Οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδος με Ρωσία και Ουκρανία
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της χώρας μας, μεταξύ των δύο εμπόλεμων πλευρών στην Ουκρανία, είναι η Ρωσία. Ο όγκος του εμπορίου της χώρας μας με την Ρωσία είναι σχεδόν 8πλάσιος εκείνου της της Ουκρανίας. Tο 2020, o όγκος του εμπορίου (εισαγωγές συν εξαγωγές από Ελλάδα) έφτασε τα 3,1 δισ. ευρώ το χρόνο, έναντι μόλις 372 εκατ. ευρώ που είναι ο όγκος του εμπορίου με την Ουκρανία.
Βεβαίως, το 80% του εμπορίου αγαθών και προϊόντων της χώρας μας με τη Ρωσία αφορά στις ενεργειακές εισαγωγές της Ελλάδας και συγκεκριμένα το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Αλλά ακόμη και αν εξαιρεθούν από το εμπόριο των δύο χωρών τα ενεργειακά προϊόντα, η Ρωσία παραμένει σημαντικότερος εταίρος από την Ουκρανία. Ο όγκος εμπορίου μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας παραμένει σχεδόν διπλάσιος εκείνου της Ουκρανίας.
Ωστόσο, το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας με τη Ρωσία είναι βαριά ελλειμματικό, είτε με, είτε χωρίς τα ενεργειακά προϊόντα. Το α’ εξάμηνο του 2021, το εμπορικό ισοζύγιο με τη Ρωσία διαμορφώθηκε σε έλλειμμα 1,54 δισ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου των ενεργειακών προϊόντων, και σε έλλειμμα 208 εκατ. ευρώ χωρίς τα ενεργειακά προϊόντα. Από την άλλη πλευρά, οι εξαγωγές της χώρας μας σε ενεργειακά προϊόντα είναι αμελητέες.
Αντίθετα, το εμπόριο της χώρας με την Ουκρανία, είναι οριακά πλεονασματικό για τη χώρα μας. Το 2020 το εμπορικό ισοζύγιο ανήλθε σε +14,8 εκατ. ευρώ, με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 193,7 εκατ. ευρώ και τις ελληνικές εισαγωγές από Ουκρανία σε 178,9 εκατ. ευρώ. Πάντως, το 2020 δεν είναι ενδεικτική χρονιά καθώς, το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, επηρεάσθηκε από την πανδημία.
Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές στο ισοζύγιο υπηρεσιών, όπου οι εξαγωγές υπηρεσιών της χώρας μας σχεδόν μηδενίσθηκαν το 2020. Για παράδειγμα, οι ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών στην Ρωσία (παροχή κυρίως τουριστικών υπηρεσιών προς Ρώσους τουρίστες) διαμορφώθηκαν σε μόλις 62,2 εκατ. ευρώ, από 1,08 δισ. ευρώ το 2019.
Σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της Μόσχας, το 2020 ήρθαν μόλις 26 χιλ. Ρώσοι τουρίστες, έναντι 583 χιλ. το 2019 και 1,35 εκατ. που είχαν έλθει το 2013. Οι Ρώσοι τουρίστες στη χώρα μας σταδιακά λιγοστεύουν και από το 6,72% των εισερχόμενων τουριστών στην Ελλάδα υποχώρησαν σε λιγότερο από 2% το 2019 και το 2020 έφτασαν μόλις στο 0,35%.
Εν γένει πάντως, οι οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές της χώρας με τη Ρωσία, φθίνουν τα τελευταία 5-10 χρόνια. Για παράδειγμα, ο όγκος εμπορίου αγαθών και προϊόντων από 7,03 δισ. ευρώ το 2013 μειώθηκε σταδιακά μέχρι το 2020 σε μόλις 3,09 δισ. ευρώ. Υποχώρησε δηλαδή περισσότερο από 50%.Το ίδιο συνέβη και στις υπηρεσίες, αφού ο όγκος τους υποχώρησε σημαντικά. Από 2,33 δισ. ευρώ που ήταν ο όγκος εμπορικών υπηρεσιών το 2013 υποχώρησε στο μισό, στο 1,16 δισ. ευρώτο 2019, ενώ για το 2020 που η πανδημία έπληξε τον τουρισμό ανήλθε σε μόλις 111 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι στο εμπόριο υπηρεσιών, η χώρα μας ήταν ισχυρά πλεονασματική σε σχέση με την Ρωσία, αλλά το πλεονέκτημα αυτό εξανεμίσθηκε το 2020 κατά την πανδημία. Το πλεόνασμα της χώρας μας στο εμπόριο υπηρεσιών από 2,32 δισ. ευρώ το 2013, το 2019 περιορίσθηκε σε 1,13 δισ. ευρώ και το 2020 περιορίσθηκε σε μόλις 12,2 εκατ. ευρώ.
Από την άλλη πλευρά, ο αριθμός των Ουκρανών τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας, έβαινε σταθερά αυξανόμενος κατά την τελευταία τριετία πριν από την πανδημία. Ειδικότερα, από τους 232 χιλ. τουρίστες του 2017 φτάσαμε σε 447χιλ. τουρίστες το 2019 (αύξηση 70,6% σε σχέση με το 2018 και υπερδιπλασιασμός μέσα σε δύο χρόνια) για να μειωθεί το 2020 σε 19 χιλ. άτομα, δηλαδή περίπου το 1/22 του 2019. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον ρωσικό εισερχόμενο τουρισμό, ο ουκρανικός τα τελευταία χρόνια ήταν σε σημαντική ανάπτυξη.
Εκτός από ενέργεια, η χώρα από τη Ρωσία εισάγει αγροτικά προϊόντα (καλαμπόκι, σιτάρι-σμιγάδι), ενώ η χώρα μας εξάγει κατά κύριο λόγο ακατέργαστα καπνά, σωλήνες από χαλκό, ηλεκτρονικές συσκευές ενσύρματης τηλεφωνίας, απορρίμματα χαλκού, χρώματα επίχρισης, των οποίων αυτών προϊόντων κ.ά.
Από την Ουκρανία, η χώρα εισάγει κυρίως κουκιά σόγιας, σιτάρι, σιδηροκράματα, λάδια ηλιοτροπίου και προϊόντα έλασης από σίδηρο. Η χώρα μας εξάγει στην Ουκρανία κυρίως λάδια από πετρέλαιο και φρούτα.
Σύμφωνα με το Γραφείο ΟΕΥ του Κιέβου, η χώρα εμφανίζει προοπτικές εξαγωγών κυρίως σε προϊόντα τροφίμων. Ορισμένες προτάσεις περιλαμβάνουν τα είδη ζαχαροπλαστικής και αρτοποιήματα (φρυγανιές, παξιμάδια, πίττες για σουβλάκια, γεμιστά μπισκότα, γλυκά κουταλιού, μπάρες δημητριακών, μακεδονικός χαλβάς), τα γαλακτοκομικά προϊόντα (φέτα, στραγγιστό γιαούρτι, με ή χωρίς φρούτα, επιτραπέζια τυριά όχι πολύ πικάντικα) και τα φρέσκα και νωπά ψάρια (και ιχθυοτροφείου και πιο ακριβά).
Βεβαίως, το 80% του εμπορίου αγαθών και προϊόντων της χώρας μας με τη Ρωσία αφορά στις ενεργειακές εισαγωγές της Ελλάδας και συγκεκριμένα το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Αλλά ακόμη και αν εξαιρεθούν από το εμπόριο των δύο χωρών τα ενεργειακά προϊόντα, η Ρωσία παραμένει σημαντικότερος εταίρος από την Ουκρανία. Ο όγκος εμπορίου μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας παραμένει σχεδόν διπλάσιος εκείνου της Ουκρανίας.
Ωστόσο, το εμπορικό ισοζύγιο της χώρας με τη Ρωσία είναι βαριά ελλειμματικό, είτε με, είτε χωρίς τα ενεργειακά προϊόντα. Το α’ εξάμηνο του 2021, το εμπορικό ισοζύγιο με τη Ρωσία διαμορφώθηκε σε έλλειμμα 1,54 δισ. ευρώ συμπεριλαμβανομένου των ενεργειακών προϊόντων, και σε έλλειμμα 208 εκατ. ευρώ χωρίς τα ενεργειακά προϊόντα. Από την άλλη πλευρά, οι εξαγωγές της χώρας μας σε ενεργειακά προϊόντα είναι αμελητέες.
Αντίθετα, το εμπόριο της χώρας με την Ουκρανία, είναι οριακά πλεονασματικό για τη χώρα μας. Το 2020 το εμπορικό ισοζύγιο ανήλθε σε +14,8 εκατ. ευρώ, με τις ελληνικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 193,7 εκατ. ευρώ και τις ελληνικές εισαγωγές από Ουκρανία σε 178,9 εκατ. ευρώ. Πάντως, το 2020 δεν είναι ενδεικτική χρονιά καθώς, το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών, επηρεάσθηκε από την πανδημία.
Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές στο ισοζύγιο υπηρεσιών, όπου οι εξαγωγές υπηρεσιών της χώρας μας σχεδόν μηδενίσθηκαν το 2020. Για παράδειγμα, οι ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών στην Ρωσία (παροχή κυρίως τουριστικών υπηρεσιών προς Ρώσους τουρίστες) διαμορφώθηκαν σε μόλις 62,2 εκατ. ευρώ, από 1,08 δισ. ευρώ το 2019.
Σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) της Μόσχας, το 2020 ήρθαν μόλις 26 χιλ. Ρώσοι τουρίστες, έναντι 583 χιλ. το 2019 και 1,35 εκατ. που είχαν έλθει το 2013. Οι Ρώσοι τουρίστες στη χώρα μας σταδιακά λιγοστεύουν και από το 6,72% των εισερχόμενων τουριστών στην Ελλάδα υποχώρησαν σε λιγότερο από 2% το 2019 και το 2020 έφτασαν μόλις στο 0,35%.
Εν γένει πάντως, οι οικονομικές και εμπορικές συναλλαγές της χώρας με τη Ρωσία, φθίνουν τα τελευταία 5-10 χρόνια. Για παράδειγμα, ο όγκος εμπορίου αγαθών και προϊόντων από 7,03 δισ. ευρώ το 2013 μειώθηκε σταδιακά μέχρι το 2020 σε μόλις 3,09 δισ. ευρώ. Υποχώρησε δηλαδή περισσότερο από 50%.Το ίδιο συνέβη και στις υπηρεσίες, αφού ο όγκος τους υποχώρησε σημαντικά. Από 2,33 δισ. ευρώ που ήταν ο όγκος εμπορικών υπηρεσιών το 2013 υποχώρησε στο μισό, στο 1,16 δισ. ευρώτο 2019, ενώ για το 2020 που η πανδημία έπληξε τον τουρισμό ανήλθε σε μόλις 111 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι στο εμπόριο υπηρεσιών, η χώρα μας ήταν ισχυρά πλεονασματική σε σχέση με την Ρωσία, αλλά το πλεονέκτημα αυτό εξανεμίσθηκε το 2020 κατά την πανδημία. Το πλεόνασμα της χώρας μας στο εμπόριο υπηρεσιών από 2,32 δισ. ευρώ το 2013, το 2019 περιορίσθηκε σε 1,13 δισ. ευρώ και το 2020 περιορίσθηκε σε μόλις 12,2 εκατ. ευρώ.
Από την άλλη πλευρά, ο αριθμός των Ουκρανών τουριστών που επισκέπτονται τη χώρα μας, έβαινε σταθερά αυξανόμενος κατά την τελευταία τριετία πριν από την πανδημία. Ειδικότερα, από τους 232 χιλ. τουρίστες του 2017 φτάσαμε σε 447χιλ. τουρίστες το 2019 (αύξηση 70,6% σε σχέση με το 2018 και υπερδιπλασιασμός μέσα σε δύο χρόνια) για να μειωθεί το 2020 σε 19 χιλ. άτομα, δηλαδή περίπου το 1/22 του 2019. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον ρωσικό εισερχόμενο τουρισμό, ο ουκρανικός τα τελευταία χρόνια ήταν σε σημαντική ανάπτυξη.
Εκτός από ενέργεια, η χώρα από τη Ρωσία εισάγει αγροτικά προϊόντα (καλαμπόκι, σιτάρι-σμιγάδι), ενώ η χώρα μας εξάγει κατά κύριο λόγο ακατέργαστα καπνά, σωλήνες από χαλκό, ηλεκτρονικές συσκευές ενσύρματης τηλεφωνίας, απορρίμματα χαλκού, χρώματα επίχρισης, των οποίων αυτών προϊόντων κ.ά.
Από την Ουκρανία, η χώρα εισάγει κυρίως κουκιά σόγιας, σιτάρι, σιδηροκράματα, λάδια ηλιοτροπίου και προϊόντα έλασης από σίδηρο. Η χώρα μας εξάγει στην Ουκρανία κυρίως λάδια από πετρέλαιο και φρούτα.
Σύμφωνα με το Γραφείο ΟΕΥ του Κιέβου, η χώρα εμφανίζει προοπτικές εξαγωγών κυρίως σε προϊόντα τροφίμων. Ορισμένες προτάσεις περιλαμβάνουν τα είδη ζαχαροπλαστικής και αρτοποιήματα (φρυγανιές, παξιμάδια, πίττες για σουβλάκια, γεμιστά μπισκότα, γλυκά κουταλιού, μπάρες δημητριακών, μακεδονικός χαλβάς), τα γαλακτοκομικά προϊόντα (φέτα, στραγγιστό γιαούρτι, με ή χωρίς φρούτα, επιτραπέζια τυριά όχι πολύ πικάντικα) και τα φρέσκα και νωπά ψάρια (και ιχθυοτροφείου και πιο ακριβά).
