Fitch: Ισχυρό το ενδεχόμενο ύφεσης στην Ευρωζώνη το 2022
Το καμπανάκι της ύφεσης αρχίζει και χτυπά στην Ευρωζώνη, όπως επισημαίνει η Fitch, με αιτία και αφορμή το ενεργειακό, πέραν του όποιου αντίκτυπο θα έχει στο ΑΕΠ και τη συρρίκνωσή του η ομαλοποίηση της πολιτικής της ΕΚΤ για να αντιμετωπίσει τον υψηλό πληθωρισμό. Όπως τονίζει ο οίκος, μια ξαφνική διακοπή των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη πιθανότατα θα ωθούσε την ευρωζώνη σε ύφεση. Η έκθεση της περιοχής είναι τόσο μεγάλη που μια άμεση και πλήρης διακοπή των προμηθειών φυσικού αερίου από τη Ρωσία θα είχε ως αποτέλεσμα ελλείψεις φυσικού αερίου και εφαρμογή δελτίου ενέργειας, προκαλώντας μεγάλο μακροοικονομικό σοκ.
Όπως επισημαίνει η Fitch, η ΕΕ βασίζεται στις καθαρές εισαγωγές για την παροχή του 84% της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου. Με το 38% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ε.Ε να προέρχονται από τη Ρωσία, ο οίκος υπολογίζει ότι περίπου το 30% της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ε.Ε και την ευρωζώνη προμηθεύτηκε από τη Ρωσία. Για τη Γερμανία, το ποσοστό είναι διπλάσιο, στο 60%.
Η απώλεια του ρωσικού εφοδιασμού με φυσικό αέριο
Ο δυνητικός αντίκτυπος της απώλειας του ρωσικού εφοδιασμού με φυσικό αέριο στο ΑΕΠ μέσω συνδέσεων εφοδιαστικής αλυσίδας, μπορεί να υπολογιστεί συνδυάζοντας αυτές τις εκθέσεις με πρόσφατες εκτιμήσεις της ΕΚΤ για τον αντίκτυπο μιας υποθετικής μείωσης κατά 10% των προμηθειών φυσικού αερίου στην προστιθέμενη αξία της ευρωζώνης.
Οι εκτιμήσεις της ΕΚΤ, όπως εξηγεί η Fitch, χρησιμοποιούν ένα πλαίσιο εισροών-εκροών εθνικών λογαριασμών και δείχνουν ότι το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα μειωθεί κατά 0,7% εάν η προσφορά φυσικού αερίου μειωθεί κατά 10%. Μια απώλεια 30% του εφοδιασμού φυσικού αερίου θα μεταφραζόταν επομένως σε μείωση 2% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Για τη Γερμανία, η απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου θα σήμαινε πτώση του ΑΕΠ κοντά στο 4%.
Θα υπήρχε περιθώριο με την πάροδο του χρόνου να αντικατασταθούν οι χαμένες ρωσικές προμήθειες με άλλες πηγές φυσικού αερίου και ενέργειας, σημειώνει ο οίκος. Αλλά μια άμεση απώλεια ρωσικών εισαγωγών – ένας κίνδυνος που είναι σημαντικός και αυξάνεται καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία – θα ήταν σχεδόν αδύνατο να αντικατασταθεί πλήρως βραχυπρόθεσμα. Επιπλέον, η άνοδος των τιμών της ενέργειας σε ένα τέτοιο σενάριο θα ενίσχυε τις πληθωριστικές πιέσεις και θα συμπίεζε τα πραγματικά εισοδήματα.
Οι προβλέψεις της Fitch
Οι προβλέψεις της Fitch στην πρόσφατη έκθεσή της για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές (Μάρτιος 2022) ήταν για ανάπτυξη 2,3% στην ευρωζώνη το 2023, αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις υποδεικνύουν καθοδικούς κινδύνους. «Η συρρίκνωση του φυσικού αερίου πιθανότατα θα οδηγήσει την ευρωζώνη σε ύφεση στα τέλη του 2022 ή στις αρχές του 2023», τονίζει ο οίκος.
Την ίδια στιγμή, μια ξαφνική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου λόγω της κλιμάκωσης των κυρώσεων θα έπληττε ορισμένες επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, προειδοποιεί επίσης η Fitch Ratings. Η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου απαιτεί μεγάλες επενδύσεις και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί βραχυπρόθεσμα λόγω τεχνικών περιορισμών. Ακόμα κι αν η ΕΕ κινηθεί γρήγορα για να βρει εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου, οι στόχοι που δημοσιεύονται στο σχέδιο REPowerEU παραμένουν δύσκολο να επιτευχθούν εντός του αναμενόμενου χρονικού πλαισίου.
Σε ένα σενάριο, που η ροή ρωσικού φυσικού αερίου σταματά ξαφνικά, πιθανώς λόγω τεχνικών ζητημάτων πληρωμής ή ζημιών στην υποδομή της Ουκρανίας, η Fitich αναμένει από την ΕΕ να αναστείλει ορισμένους κανόνες και συμβάσεις στην αγορά φυσικού αερίου, με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και τις κυβερνήσεις να παρεμβαίνουν από την πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς. Αναμένει ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας φυσικού αερίου θα απαλλάσσονταν από τις υποχρεώσεις τους να προμηθεύονται όγκους αερίου στην αγορά, αν και αυτό θα μείωνε τα περιθώρια προσφοράς.
Οι εταιρείες που είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου θα αντιμετωπίσουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, ιδίως η Fortum Oyj (κυρίως μέσω της θυγατρικής Uniper SE), η οποία έχει επίσης δραστηριότητες στη Ρωσία. Η Engie S.A. και η Naturgy Energy Group, S) θα κινδύνευαν λιγότερο λόγω της διαφοροποίησής τους, τόσο όσον αφορά τις επιχειρήσεις όσο και τις συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου. Επιπλέον, θα υπάρξουν επιπτώσεις στις ταμειακές ροές για εταιρείες που είναι πολύ εκτεθειμένες στη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου, όπως οι Net4gas και Εustream, παρά τις διατάξεις των συμβολαίων τους με την Gazprom.
Όπως επισημαίνει η Fitch, η ΕΕ βασίζεται στις καθαρές εισαγωγές για την παροχή του 84% της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου. Με το 38% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ε.Ε να προέρχονται από τη Ρωσία, ο οίκος υπολογίζει ότι περίπου το 30% της εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ε.Ε και την ευρωζώνη προμηθεύτηκε από τη Ρωσία. Για τη Γερμανία, το ποσοστό είναι διπλάσιο, στο 60%.
Η απώλεια του ρωσικού εφοδιασμού με φυσικό αέριο
Ο δυνητικός αντίκτυπος της απώλειας του ρωσικού εφοδιασμού με φυσικό αέριο στο ΑΕΠ μέσω συνδέσεων εφοδιαστικής αλυσίδας, μπορεί να υπολογιστεί συνδυάζοντας αυτές τις εκθέσεις με πρόσφατες εκτιμήσεις της ΕΚΤ για τον αντίκτυπο μιας υποθετικής μείωσης κατά 10% των προμηθειών φυσικού αερίου στην προστιθέμενη αξία της ευρωζώνης.
Οι εκτιμήσεις της ΕΚΤ, όπως εξηγεί η Fitch, χρησιμοποιούν ένα πλαίσιο εισροών-εκροών εθνικών λογαριασμών και δείχνουν ότι το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα μειωθεί κατά 0,7% εάν η προσφορά φυσικού αερίου μειωθεί κατά 10%. Μια απώλεια 30% του εφοδιασμού φυσικού αερίου θα μεταφραζόταν επομένως σε μείωση 2% του ΑΕΠ της ευρωζώνης. Για τη Γερμανία, η απώλεια ρωσικού φυσικού αερίου θα σήμαινε πτώση του ΑΕΠ κοντά στο 4%.
Θα υπήρχε περιθώριο με την πάροδο του χρόνου να αντικατασταθούν οι χαμένες ρωσικές προμήθειες με άλλες πηγές φυσικού αερίου και ενέργειας, σημειώνει ο οίκος. Αλλά μια άμεση απώλεια ρωσικών εισαγωγών – ένας κίνδυνος που είναι σημαντικός και αυξάνεται καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία – θα ήταν σχεδόν αδύνατο να αντικατασταθεί πλήρως βραχυπρόθεσμα. Επιπλέον, η άνοδος των τιμών της ενέργειας σε ένα τέτοιο σενάριο θα ενίσχυε τις πληθωριστικές πιέσεις και θα συμπίεζε τα πραγματικά εισοδήματα.
Οι προβλέψεις της Fitch
Οι προβλέψεις της Fitch στην πρόσφατη έκθεσή της για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές (Μάρτιος 2022) ήταν για ανάπτυξη 2,3% στην ευρωζώνη το 2023, αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις υποδεικνύουν καθοδικούς κινδύνους. «Η συρρίκνωση του φυσικού αερίου πιθανότατα θα οδηγήσει την ευρωζώνη σε ύφεση στα τέλη του 2022 ή στις αρχές του 2023», τονίζει ο οίκος.
Την ίδια στιγμή, μια ξαφνική διακοπή του ρωσικού φυσικού αερίου λόγω της κλιμάκωσης των κυρώσεων θα έπληττε ορισμένες επιχειρήσεις κοινής ωφελείας, προειδοποιεί επίσης η Fitch Ratings. Η αντικατάσταση του ρωσικού φυσικού αερίου απαιτεί μεγάλες επενδύσεις και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί βραχυπρόθεσμα λόγω τεχνικών περιορισμών. Ακόμα κι αν η ΕΕ κινηθεί γρήγορα για να βρει εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου, οι στόχοι που δημοσιεύονται στο σχέδιο REPowerEU παραμένουν δύσκολο να επιτευχθούν εντός του αναμενόμενου χρονικού πλαισίου.
Σε ένα σενάριο, που η ροή ρωσικού φυσικού αερίου σταματά ξαφνικά, πιθανώς λόγω τεχνικών ζητημάτων πληρωμής ή ζημιών στην υποδομή της Ουκρανίας, η Fitich αναμένει από την ΕΕ να αναστείλει ορισμένους κανόνες και συμβάσεις στην αγορά φυσικού αερίου, με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και τις κυβερνήσεις να παρεμβαίνουν από την πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς. Αναμένει ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας φυσικού αερίου θα απαλλάσσονταν από τις υποχρεώσεις τους να προμηθεύονται όγκους αερίου στην αγορά, αν και αυτό θα μείωνε τα περιθώρια προσφοράς.
Οι εταιρείες που είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου θα αντιμετωπίσουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, ιδίως η Fortum Oyj (κυρίως μέσω της θυγατρικής Uniper SE), η οποία έχει επίσης δραστηριότητες στη Ρωσία. Η Engie S.A. και η Naturgy Energy Group, S) θα κινδύνευαν λιγότερο λόγω της διαφοροποίησής τους, τόσο όσον αφορά τις επιχειρήσεις όσο και τις συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου. Επιπλέον, θα υπάρξουν επιπτώσεις στις ταμειακές ροές για εταιρείες που είναι πολύ εκτεθειμένες στη διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου, όπως οι Net4gas και Εustream, παρά τις διατάξεις των συμβολαίων τους με την Gazprom.
