Οι διεθνείς τάσεις για γραφεία, logistics, καταστήματα – Τι γίνεται στην Ελλάδα
Θετικές είναι οι εξελίξεις και οι προοπτικές στους κλάδους των γραφείων, των logistics και των καταστημάτων λιανεμπορίου κατά τη διάρκεια του 2023, καθώς οι εν λόγω κλάδοι σε παγκόσμιο επίπεδο φαίνεται να ξεπερνούν τις δυσκολίες του τελευταίου τρίμηνου του 2022, που συνδέονται με την εκτίναξη του πληθωρισμού και τη συνεχή αύξηση των επιτοκίων.
Παράλληλα, αισιοδοξία επικρατεί και στην ελληνική αγορά ακινήτων, καθώς το αμείωτο επενδυτικό ενδιαφέρον, ειδικά από το εξωτερικό, συντήρησαν τους υψηλούς ρυθμούς αύξησης των τιμών οικιστικών και επαγγελματικών ακινήτων, κυρίως στις περιοχές υψηλής εμπορικότητας.
Γραφεία δύο ταχυτήτων
Σύμφωνα με την έρευνα Global Real Estate Perspective 2023 της JLL, στο τέταρτο τρίμηνο του 2022 ο κλάδος των γραφείων επιβραδύνθηκε , καθώς οι παγκόσμιοι όγκοι μίσθωσης γραφείων ήταν 6% χαμηλότεροι από το προηγούμενο τρίμηνο και 19% χαμηλότεροι από το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Το παγκόσμιο ποσοστό κενών ακινήτων εκτινάχθηκε κατά 40 μονάδες βάσης στο 14,9% το τέταρτο τρίμηνο, με τη μεγαλύτερη άνοδο να καταγράφεται στις ΗΠΑ. Σε πολλές περιπτώσεις, η ολοκλήρωση κατασκευών γραφείων αναβλήθηκε για το 2023, λόγω μεγάλων αυξήσεων του κόστους και ζητημάτων εφοδιαστικής αλυσίδας. Παράλληλα, οι ανακαινίσεις γραφείων αναμένεται να επικρατήσουν, καθώς θεωρούνται μια φθηνότερη, ταχύτερη και πιο βιώσιμη επιλογή.
Ειδικότερα, όπως τονίζει η έρευνα της Savills ο κλάδος των γραφείων στην Αμερική στο πρώτο τρίμηνο του έτους παρουσίασε ενοίκια στα ίδια επίπεδα με το 2022, αφού οι ιδιοκτήτες φαίνεται να διατηρούν τις τιμές σταθερές ενόψει του πληθωρισμού σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τους ενοικιαστές. Στην Ευρώπη στο πρώτο τρίμηνο σημειώνεται μικρή αύξηση στο κόστος ενοικίων, με το Άμστερνταμ να έχει τα πρωτεία, ενώ ακολουθούν και άλλες πόλεις όπως το Παρίσι, το Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη. Το κόστος ακόμη σε όλες τις αγορές γραφείων της Ασίας ήταν επίσης σταθερό το πρώτο τρίμηνο, καθώς η περιοχή αποδείχθηκε πολύ λιγότερο ασταθής το περασμένο έτος.
Από τρεις διαφορετικές ταχύτητες χαρακτηρίζεται αυτήν τη στιγμή και η αγορά γραφείων στην Αθήνα, τάση που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί την περίοδο 2023 – 2024 με περαιτέρω υποχώρηση στις αξίες για τα παλαιότερα γραφεία σε δευτερεύοντα σημεία, σταθεροποίηση για τα παλαιότερα γραφεία προβολής και ανακοπή στον ρυθμό αύξησης αξιών στα μοντέρνα, πράσινα γραφεία, ανεξαρτήτως θέσης.
Αυξανόμενη μεν, αλλά σαφώς πιο συγκρατημένη, καταγράφεται η πορεία των μισθωμάτων γραφείων το πρώτο τρίμηνο 2023 σε σχέση με έναν χρόνο πριν, για τα τυπικά, μέσης ηλικίας ακίνητα, επί βασικών οδικών αξόνων και στο κέντρο της Αθήνας.
Εντός του 2023, η JLL προβλέπει πως η δραστηριότητα χρηματοδοτικής μίσθωσης στα γραφεία αναμένεται να είναι υποτονική το πρώτο εξάμηνο του έτους, ωστόσο οι εξελίξεις θα είναι καλύτερες το β΄ εξάμηνο.
Ισχυρή ζήτηση για logistics
Ιδιαίτερα ισχυρή παραμένει η ζήτηση για τους αποθηκευτικούς χώρους (logistics) και το 2023, καθώς ο συγκεκριμένος τομέας αποτελεί «μαγνήτη» σε παγκόσμιο επίπεδο. Στις ΗΠΑ σημειώθηκε ρεκόρ επενδύσεων σε logistics 2022, με τους διαθέσιμους χώρους να είναι μόλις στο 3,4% και τα ενοίκια να σημειώνουν αύξηση που αγγίζει το 19,1% σε ετήσια βάση.
Στην Ευρώπη, το συνολικό ποσοστό κενών χώρων βρίσκεται κάτω από το 4%, με τα ενοίκια να είναι αυξημένα κατά 15,9% σε ετήσια βάση. Δυναμική είναι και ανάπτυξη στον τομέα των logistics στην Ελλάδα, η οποία καταγράφει υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, λόγω της ραγδαία ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και της στρατηγική θέση της χώρας μας, που την καθιστά σταδιακά σημαντικό κόμβο μεταφορών και παγκόσμιο διαμετακομιστικό κέντρο. Με τα ενοίκια να καταγράφουν αύξηση έως και 10%.
Η ανθεκτικότητα των καταναλωτών στηρίζει το λιανεμπόριο
Σε πορεία ανάκαμψης σύμφωνα με την έρευνα Global Real Estate Perspective 2023 της JLL βρίσκεται και ο τομέας του retail στην Ευρώπη, καθώς εμφανίζεται ισχυρότερος απ’ ό,τι αναμένονταν, με τις επενδύσεις στον τομέα να έχουν μειωθεί μόλις 2% το 2022. Το 2023, μάλιστα, θα αποδειχθεί καθοριστικό για τα ακίνητα λιανικής πώλησης, καθώς λόγω της δυναμικής επιστροφής του τουρισμού, οι τιμές και οι αποδόσεις τους θα παραμείνουν ιδιαίτερα ελκυστικές για τους επενδυτές. Ωστόσο, με τον πληθωρισμό να παραμένει υψηλός, οι λιανικές πωλήσεις προβλέπεται να μειωθούν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στη Βόρεια Αμερική, με την ανάκαμψη σε αυτές τις αγορές αναμένεται κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και τους διεθνείς λιανοπωλητές να συνεχίζουν να αναζητούν επιλεκτικά χώρους υψηλής ποιότητας στην Ευρώπη.
Παράλληλα, αισιοδοξία επικρατεί και στην ελληνική αγορά ακινήτων, καθώς το αμείωτο επενδυτικό ενδιαφέρον, ειδικά από το εξωτερικό, συντήρησαν τους υψηλούς ρυθμούς αύξησης των τιμών οικιστικών και επαγγελματικών ακινήτων, κυρίως στις περιοχές υψηλής εμπορικότητας.
Γραφεία δύο ταχυτήτων
Σύμφωνα με την έρευνα Global Real Estate Perspective 2023 της JLL, στο τέταρτο τρίμηνο του 2022 ο κλάδος των γραφείων επιβραδύνθηκε , καθώς οι παγκόσμιοι όγκοι μίσθωσης γραφείων ήταν 6% χαμηλότεροι από το προηγούμενο τρίμηνο και 19% χαμηλότεροι από το τέταρτο τρίμηνο του 2021. Το παγκόσμιο ποσοστό κενών ακινήτων εκτινάχθηκε κατά 40 μονάδες βάσης στο 14,9% το τέταρτο τρίμηνο, με τη μεγαλύτερη άνοδο να καταγράφεται στις ΗΠΑ. Σε πολλές περιπτώσεις, η ολοκλήρωση κατασκευών γραφείων αναβλήθηκε για το 2023, λόγω μεγάλων αυξήσεων του κόστους και ζητημάτων εφοδιαστικής αλυσίδας. Παράλληλα, οι ανακαινίσεις γραφείων αναμένεται να επικρατήσουν, καθώς θεωρούνται μια φθηνότερη, ταχύτερη και πιο βιώσιμη επιλογή.
Ειδικότερα, όπως τονίζει η έρευνα της Savills ο κλάδος των γραφείων στην Αμερική στο πρώτο τρίμηνο του έτους παρουσίασε ενοίκια στα ίδια επίπεδα με το 2022, αφού οι ιδιοκτήτες φαίνεται να διατηρούν τις τιμές σταθερές ενόψει του πληθωρισμού σε μια προσπάθεια να προσελκύσουν και να διατηρήσουν τους ενοικιαστές. Στην Ευρώπη στο πρώτο τρίμηνο σημειώνεται μικρή αύξηση στο κόστος ενοικίων, με το Άμστερνταμ να έχει τα πρωτεία, ενώ ακολουθούν και άλλες πόλεις όπως το Παρίσι, το Βερολίνο και τη Φρανκφούρτη. Το κόστος ακόμη σε όλες τις αγορές γραφείων της Ασίας ήταν επίσης σταθερό το πρώτο τρίμηνο, καθώς η περιοχή αποδείχθηκε πολύ λιγότερο ασταθής το περασμένο έτος.
Από τρεις διαφορετικές ταχύτητες χαρακτηρίζεται αυτήν τη στιγμή και η αγορά γραφείων στην Αθήνα, τάση που εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί την περίοδο 2023 – 2024 με περαιτέρω υποχώρηση στις αξίες για τα παλαιότερα γραφεία σε δευτερεύοντα σημεία, σταθεροποίηση για τα παλαιότερα γραφεία προβολής και ανακοπή στον ρυθμό αύξησης αξιών στα μοντέρνα, πράσινα γραφεία, ανεξαρτήτως θέσης.
Αυξανόμενη μεν, αλλά σαφώς πιο συγκρατημένη, καταγράφεται η πορεία των μισθωμάτων γραφείων το πρώτο τρίμηνο 2023 σε σχέση με έναν χρόνο πριν, για τα τυπικά, μέσης ηλικίας ακίνητα, επί βασικών οδικών αξόνων και στο κέντρο της Αθήνας.
Εντός του 2023, η JLL προβλέπει πως η δραστηριότητα χρηματοδοτικής μίσθωσης στα γραφεία αναμένεται να είναι υποτονική το πρώτο εξάμηνο του έτους, ωστόσο οι εξελίξεις θα είναι καλύτερες το β΄ εξάμηνο.
Ισχυρή ζήτηση για logistics
Ιδιαίτερα ισχυρή παραμένει η ζήτηση για τους αποθηκευτικούς χώρους (logistics) και το 2023, καθώς ο συγκεκριμένος τομέας αποτελεί «μαγνήτη» σε παγκόσμιο επίπεδο. Στις ΗΠΑ σημειώθηκε ρεκόρ επενδύσεων σε logistics 2022, με τους διαθέσιμους χώρους να είναι μόλις στο 3,4% και τα ενοίκια να σημειώνουν αύξηση που αγγίζει το 19,1% σε ετήσια βάση.
Στην Ευρώπη, το συνολικό ποσοστό κενών χώρων βρίσκεται κάτω από το 4%, με τα ενοίκια να είναι αυξημένα κατά 15,9% σε ετήσια βάση. Δυναμική είναι και ανάπτυξη στον τομέα των logistics στην Ελλάδα, η οποία καταγράφει υψηλότερες αποδόσεις σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, λόγω της ραγδαία ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και της στρατηγική θέση της χώρας μας, που την καθιστά σταδιακά σημαντικό κόμβο μεταφορών και παγκόσμιο διαμετακομιστικό κέντρο. Με τα ενοίκια να καταγράφουν αύξηση έως και 10%.
Η ανθεκτικότητα των καταναλωτών στηρίζει το λιανεμπόριο
Σε πορεία ανάκαμψης σύμφωνα με την έρευνα Global Real Estate Perspective 2023 της JLL βρίσκεται και ο τομέας του retail στην Ευρώπη, καθώς εμφανίζεται ισχυρότερος απ’ ό,τι αναμένονταν, με τις επενδύσεις στον τομέα να έχουν μειωθεί μόλις 2% το 2022. Το 2023, μάλιστα, θα αποδειχθεί καθοριστικό για τα ακίνητα λιανικής πώλησης, καθώς λόγω της δυναμικής επιστροφής του τουρισμού, οι τιμές και οι αποδόσεις τους θα παραμείνουν ιδιαίτερα ελκυστικές για τους επενδυτές. Ωστόσο, με τον πληθωρισμό να παραμένει υψηλός, οι λιανικές πωλήσεις προβλέπεται να μειωθούν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023 σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στη Βόρεια Αμερική, με την ανάκαμψη σε αυτές τις αγορές αναμένεται κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023 και τους διεθνείς λιανοπωλητές να συνεχίζουν να αναζητούν επιλεκτικά χώρους υψηλής ποιότητας στην Ευρώπη.
