Σοβαρή… υπογεννητικότητα μαστίζει την ελίτ των startups, τους λεγόμενους μονόκερους, ήτοι τις νεοφυείς εταιρείες με αποτίμηση άνω του 1 δισ. δολ. Το πρώτο τρίμηνο του 2023 «γεννήθηκαν» ανά τον πλανήτη μόλις 18 unicorns, με συνολική αποτίμηση της τάξης των 27 δισ. δολ.

Ο ρυθμός γεννήσεων νέων μονόκερων τους τρεις πρώτους μήνες του έτους είναι ο χαμηλότερος των τελευταίων έξι ετών. Μόνο το 2021 γεννήθηκαν παγκοσμίως περισσότερες από 580 νεοφυείς εταιρείες με αποτίμηση άνω του 1 δισ. δολ.

Το πιο εύφορο έδαφος για δημιουργία νέων μονόκερων εξακολουθούν να παρέχουν οι ΗΠΑ, με τη Βόρεια Αμερική ειδικότερα να γεννά τις περισσότερες εταιρείες με αποτίμηση άνω του 1 δισ. δολ. στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2023.

Στις ΗΠΑ έχουν την έδρα τους οι περισσότεροι ενεργοί μονόκεροι του κόσμου, με 682 εταιρείες ή το 53% του παγκόσμιου πληθυσμού unicorns να βρίσκεται επί αμερικανικού εδάφους (στοιχεία πρώτου τριμήνου 2023 από την PitchBook). Η Κίνα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη «μήτρα» unicorns στον κόσμο με 243 εταιρείες, ακολουθούμενη από την Ινδία με 61 μονόκερους.

Μεγάλη παραγωγικότητα σε unicorns έχει και η Ευρώπη, με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία να πρωταγωνιστούν στην παραγωγή νεοφυών εταιρειών με αποτίμηση άνω του 1 δισ. δολ, με 43 και 27 μονόκερους αντίστοιχα.

Αποτίμηση 4 τρισ .δολάρια

Σε παγκόσμιο επίπεδο, υπήρχαν 1.279 ενεργοί μονόκεροι στα τέλη Απριλίου, με αθροιστική αποτίμηση 4 τρισ. δολ., έχοντας προσελκύσει συνολικές χρηματοδοτήσεις της τάξης των 690 δισ. δολ.

Οι κορυφαίοι μονόκεροι στον κόσμο -από πλευράς αποτίμησης- περιλαμβάνουν την κινεζική Byte Dance, μητρική του TikTok, με τελευταία αξία 360 δισ. δολ., ο κινεζικός κολοσσός χρηματοοικονομικής τεχνολογίας Ant Group, θυγατρική της Alibaba, με αξία 200 δισ. δολ., η εταιρεία πληρωμών Stripe με 152 δισ. δολ. και η εταιρεία διαστημικής τεχνολογίας του Έλον Μασκ, Space X με 100 δισ. δολ. (σύμφωνα με στοιχεία της Pitch Book).

Το φρενάρισμα στην παραγωγή νέων unicorns από τις αρχές του 2023 συνδέεται ευθέως με την κατακρήμνιση των αποτιμήσεων των νεοφυών εταιρειών, εν μέσω πληθωριστικών πιέσεων και οικονομικής αβεβαιότητας. Γενικά, οι αποτιμήσεις των μονόκερων είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στα σκαμπανεβάσματα των χρηματιστηρίων, γεγονός που εξηγεί γιατί πολλές από τις πιο πολύτιμες νεοσύστατες εταιρείες δυσκολεύονται πλέον να διατηρήσουν ή να αυξήσουν τις αποτιμήσεις τους.

Μονόκεροι made in Greece

H «φωλιά» των ελληνικών μονόκερων αριθμεί ήδη δύο ενοίκους, επωάζει άλλους δύο, ενώ τέσσερις βρίσκονται στην ουρά. Η PeopleCert και η Viva Wallet εκπροσωπούν την Ελλάδα στο club των unicorns, ενώ η Skroutz και η Blueground θεωρούνται «soonicorns», έχοντας προοπτικές να εξελιχθούν σε μονόκερους.

Αρκετά μακριά από τον στόχο, αλλά με σημαντικές προοπτικές να τον επιτύχουν, βρίσκονται η Flexcar, καθώς και οι Persado, Hellas Direct και Workable.

Στο «top 10» των ελληνικών startups με τις υψηλότερες αποτιμήσεις, οι οποίες τους δίνουν δυνητικά τα εχέγγυα ώστε να διεκδικήσουν μελλοντικά τον τίτλο του μονόκερου, βρίσκονται επίσης οι Spotawheel, Tile DB και Plum.

Τα πρώτα unicorns του κόσμου

Η επιχειρηματίας Aileen Lee, η ιδρύτρια της Cowboy Ventures, επινόησε τον όρο «μονόκερος» το 2013 για να περιγράψει εταιρείες λογισμικού με αξία κάποιων δισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ.

Εκείνη την εποχή, αυτές οι startups ήταν σπάνιες: η Lee μέτρησε μόλις 39 εταιρείες που πληρούσαν τα κριτήριά της το 2013, μια λίστα που περιελάμβανε το Facebook, το LinkedIn, το Workday και το Twitter.