Ακόμη και στη Γερμανία, μια χώρα που διατηρούσε σε χαμηλά επίπεδα τις αυξήσεις των ενοικίων επί σειρά ετών, έχει καταγραφεί άνοδος άνω του 7% το α’ εξάμηνο του φετινού έτους. Στα νεόδμητα κτίρια, η ενοικίαση διαμερισμάτων έχει αυξηθεί  έως και 20% κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου. Δεν είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που παρουσιάζει μια πρωτοφανή αύξηση των ενοικίων.

 

Τα υψηλά ενοίκια είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο και εκτείνεται από την αναζήτηση φοιτητικής στέγης σε τουριστικούς προορισμούς, όπως είναι δημοφιλή νησιά στην Ελλάδα, μέχρι το Λονδίνο. Μολονότι στο Βερολίνο, τη Λισαβώνα, το Λονδίνο, τη Μαδρίτη και το Παρίσι έχουν συντελεστεί οι μεγαλύτερες αυξήσεις, η ενοικίαση είναι σχεδόν ανέφικτη επιλογή και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της Ευρώπης, ιδιαίτερα σ’ ότι αφορά τους νέους εργαζόμενους. Σε χώρες της δυτικής Ευρώπης, όπως η Ιρλανδία, οι νέοι αναγκάζονται να επιστρέψουν στην οικογενειακή εστία.

 

Απότομη αύξηση του κόστους δανεισμού

Είναι μια αλυσιδωτή αντίδραση της προς τα πάνω αναπροσαρμογής των βασικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και την Τράπεζα της Αγγλίας τουλάχιστον κατά 424 μονάδες βάσης από μηδενικά επίπεδα μέσα σε ενάμιση έτος, με απώτερο στόχο να δαμαστεί ο πληθωρισμός. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της ΕΚΤ, τα επιτόκια στην αγορά στεγαστικής πίστης εντός Ευρωζώνης αναρριχήθηκαν  63 μ.β. μόνον μέσα στο α’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, αντανακλώντας τη μεγαλύτερη αύξηση που έχει καταγραφεί ποτέ σε αυτό το χρονικό διάστημα.

 

Κατά μέσον όρο, τα επιτόκια στεγαστικής πίστης στην Πορτογαλία κινούνταν στο 4,16% τον Μάιο του 2023 αντί του 1,36% τον Μάιο του 2019, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσαν οι Financial Times. Στη Γερμανία κυμαίνονταν, αντιστοίχως, στο 3,94% αντί του 1,77%. Στην Ελλάδα έφθαναν στο 3,91% από το 3,18% που ίσχυε τον Μάιο του 2019, αντικατοπτρίζοντας ένα μικρότερο χάσμα λόγω της βαθιάς οικονομικής κρίσης που προηγήθηκε μια δεκαετία πριν.

 

Πηγές των Financial Times αναφέρουν πως ένα στεγαστικό δάνειο της τάξεως των 800.000 ευρώ για την αγορά κατοικίας στο Παρίσι επιφέρει τόκους 500.000 ευρώ έναντι των 50.000 ευρώ που χρεώνονταν για τη χορήγηση πίστωσης 500.000 ευρώ μόλις το 2019. Εκ των πραγμάτων έχουν λιγοστέψει τα νοικοκυριά που μπορούν να ανταπεξέλθουν στην αγορά κατοικίας λόγω της μεγάλης αύξησης των τιμών σε συνάρτηση με το υψηλό κόστος δανεισμού, των αυστηρότερων κριτηρίων στη χορήγηση πίστωσης και του υψηλότερου κόστους διαβίωσης έναντι των μισθών.

 

Στοιχεία της Eurostat έδειξαν πως ακόμη και στην Εσθονία, την Ουγγαρία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, το Λουξεμβούργο, τη Τσεχία και την Αυστρία, οι τιμές στην αγορά κατοικίας υπερδιπλασιάστηκαν από το 2010 έως το α’ τρίμηνο του 2023. Μάλιστα, η άνοδος των τιμών κατοικίας ξεπέρασε αυτή των ενοικίων. Ως εκ τούτου παρατηρείται συμφόρηση στη ζήτηση ενοικιαζόμενων κατοικιών όταν η προσφορά είναι σχεδόν στάσιμη. Εξετάζοντας τα πιο πρόσφατα δεδομένα, η Eurostat συμπεραίνει πως οι τιμές στις αγορές κατοικίας της Ε.Ε είχαν υποχωρήσει κατά 0,7% το α’ τρίμηνο του 2023 συγκριτικά με το δ’ τρίμηνο του 2022, με τα ενοίκια να αναρριχώνται 0,9%.

 

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Λονδίνο. Η υποχώρηση των τιμών στην αγορά κατοικίας -μια από τις συνέπειες της εξασθένισης της οικονομίας- δεν είναι αρκετή για να ικανοποιήσει τη ζήτηση. Αν και το αντίτιμο που ζητούν οι ιδιοκτήτες ακινήτων στη βρετανική πρωτεύουσα παρουσίασε τον Αύγουστο, κατά μέσον όρο, τη μεγαλύτερη πτώση από το 2018, παραμένει υψηλότερο κατά 20% από τα προ πανδημίας επίπεδα, δηλαδή προ μιας τετραετίας, σύμφωνα με την ιστοσελίδα ακινήτων Rightmove.

 

Η προσφορά ενοικιαζόμενων κατοικιών αναμένεται να παραμείνει χαμηλή λόγω του μεγάλου κατασκευαστικού κόστους και της αύξησης των επιτοκίων, καταλήγει ο Πωλ Τόστεβιν, αρμόδιος για του τομέα διεθνών ερευνών στην εταιρεία ακινήτων Savillis. Απευθυνόμενος στους Financial Times, επιβεβαιώνει πως τα ενοίκια κινούνται ανοδικά σε όλη την Ευρώπη.