Αναπτυξιακός Νόμος: Διαδικασίες εξπρές για την εκταμίευση ενισχύσεων
Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος (ν. 4887/2022) αποσκοπεί στην προώθηση της οικονομικής ανάκαμψης, μέσω της παροχής κινήτρων σε συγκεκριμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες και τομείς. Ειδικότερα περιλαμβάνει 13 επιχειρηματικές δραστηριότητες -καθεστώτα ενίσχυσης ονομάζονται- οι οποίες διαθέτουν διασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 150 εκατ. ευρώ ετησίως για κάθε μια από αυτές.
Έτσι συνολικά, κάθε χρόνο θα διατίθενται κατά το μέγιστο ενισχύσεις ύψους 1,95 δισ. ευρώ και για τα 13 νέα καθεστώτα, που πρακτικά δεν αφήνουν καμία επιχειρηματική δραστηριότητα/κλάδο επιχειρήσεων, εκτός του νέου Αναπτυξιακού Νόμου.
Τα επενδυτικά σχέδια που θα υπαχθούν στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο θα πρέπει να έχουν ως επί το πλείστον, ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, και να περιλαμβάνουν είτε δημιουργία νέας μονάδας, είτε επέκταση δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας, είτε διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ή παρασχεθεί ποτέ από αυτή, είτε θεμελιώδης αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας.
Ο νέος νόμος εισάγει ρυθμίσεις που αποβλέπουν στην επιτάχυνση όλων των διαδικασιών αναφορικά με την αξιολόγηση, έγκριση, έλεγχο και πιστοποίηση των επενδυτικών σχεδίων για να διασφαλίσει την έγκαιρη και μέγιστη δυνατή απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αφού υποβληθεί το επενδυτικό σχέδιο, οι αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να το έχουν αξιολογήσει το αργότερο εντός 45 ημερών. Συγκεκριμένα ο νόμος δίνει περιθώριο 30 ημερών στην άμεση αξιολόγηση και 45 ημερών στη συγκριτική αξιολόγηση.
Στις περιπτώσεις που δεν τηρηθεί το προβλεπόμενο όριο, ο έλεγχος αξιολόγησης θα ανατίθεται σε ορκωτό ελεγκτή, ο οποίος οφείλει, το αργότερο εντός 10 εργάσιμων ημερών από την ανάθεση, να ολοκληρώσει τη σχετική διαδικασία. Στην περίπτωση δε των επενδυτικών σχεδίων άνω των 700.000 ευρώ, η αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου, γίνεται υποχρεωτική από ορκωτό ελεγκτή, με στόχο την ταχύτερη αξιολόγηση.
Στο στάδιο υλοποίησης των εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων, προβλέπεται η δυνατότητα ανάθεσης του ελέγχου πιστοποίησης του σχεδίου της επένδυσης σε ορκωτό ελεγκτή. Το ίδιο ισχύει και για τον έλεγχο της πιστοποίησης μιας επένδυσης που μπορεί να γίνει από ορκωτό ελεγκτή, οποίος θα πιστοποιεί το πενήντα τοις εκατό (50%) ή το εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου ή της ολοκλήρωσης (100%) και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.
Βασικός στόχος της κυβέρνησης και του υπ. Ανάπτυξης, είναι το πολύ 60 ημέρες μετά το κλείσιμο μιας πρόκλησης υποβολής προτάσεων, να ολοκληρώνεται διαδικασία αξιολόγησης όλων των επενδυτικών σχεδίων. Έτσι ο συνολικός κύκλος από τη δημοσιοποίηση μιας πρόσκλησης μέχρι και την έγκριση των επενδυτικών προτάσεων που κατατέθηκαν στο πλαίσιο της πρόκλησης να μην ξεπερνά τους 5 με 6 μήνες μήνες, αντί 2 με 2,5 χρόνια που απαιτούνταν στον προγενέστερο Αναπτυξιακό Νόμο του 2016.
Προς την κατεύθυνση αυτή, θα συμβάλλει και ο αυτοματοποιημένος τρόπος υλοποίησης των προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων επενδυτικών σχεδίων μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου. Η πρακτική αυτή είναι ήδη ως έναν βαθμό γεγονός στις ενισχύσεις επιχειρήσεων που δόθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας. Όλα έγιναν ψηφιακά. Το ίδιο θα συμβεί και τώρα, παρόλο που η υποβολή ενός επενδυτικού σχεδίου, δεν είναι το ίδιο με τη λήψη μιας ενίσχυσής βάσει της πτώσης του τζίρου που σημειώθηκε ένα ή δύο χρόνια πριν.
Ωστόσο η κυβέρνηση και η Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), έχει προχωρήσει στην αναβάθμιση του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) με στόχο την πλήρη ηλεκτρονικοποίηση/ ψηφιοποίηση της διαδικασίας. Αυτό, όπως υποστηρίζει η ηγεσία του Υπ. Ανάπτυξης, όχι μόνο θα αυξήσει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα, αλλά θα επιφέρει μεγαλύτερο επίπεδο διαφάνειας και αμεροληψίας στη διαδικασία αξιολόγησης.
Ειδικότερα η διαδικασία υπαγωγής σε καθεστώς ενίσχυσης του ν. 4887/2022 διαμορφώνεται ως εξής:
Υποβολή αίτησης. Η αίτηση και τα δικαιολογητικά υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων και ο φορέας ενημερώνεται άμεσα για την παραλαβή και καταχώρησή τους.
Αξιολόγηση. Για την υπαγωγή σε καθεστώς ενίσχυσης, διενεργείται αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου, η οποία περιλαμβάνει έλεγχο νομιμότητας, αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχο δεικτών βαθμολογίας.
Έλεγχος. Αφού υπαχθεί σε καθεστώς ενίσχυσης, το επενδυτικό σχέδιο ελέγχεται σε όλη τη διάρκεια της υλοποίησής του, ώστε να διαπιστωθεί η συνδρομή των προϋποθέσεων και η τήρηση των υποχρεώσεων των μερών.
Έτσι συνολικά, κάθε χρόνο θα διατίθενται κατά το μέγιστο ενισχύσεις ύψους 1,95 δισ. ευρώ και για τα 13 νέα καθεστώτα, που πρακτικά δεν αφήνουν καμία επιχειρηματική δραστηριότητα/κλάδο επιχειρήσεων, εκτός του νέου Αναπτυξιακού Νόμου.
Τα επενδυτικά σχέδια που θα υπαχθούν στον νέο Αναπτυξιακό Νόμο θα πρέπει να έχουν ως επί το πλείστον, ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης, και να περιλαμβάνουν είτε δημιουργία νέας μονάδας, είτε επέκταση δυναμικότητας υφιστάμενης μονάδας, είτε διαφοροποίηση της παραγωγής μιας μονάδας σε προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν έχουν παραχθεί ή παρασχεθεί ποτέ από αυτή, είτε θεμελιώδης αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης μονάδας.
Ο νέος νόμος εισάγει ρυθμίσεις που αποβλέπουν στην επιτάχυνση όλων των διαδικασιών αναφορικά με την αξιολόγηση, έγκριση, έλεγχο και πιστοποίηση των επενδυτικών σχεδίων για να διασφαλίσει την έγκαιρη και μέγιστη δυνατή απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Αφού υποβληθεί το επενδυτικό σχέδιο, οι αρμόδιες υπηρεσίες θα πρέπει να το έχουν αξιολογήσει το αργότερο εντός 45 ημερών. Συγκεκριμένα ο νόμος δίνει περιθώριο 30 ημερών στην άμεση αξιολόγηση και 45 ημερών στη συγκριτική αξιολόγηση.
Στις περιπτώσεις που δεν τηρηθεί το προβλεπόμενο όριο, ο έλεγχος αξιολόγησης θα ανατίθεται σε ορκωτό ελεγκτή, ο οποίος οφείλει, το αργότερο εντός 10 εργάσιμων ημερών από την ανάθεση, να ολοκληρώσει τη σχετική διαδικασία. Στην περίπτωση δε των επενδυτικών σχεδίων άνω των 700.000 ευρώ, η αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου, γίνεται υποχρεωτική από ορκωτό ελεγκτή, με στόχο την ταχύτερη αξιολόγηση.
Στο στάδιο υλοποίησης των εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων, προβλέπεται η δυνατότητα ανάθεσης του ελέγχου πιστοποίησης του σχεδίου της επένδυσης σε ορκωτό ελεγκτή. Το ίδιο ισχύει και για τον έλεγχο της πιστοποίησης μιας επένδυσης που μπορεί να γίνει από ορκωτό ελεγκτή, οποίος θα πιστοποιεί το πενήντα τοις εκατό (50%) ή το εξήντα πέντε τοις εκατό (65%) του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου του επενδυτικού σχεδίου ή της ολοκλήρωσης (100%) και έναρξης της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης.
Βασικός στόχος της κυβέρνησης και του υπ. Ανάπτυξης, είναι το πολύ 60 ημέρες μετά το κλείσιμο μιας πρόκλησης υποβολής προτάσεων, να ολοκληρώνεται διαδικασία αξιολόγησης όλων των επενδυτικών σχεδίων. Έτσι ο συνολικός κύκλος από τη δημοσιοποίηση μιας πρόσκλησης μέχρι και την έγκριση των επενδυτικών προτάσεων που κατατέθηκαν στο πλαίσιο της πρόκλησης να μην ξεπερνά τους 5 με 6 μήνες μήνες, αντί 2 με 2,5 χρόνια που απαιτούνταν στον προγενέστερο Αναπτυξιακό Νόμο του 2016.
Προς την κατεύθυνση αυτή, θα συμβάλλει και ο αυτοματοποιημένος τρόπος υλοποίησης των προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων επενδυτικών σχεδίων μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου. Η πρακτική αυτή είναι ήδη ως έναν βαθμό γεγονός στις ενισχύσεις επιχειρήσεων που δόθηκαν κατά την περίοδο της πανδημίας. Όλα έγιναν ψηφιακά. Το ίδιο θα συμβεί και τώρα, παρόλο που η υποβολή ενός επενδυτικού σχεδίου, δεν είναι το ίδιο με τη λήψη μιας ενίσχυσής βάσει της πτώσης του τζίρου που σημειώθηκε ένα ή δύο χρόνια πριν.
Ωστόσο η κυβέρνηση και η Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), έχει προχωρήσει στην αναβάθμιση του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) με στόχο την πλήρη ηλεκτρονικοποίηση/ ψηφιοποίηση της διαδικασίας. Αυτό, όπως υποστηρίζει η ηγεσία του Υπ. Ανάπτυξης, όχι μόνο θα αυξήσει την ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα, αλλά θα επιφέρει μεγαλύτερο επίπεδο διαφάνειας και αμεροληψίας στη διαδικασία αξιολόγησης.
Ειδικότερα η διαδικασία υπαγωγής σε καθεστώς ενίσχυσης του ν. 4887/2022 διαμορφώνεται ως εξής:
Υποβολή αίτησης. Η αίτηση και τα δικαιολογητικά υποβάλλονται ηλεκτρονικά μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Αναπτυξιακών Νόμων και ο φορέας ενημερώνεται άμεσα για την παραλαβή και καταχώρησή τους.
Αξιολόγηση. Για την υπαγωγή σε καθεστώς ενίσχυσης, διενεργείται αξιολόγηση του επενδυτικού σχεδίου, η οποία περιλαμβάνει έλεγχο νομιμότητας, αξιολόγηση εύλογου κόστους και έλεγχο δεικτών βαθμολογίας.
Έλεγχος. Αφού υπαχθεί σε καθεστώς ενίσχυσης, το επενδυτικό σχέδιο ελέγχεται σε όλη τη διάρκεια της υλοποίησής του, ώστε να διαπιστωθεί η συνδρομή των προϋποθέσεων και η τήρηση των υποχρεώσεων των μερών.
