αλλά και για να είναι εμφανές το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα. Και πάλι η Ferrero βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής.
Η μεγάλη επέκταση των καλλιεργειών φοινικόδεντρων στη Μαλαισία και την Ινδονησία, προκαλώντας μεγάλη καταστροφή στη βιοποικιλότητα, αναγκάζει τον ιταλικό όμιλο να αντιδράσει με την αναζήτηση εναλλακτικών και βιώσιμων τρόπων για την εξασφάλιση φοινικέλαιου, ένα βασικά συστατικά της Nutella και πολλών άλλων προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Τις προκλήσεις αυτές αντιμετωπίζουν όλοι οι παίκτες των εφοδιαστικών αλυσίδων. Στις 100 χώρες που δεσμεύτηκαν με την παύση και την αντιστροφή της αποψίλωσης των δασών μέχρι το 2030 συμπεριλήφθηκαν εκείνες με τη μεγαλύτερη παραγωγή φοινικέλαιου. Οι αντιφάσεις αυτές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες γίνονται όλο και εμφανείς με το νέο χρονοδιάγραμμα των χωρών για τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την κοινή γνώμη να γίνεται όλο και πιο πιεστική μετά το ξέσπασμα της πανδημίας της νόσου Covid-19. Με τη 26η Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα να διανύει τη δεύτερη εβδομάδα των εργασιών της, αρκετά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα για το πώς οι εφοδιαστικές αλυσίδες μπορούν να γίνουν βιώσιμες.
