G. Dickson – Wind Europe: Πού θα κριθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα
Η επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης των μονάδων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και οι επενδύσεις σε δίκτυα και αποθήκευση θα κρίνουν την ταχύτητα με την οποία θα κινηθεί η Ελλάδα στο δρόμο για την πράσινη μετάβαση, επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος της Wind Europe, Giles Dickson.
Σε συνέντευξή του στο powergame.gr, ο κ. Dickson, που ηγείται του ευρωπαϊκού φορέα εκπροσώπησης του κλάδου αιολικών πάρκων, επαναλαμβάνει όσα επισημαίνουν εδώ και χρόνια οι εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι. Πως «κάθε έργο πρέπει να λαμβάνει οριστική απάντηση, θετική ή αρνητική, σε χρονικό διάστημα εντός δύο ετών σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Επί του παρόντος, «οι διαδικασίες αδειοδότησης διαρκούν πολύ και είναι πολύ περίπλοκες», αναφέρει ο CEO της Wind Europe ο οποίος επισημαίνει πως η χώρα μας «δεν πρέπει να εφαρμόσει γενικές απαγορεύσεις που αποκλείουν την αιολική ενέργεια από μεγάλες περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό».
Ο Giles Dickson προβλέπει δυναμική επιστροφή της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη. Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η υπεράκτια αιολική ενέργεια η οποία συγκεντρώνει γύρω της πολλούς θιασώτες, ειδικά με την ανάπτυξη των πλωτών ανεμογεννητριών. Οι τελευταίες θα επιτρέψουν σε χώρες με βαθιές θάλασσες όπως η Ελλάδα, να αξιοποιήσουν το αιολικό δυναμικό τους. «Τα αποτελέσματα των δημοπρασιών για πλωτούς υπεράκτιους αιολικούς σταθμούς ισχύος 250 MW στη Γαλλία θα αποτελέσουν ορόσημο για την τεχνολογία» εξηγεί. Βέβαια, για να αξιοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα, «η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει τις ετήσιες επενδύσεις της για τη βελτιστοποίηση και την επέκταση των σημερινών συνδέσεων δικτύου».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη
Υποστηρίζετε πως αιτήσεις για νέα αιολικά, συνολικής ισχύος 80 GW, είναι βαλτωμένες σε ολόκληρη την Ευρώπη παρά τις συχνές ανακοινώσεις της Κομισιόν για επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης. Τι τελικά πρέπει να γίνει ώστε να υπάρξει ουσιαστική επιτάχυνση;
Είναι πολύ σημαντικό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κατανοήσει ότι η καθυστέρηση των αδειοδοτικών διαδικασιών αποτελεί τροχοπέδη στην επέκταση της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη. Υπό το πρίσμα του «Σχεδίου Δράσης REPowerEU», του σχεδίου με το οποίο αντέδρασαν τα κράτη – μέλη στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την κρίση υψηλών και ασταθών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η ΕΕ κατοχύρωσε νομοθετικά ότι η επέκταση των ΑΠΕ αποτελεί ζήτημα υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος. Και πράγματι, η ΕΕ έχει εξορθολογήσει τις διαδικασίες αδειοδότησης και έχει συντομεύσει τις προθεσμίες. Εναπόκειται, λοιπόν, στα κράτη μέλη της ΕΕ να μεταφράσουν αυτές τις πολύ χρήσιμες πρωτοβουλίες σε εθνική νομοθεσία. Ως εκ τούτου, τα κράτη – μέλη χρειάζεται να προσλάβουν περισσότερο προσωπικό για την επεξεργασία των αιτήσεων αδειοδότησης και να διασφαλίσουν ότι οι διαδικασίες είναι επαρκώς ψηφιοποιημένες.
Η ευκολία και οι περιορισμένες αντιδράσεις οδηγούν ολοένα και περισσότερους
επενδυτές ΑΠΕ προς τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Πιστεύετε πως έχουν ακόμα μέλλον τα αιολικά πάρκα και γιατί;
Είναι αλήθεια πως οι συνολικές επενδύσεις σε νέα αιολικά πάρκα μειώθηκαν το 2022. Ειδικότερα, σημειώνεται πως ούτε ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο δεν έφτασε σε τελική επενδυτική απόφαση πέρυσι. Ωστόσο, οι επενδύσεις σε χερσαία αιολικά πάρκα διατηρήθηκαν αρκετά καλά. Παράλληλα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές για την αιολική ενέργεια είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρες. Η ΕΕ επιθυμεί να υπερδιπλασιάσει την ποσότητα της αιολικής ενέργειας μέχρι το 2030, ενώ τώρα διαθέτει μόλις πάνω από 200 GW αιολικής ενέργειας. Μέχρι το 2050 θέλει να έχει φτάσει τα 1.300 GW. Η αιολική ενέργεια θα είναι η υπ’ αριθμόν ένα πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ πολύ πριν από το 2030. Την άποψη αυτή ενστερνίζονται πολλοί επενδυτές που κατανοούν το δυναμικό ανάπτυξης του τομέα. Σχεδόν όλες οι χώρες της ΕΕ θα αυξήσουν τους στόχους τους για την αιολική ενέργεια στην τρέχουσα αναθεώρηση των εθνικών τους σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ). Ολοένα και περισσότεροι αναγνωρίζουν ότι, ως φθηνή και τοπικά παραγόμενη πηγή ενέργειας, η αιολική ενέργεια αποτελεί κλειδί για την ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας.
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί πως απάντηση στην τρέχουσα κρίση δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι ούτε η αιολική, ούτε η ηλιακή ενέργεια κατά μόνας. Χρειάζεται ένας συνδυασμός και των δύο, αφού οι τεχνολογίες αλληλοσυμπληρώνονται. Ο άνεμος παράγει σταθερή ηλεκτρική ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Η υψηλότερη παραγωγή είναι συνήθως μεταξύ φθινοπώρου και άνοιξης. Από την άλλη πλευρά, η ηλιακή ενέργεια έχει τα μέγιστα της παραγωγής της το καλοκαίρι και είναι μάλλον περιορισμένη τις αντίστοιχες ημέρες του χειμώνα. Και οι δύο τεχνολογίες μαζί θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά των μελλοντικών ευρωπαϊκών ενεργειακών συστημάτων.
Τα θαλάσσια αιολικά θεωρούνται η απάντηση του κλάδου των αιολικών πάρκων στην ανάγκη για ταχύτερη ανάπτυξη των ΑΠΕ. Όμως έχουν αργούς χρόνους ωρίμανσης και, ειδικά στην Ελλάδα, είναι αντιμέτωπα και με γεωπολιτικά ή άλλα προβλήματα. Προχωράει με τους επιθυμητούς ρυθμούς η ΕΕ σε αυτόν τον τομέα;
Η υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι εδώ και καιρό ένα πλεονέκτημα της Βόρειας Θάλασσας. Αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα δεν ήταν πρόθυμη να κατασκευάσει υπεράκτια αιολική ενέργεια, αλλά στο γεγονός ότι οι γεωλογικοί σχηματισμοί και το βάθος του νερού της Μεσογείου περιπλέκουν την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών συστημάτων με σταθερές βάσεις στον πυθμένα. Τη λύση στο πρόβλημα ήρθε να δώσει η εμφάνιση των πλωτών υπεράκτιων αιολικών συστημάτων που επιτρέπει σε χώρες όπως η Ελλάδα (αλλά και η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Γαλλία) να αξιοποιήσουν το υπεράκτιο αιολικό δυναμικό τους. Άλλωστε, οι φιλοδοξίες της ΕΕ για την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας είναι τεράστιες. Είναι σημαντικό να αναβαθμίσουμε την αλυσίδα εφοδιασμού και να διασφαλίσουμε ότι αυτή η επέκταση μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη. Αυτό το βήμα μεταφράζεται με επενδύσεις στην παραγωγή, στα δίκτυα, τους λιμένες, τα πλοία και τους εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Ο μεγάλος ενθουσιασμός γύρω από την υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι δικαιολογημένος. Εντούτοις, πέρυσι το 90% του συνόλου της νέας αιολικής ενεργειακής ισχύος που εγκαταστάθηκε στην Ευρώπη ήταν χερσαία. Αυτό πρέπει να μας κρατά στο έδαφος και να μας θυμίζει πως η χερσαία αιολική ενέργεια θα συνεχίσει να αποτελεί την πλειονότητα των νέων εγκαταστάσεων στο εγγύς μέλλον.
Σοβαρό ζήτημα πέραν από την αργή διαδικασία αδειοδότησης για τα θαλάσσια αιολικά είναι η απουσία επαρκών διασυνδέσεων. Οι διασυνδέσεις και η κατάσταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής φαίνεται πως αποτελούν σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Μήπως πρέπει να επενδυθούν περισσότερα κεφάλαια σε αυτόν τον τομέα;
Ναι, η αλήθεια είναι πως η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει τις ετήσιες επενδύσεις της για τη βελτιστοποίηση και την επέκταση των σημερινών συνδέσεων δικτύου. Οι συνδέσεις δικτύου μεταξύ διαφορετικών χωρών είναι ιδιαίτερα σημαντικές, διότι εξασφαλίζουν ότι η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να ρέει ελεύθερα σε όλη την Ευρώπη. Μάλιστα, στο αποκεντρωμένο και βασισμένο στις ΑΠΕ σύστημα του μέλλοντος θα δούμε περισσότερη μεταβλητή παραγωγή. Ένα πιο διασυνδεδεμένο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας θα συμβάλλει στην εξισορρόπηση αυτών των διακυμάνσεων.
Εξάλλου, τα πράγματα αλλάζουν: τον Απρίλιο οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων 9 χωρών της Βόρειας Θάλασσας δεσμεύτηκαν να ξεκινήσουν την κατασκευή ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου που θα συνδέεται σε ένα ενιαίο δίκτυο κάτω από τη Βόρεια Θάλασσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί ήδη έργα στο πλαίσιο του κανονισμού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (ΔΕΔ-Ε) μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ως έργα Κοινού ενδιαφέροντος (PCIs). Χρειάζεται, όμως, περισσότερη χρηματοδότηση.
Πότε πιστεύετε πως θα είναι ώριμη και ελκυστική η τεχνολογία των πλωτών αιολικών που ενδιαφέρει την Ελλάδα λόγω του μεγάλου βάθους των θαλασσών της;
Η πλωτή αιολική ενέργεια έχει μπει στην εμπορική κλίμακα. Τα έργα δεν είναι μακέτες ή δοκιμαστικές εκδόσεις. Πλέον, έχουμε περάσει στη βιομηχανική κατασκευή. Αυτό από μόνο του έχει ρίξει τις τιμές και έχει ήδη οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κόστους στην πλωτή υπεράκτια αιολική τεχνολογία. Στη μείωση του κόστους θα συμβάλλουν εκατέρωθεν η έρευνα και η καινοτομία. Υποθέτουμε ότι η πλωτή υπεράκτια αιολική ενέργεια θα φτάσει σε ισοτιμία τιμών με την υπεράκτια αιολική ενέργεια με σταθερό πυθμένα το αργότερο μέχρι το 2040. Η Ελλάδα δεν είναι σε καμία περίπτωση η μόνη χώρα που εξετάζει την πλωτή υπεράκτια αιολική ενέργεια. Τα αποτελέσματα των δημοπρασιών για πλωτούς υπεράκτιους αιολικούς σταθμούς ισχύος 250 MW στη Γαλλία θα αποτελέσουν ορόσημο για την τεχνολογία.
Δημοπρασίες θα πραγματοποιηθούν σύντομα και στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, τη Νορβηγία και την Ιταλία. Σήμερα η Ευρώπη διαθέτει μόνο 175 MW πλωτών αιολικών πάρκων, σε μικρά (επιδεικτικά) έργα. Αλλά η βιομηχανοποίηση της πλωτής αιολικής ενέργειας πραγματοποιείται με ταχείς ρυθμούς. Θα έχουμε τουλάχιστον 3-4 GW μέχρι το 2030 και δεν είναι παράλογο να προβλέψουμε ότι μπορεί να έχουμε μέχρι τότε έως και 10 GW.
Ειδικά για την Ελλάδα έχετε κάποιες προτάσεις για την επιτάχυνση των επενδύσεων σε νέα αιολικά; Ποια πιστεύετε πως είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που πρέπει να
αντιμετωπιστούν;
Φέτος η ελληνική κυβέρνηση θα αποστείλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), στο οποίο η κυβέρνηση θα περιγράφει την ενεργειακή στρατηγική της από τώρα έως το 2030. Τα εν λόγω ΕΣΕΚ πρέπει να αντικατοπτρίζουν τα ακόλουθα σημεία:
Πρώτα από όλα, η Ελλάδα πρέπει να απλουστεύσει τις διαδικασίες αδειοδότησης. Ειδικότερα, κάθε έργο πρέπει να λαμβάνει οριστική απάντηση, θετική ή αρνητική, σε χρονικό διάστημα εντός δύο ετών σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ. Επί του παρόντος, οι διαδικασίες αδειοδότησης διαρκούν πολύ και είναι πολύ περίπλοκες.
Στη συνέχεια, η Ελλάδα δεν πρέπει να εφαρμόσει γενικές απαγορεύσεις που αποκλείουν την αιολική ενέργεια από μεγάλες περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό. Τέτοιες απαγορεύσεις έχουν δυσμενείς επιπτώσεις: αυξάνουν το κόστος της ενέργειας για τα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, εμποδίζουν την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας και απαιτούν περισσότερες εγκαταστάσεις και επεμβάσεις στη γη για την ίδια παραγωγή ενέργειας.
Τέλος, η Ελλάδα έχει ήδη ένα σχετικά υψηλό μερίδιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ηλεκτρική ενέργεια, το οποίο θα αυξηθεί στο μέλλον. Επί του πρακτέου, η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει στις ευρύτερες ενεργειακές υποδομές της, όπως τα δίκτυα και η αποθήκευση, για να αξιοποιήσει πλήρως το αιολικό δυναμικό της.
Σε συνέντευξή του στο powergame.gr, ο κ. Dickson, που ηγείται του ευρωπαϊκού φορέα εκπροσώπησης του κλάδου αιολικών πάρκων, επαναλαμβάνει όσα επισημαίνουν εδώ και χρόνια οι εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι. Πως «κάθε έργο πρέπει να λαμβάνει οριστική απάντηση, θετική ή αρνητική, σε χρονικό διάστημα εντός δύο ετών σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Επί του παρόντος, «οι διαδικασίες αδειοδότησης διαρκούν πολύ και είναι πολύ περίπλοκες», αναφέρει ο CEO της Wind Europe ο οποίος επισημαίνει πως η χώρα μας «δεν πρέπει να εφαρμόσει γενικές απαγορεύσεις που αποκλείουν την αιολική ενέργεια από μεγάλες περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό».
Ο Giles Dickson προβλέπει δυναμική επιστροφή της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη. Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η υπεράκτια αιολική ενέργεια η οποία συγκεντρώνει γύρω της πολλούς θιασώτες, ειδικά με την ανάπτυξη των πλωτών ανεμογεννητριών. Οι τελευταίες θα επιτρέψουν σε χώρες με βαθιές θάλασσες όπως η Ελλάδα, να αξιοποιήσουν το αιολικό δυναμικό τους. «Τα αποτελέσματα των δημοπρασιών για πλωτούς υπεράκτιους αιολικούς σταθμούς ισχύος 250 MW στη Γαλλία θα αποτελέσουν ορόσημο για την τεχνολογία» εξηγεί. Βέβαια, για να αξιοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα, «η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει τις ετήσιες επενδύσεις της για τη βελτιστοποίηση και την επέκταση των σημερινών συνδέσεων δικτύου».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη
Υποστηρίζετε πως αιτήσεις για νέα αιολικά, συνολικής ισχύος 80 GW, είναι βαλτωμένες σε ολόκληρη την Ευρώπη παρά τις συχνές ανακοινώσεις της Κομισιόν για επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης. Τι τελικά πρέπει να γίνει ώστε να υπάρξει ουσιαστική επιτάχυνση;
Είναι πολύ σημαντικό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κατανοήσει ότι η καθυστέρηση των αδειοδοτικών διαδικασιών αποτελεί τροχοπέδη στην επέκταση της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη. Υπό το πρίσμα του «Σχεδίου Δράσης REPowerEU», του σχεδίου με το οποίο αντέδρασαν τα κράτη – μέλη στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την κρίση υψηλών και ασταθών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η ΕΕ κατοχύρωσε νομοθετικά ότι η επέκταση των ΑΠΕ αποτελεί ζήτημα υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος. Και πράγματι, η ΕΕ έχει εξορθολογήσει τις διαδικασίες αδειοδότησης και έχει συντομεύσει τις προθεσμίες. Εναπόκειται, λοιπόν, στα κράτη μέλη της ΕΕ να μεταφράσουν αυτές τις πολύ χρήσιμες πρωτοβουλίες σε εθνική νομοθεσία. Ως εκ τούτου, τα κράτη – μέλη χρειάζεται να προσλάβουν περισσότερο προσωπικό για την επεξεργασία των αιτήσεων αδειοδότησης και να διασφαλίσουν ότι οι διαδικασίες είναι επαρκώς ψηφιοποιημένες.
Η ευκολία και οι περιορισμένες αντιδράσεις οδηγούν ολοένα και περισσότερους
επενδυτές ΑΠΕ προς τα φωτοβολταϊκά πάρκα. Πιστεύετε πως έχουν ακόμα μέλλον τα αιολικά πάρκα και γιατί;
Είναι αλήθεια πως οι συνολικές επενδύσεις σε νέα αιολικά πάρκα μειώθηκαν το 2022. Ειδικότερα, σημειώνεται πως ούτε ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο δεν έφτασε σε τελική επενδυτική απόφαση πέρυσι. Ωστόσο, οι επενδύσεις σε χερσαία αιολικά πάρκα διατηρήθηκαν αρκετά καλά. Παράλληλα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε πως οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές για την αιολική ενέργεια είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρες. Η ΕΕ επιθυμεί να υπερδιπλασιάσει την ποσότητα της αιολικής ενέργειας μέχρι το 2030, ενώ τώρα διαθέτει μόλις πάνω από 200 GW αιολικής ενέργειας. Μέχρι το 2050 θέλει να έχει φτάσει τα 1.300 GW. Η αιολική ενέργεια θα είναι η υπ’ αριθμόν ένα πηγή ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ πολύ πριν από το 2030. Την άποψη αυτή ενστερνίζονται πολλοί επενδυτές που κατανοούν το δυναμικό ανάπτυξης του τομέα. Σχεδόν όλες οι χώρες της ΕΕ θα αυξήσουν τους στόχους τους για την αιολική ενέργεια στην τρέχουσα αναθεώρηση των εθνικών τους σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ). Ολοένα και περισσότεροι αναγνωρίζουν ότι, ως φθηνή και τοπικά παραγόμενη πηγή ενέργειας, η αιολική ενέργεια αποτελεί κλειδί για την ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας.
Πάντως, πρέπει να σημειωθεί πως απάντηση στην τρέχουσα κρίση δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι ούτε η αιολική, ούτε η ηλιακή ενέργεια κατά μόνας. Χρειάζεται ένας συνδυασμός και των δύο, αφού οι τεχνολογίες αλληλοσυμπληρώνονται. Ο άνεμος παράγει σταθερή ηλεκτρική ενέργεια κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας. Η υψηλότερη παραγωγή είναι συνήθως μεταξύ φθινοπώρου και άνοιξης. Από την άλλη πλευρά, η ηλιακή ενέργεια έχει τα μέγιστα της παραγωγής της το καλοκαίρι και είναι μάλλον περιορισμένη τις αντίστοιχες ημέρες του χειμώνα. Και οι δύο τεχνολογίες μαζί θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά των μελλοντικών ευρωπαϊκών ενεργειακών συστημάτων.
Τα θαλάσσια αιολικά θεωρούνται η απάντηση του κλάδου των αιολικών πάρκων στην ανάγκη για ταχύτερη ανάπτυξη των ΑΠΕ. Όμως έχουν αργούς χρόνους ωρίμανσης και, ειδικά στην Ελλάδα, είναι αντιμέτωπα και με γεωπολιτικά ή άλλα προβλήματα. Προχωράει με τους επιθυμητούς ρυθμούς η ΕΕ σε αυτόν τον τομέα;
Η υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι εδώ και καιρό ένα πλεονέκτημα της Βόρειας Θάλασσας. Αυτό δεν οφείλεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα δεν ήταν πρόθυμη να κατασκευάσει υπεράκτια αιολική ενέργεια, αλλά στο γεγονός ότι οι γεωλογικοί σχηματισμοί και το βάθος του νερού της Μεσογείου περιπλέκουν την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών συστημάτων με σταθερές βάσεις στον πυθμένα. Τη λύση στο πρόβλημα ήρθε να δώσει η εμφάνιση των πλωτών υπεράκτιων αιολικών συστημάτων που επιτρέπει σε χώρες όπως η Ελλάδα (αλλά και η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Γαλλία) να αξιοποιήσουν το υπεράκτιο αιολικό δυναμικό τους. Άλλωστε, οι φιλοδοξίες της ΕΕ για την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας είναι τεράστιες. Είναι σημαντικό να αναβαθμίσουμε την αλυσίδα εφοδιασμού και να διασφαλίσουμε ότι αυτή η επέκταση μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Ευρώπη. Αυτό το βήμα μεταφράζεται με επενδύσεις στην παραγωγή, στα δίκτυα, τους λιμένες, τα πλοία και τους εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Ο μεγάλος ενθουσιασμός γύρω από την υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι δικαιολογημένος. Εντούτοις, πέρυσι το 90% του συνόλου της νέας αιολικής ενεργειακής ισχύος που εγκαταστάθηκε στην Ευρώπη ήταν χερσαία. Αυτό πρέπει να μας κρατά στο έδαφος και να μας θυμίζει πως η χερσαία αιολική ενέργεια θα συνεχίσει να αποτελεί την πλειονότητα των νέων εγκαταστάσεων στο εγγύς μέλλον.
Σοβαρό ζήτημα πέραν από την αργή διαδικασία αδειοδότησης για τα θαλάσσια αιολικά είναι η απουσία επαρκών διασυνδέσεων. Οι διασυνδέσεις και η κατάσταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής φαίνεται πως αποτελούν σοβαρό εμπόδιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Μήπως πρέπει να επενδυθούν περισσότερα κεφάλαια σε αυτόν τον τομέα;
Ναι, η αλήθεια είναι πως η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει τις ετήσιες επενδύσεις της για τη βελτιστοποίηση και την επέκταση των σημερινών συνδέσεων δικτύου. Οι συνδέσεις δικτύου μεταξύ διαφορετικών χωρών είναι ιδιαίτερα σημαντικές, διότι εξασφαλίζουν ότι η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να ρέει ελεύθερα σε όλη την Ευρώπη. Μάλιστα, στο αποκεντρωμένο και βασισμένο στις ΑΠΕ σύστημα του μέλλοντος θα δούμε περισσότερη μεταβλητή παραγωγή. Ένα πιο διασυνδεδεμένο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας θα συμβάλλει στην εξισορρόπηση αυτών των διακυμάνσεων.
Εξάλλου, τα πράγματα αλλάζουν: τον Απρίλιο οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων 9 χωρών της Βόρειας Θάλασσας δεσμεύτηκαν να ξεκινήσουν την κατασκευή ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου που θα συνδέεται σε ένα ενιαίο δίκτυο κάτω από τη Βόρεια Θάλασσα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί ήδη έργα στο πλαίσιο του κανονισμού για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (ΔΕΔ-Ε) μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) ως έργα Κοινού ενδιαφέροντος (PCIs). Χρειάζεται, όμως, περισσότερη χρηματοδότηση.
Πότε πιστεύετε πως θα είναι ώριμη και ελκυστική η τεχνολογία των πλωτών αιολικών που ενδιαφέρει την Ελλάδα λόγω του μεγάλου βάθους των θαλασσών της;
Η πλωτή αιολική ενέργεια έχει μπει στην εμπορική κλίμακα. Τα έργα δεν είναι μακέτες ή δοκιμαστικές εκδόσεις. Πλέον, έχουμε περάσει στη βιομηχανική κατασκευή. Αυτό από μόνο του έχει ρίξει τις τιμές και έχει ήδη οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κόστους στην πλωτή υπεράκτια αιολική τεχνολογία. Στη μείωση του κόστους θα συμβάλλουν εκατέρωθεν η έρευνα και η καινοτομία. Υποθέτουμε ότι η πλωτή υπεράκτια αιολική ενέργεια θα φτάσει σε ισοτιμία τιμών με την υπεράκτια αιολική ενέργεια με σταθερό πυθμένα το αργότερο μέχρι το 2040. Η Ελλάδα δεν είναι σε καμία περίπτωση η μόνη χώρα που εξετάζει την πλωτή υπεράκτια αιολική ενέργεια. Τα αποτελέσματα των δημοπρασιών για πλωτούς υπεράκτιους αιολικούς σταθμούς ισχύος 250 MW στη Γαλλία θα αποτελέσουν ορόσημο για την τεχνολογία.
Δημοπρασίες θα πραγματοποιηθούν σύντομα και στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, τη Νορβηγία και την Ιταλία. Σήμερα η Ευρώπη διαθέτει μόνο 175 MW πλωτών αιολικών πάρκων, σε μικρά (επιδεικτικά) έργα. Αλλά η βιομηχανοποίηση της πλωτής αιολικής ενέργειας πραγματοποιείται με ταχείς ρυθμούς. Θα έχουμε τουλάχιστον 3-4 GW μέχρι το 2030 και δεν είναι παράλογο να προβλέψουμε ότι μπορεί να έχουμε μέχρι τότε έως και 10 GW.
Ειδικά για την Ελλάδα έχετε κάποιες προτάσεις για την επιτάχυνση των επενδύσεων σε νέα αιολικά; Ποια πιστεύετε πως είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που πρέπει να
αντιμετωπιστούν;
Φέτος η ελληνική κυβέρνηση θα αποστείλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), στο οποίο η κυβέρνηση θα περιγράφει την ενεργειακή στρατηγική της από τώρα έως το 2030. Τα εν λόγω ΕΣΕΚ πρέπει να αντικατοπτρίζουν τα ακόλουθα σημεία:
Πρώτα από όλα, η Ελλάδα πρέπει να απλουστεύσει τις διαδικασίες αδειοδότησης. Ειδικότερα, κάθε έργο πρέπει να λαμβάνει οριστική απάντηση, θετική ή αρνητική, σε χρονικό διάστημα εντός δύο ετών σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ. Επί του παρόντος, οι διαδικασίες αδειοδότησης διαρκούν πολύ και είναι πολύ περίπλοκες.
Στη συνέχεια, η Ελλάδα δεν πρέπει να εφαρμόσει γενικές απαγορεύσεις που αποκλείουν την αιολική ενέργεια από μεγάλες περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό. Τέτοιες απαγορεύσεις έχουν δυσμενείς επιπτώσεις: αυξάνουν το κόστος της ενέργειας για τα ελληνικά νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, εμποδίζουν την ενεργειακή ανεξαρτησία της χώρας και απαιτούν περισσότερες εγκαταστάσεις και επεμβάσεις στη γη για την ίδια παραγωγή ενέργειας.
Τέλος, η Ελλάδα έχει ήδη ένα σχετικά υψηλό μερίδιο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ηλεκτρική ενέργεια, το οποίο θα αυξηθεί στο μέλλον. Επί του πρακτέου, η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει στις ευρύτερες ενεργειακές υποδομές της, όπως τα δίκτυα και η αποθήκευση, για να αξιοποιήσει πλήρως το αιολικό δυναμικό της.
