Η ΕΕ θα πρέπει να διδαχθεί από την ιστορία της αρχαίας Ελλάδας, διότι εάν οι πόλεις-κράτη ήταν τότε ενωμένες θα είχαν αποκρούσει τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, δήλωσε ο Έλμαρ Μπροκ, μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας. Απευθυνόμενος στο powergame.gr, τονίζει πως η σύγχρονη Ελλάδα οφείλει να εμβαθύνει το success story της στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Μέσα από μια 40ετή πορεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Έλμαρ Μπροκ ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα σε μια περίοδο που η Ευρώπη βίωνε τεκτονικές αλλαγές από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου έως και την κρίση δημοσίου χρέους της Ευρωζώνης. Πιστεύει ακράδαντα σε μια ενιαία αμυντική και εξωτερική πολιτική καθώς η ΕΕ καλείται να αποκτήσει ηχηρή παρουσία σε μια ευμετάβλητη γεωπολιτική περίοδο.


Ο κ. Μπροκ, μέλος των Χριστιανοδημοκρατών στη Γερμανία και του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, είναι ευρέως αναγνωρισμένος για το έργο του στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την πολύτιμη συνεισφορά του στο Σύνταγμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο κ. Μπροκ μιλά ανοικτά για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Ευρώπης, αλλά και για την ακροδεξιά στη Γερμανία.

Πώς βλέπετε την εξέλιξη της Ελλάδας από την κρίση χρέους έως σήμερα;


Πιστεύω πως η Ελλάδα θα πρέπει να εξηγήσει στην υπόλοιπη Ευρώπη το ευρύτερο πλαίσιο του success story της. Κανείς δεν γνωρίζει το οικονομικό θαύμα, το ηράκλειο θαύμα, που επιτεύχθηκε μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα. Καταδεικνύει τα κατορθώματα που μπορούν να επιτευχθούν με την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Πώς κρίνετε την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία και στην ευρύτερη Μέση Ανατολή αυτήν την κρίσιμη περίοδο;


Η διπλωματική στάση απέναντι στην Άγκυρα είναι σωστή. Η Ελλάδα ξεκαθαρίζει τις θέσεις της, διατηρώντας ανοικτές τις διαύλους επικοινωνίας. Οι Ευρωπαίοι θα είναι πάντα στο πλευρό της. Είμαστε πια εξοικειωμένοι με το ποιος είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και έχουμε επίγνωση των λαθών της τουρκικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον θα είναι στραμμένο στην επικείμενη επίσκεψη Τούρκου προέδρου στη χώρα σας.

Ο Έλμαρ Μπροκ με τη δημοσιογράφο Ζωρζέτ Ζολώτα ©powergame.gr
Ο Έλμαρ Μπροκ με τη δημοσιογράφο Ζωρζέτ Ζολώτα ©powergame.gr
Σας ανησυχεί η ρητορική του Ερντογάν τον τελευταίο καιρό με αφορμή τον πόλεμο Χαμάς-Ισραήλ; Μήπως η Τουρκία απομακρύνετε από τη Δύση και γέρνει όλο και πιο πολύ στην Ανατολή;

Γνωρίζω προσωπικά τον Ερντογάν εδώ και μια 25ετία. Θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά οι τοποθετήσεις του χωρίς να θεωρούνται πως είναι οριστικές. Ο ίδιος μου είχε πει πως τα δυο τρίτα των ξένων επενδύσεων προέρχονται από την Ευρώπη. Η τουρκική οικονομία χωρίς την τελωνειακή ένωση με την ΕΕ θα ήταν σκέτη καταστροφή.

Είναι γεωπολιτική αναγκαιότητα η διεύρυνση της ΕΕ προς τα δυτικά Βαλκάνια, με την ενσωμάτωση και της Ουκρανίας, ή είναι αδύνατο να προσαρμοστούν αυτές οι χώρες στις νόρμες των Βρυξελλών;

Είναι προς το συμφέρον της ΕΕ να ενσωματώσει αυτές τις χώρες, αλλά εάν δεν καταφέρουν να ικανοποιήσουν τα κριτήρια ένταξης τότε μια διεύρυνση δεν θα είναι επωφελείς για καμία πλευρά. Μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να γίνουν, όμως, και εντός της ΕΕ και ειδικότερα στο σύστημα λήψης αποφάσεων. Μια μέρα τα κράτη-μέλη μπορεί να φθάσουν τα 35 από 28 που υπάρχουν σήμερα. Μπορεί να υιοθετηθεί η ενισχυμένη πλειοψηφία ή διαφορετικά μια βήμα-προς-βήμα διαδικασία. Οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ έγιναν ανάμεσα στις συνθήκες του Άμστερνταμ και της Λισαβώνας λόγω της διεύρυνσης της ΕΕ.

Πού ακριβώς αποδίδεται την άνοδο της ακροδεξιάς στη Γερμανία; Έχει ρίζες στην αναγκαία αλλά και επώδυνη επανένωση της ανατολικής με τη δυτική Γερμανία μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989 ή είναι μια αντανάκλαση των σημερινών οικονομικών προβλημάτων της χώρας;

Είναι, πάντα, συγκεκριμένοι οι λόγοι. Πριν από χρόνια ήταν το ευρώ που αντικατέστησε το μάρκο. Έπειτα ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση και η συνακόλουθη κρίση δημοσίου χρέους, δημιουργώντας γόνιμο έδαφος στο αφήγημα πως «καλούμαστε να πληρώσουμε για τους άλλους». Εν συνεχεία, η ακροδεξιά ενισχύθηκε εξαιτίας της μεταναστευτικής κρίσης διότι η Γερμανία δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις από κάθε άλλη χώρα της Ευρώπης. Οπότε η άνοδος του AfD αποδίδεται σε μια διαδοχή γεγονότων. Αλλά η ακροδεξιά όσο ισχυρή και αν είναι στη Γερμανία, είναι ένα κόμμα διαμαρτυρίας.

Ζήσατε μεγάλες αλλαγές στην Ευρώπη μέσα από μια ενεργό πολιτική σταδιοδρομία. Θεωρείται πως η ΕΕ και ειδικότερα η Γερμανία ήταν εφησυχασμένη απέναντι στη Μόσχα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης; Μήπως αγνόησαν προειδοποιητικά σημάδια για την εξάρτηση που είχε καλλιεργηθεί στη Ρωσία και το φυσικό της αέριο;

Πολλοί πολιτικοί δεν κατανόησαν τη διαφορά ανάμεσα στο παλαιό κομμουνιστικό καθεστώς και τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά τη διάρκεια των τελευταίων είκοσι με δεκαπέντε ετών. Στη σοβιετική Ρωσία ήθελε να διατηρήσει το status quo. Ο Πούτιν είναι αναθεωρητικός. Θέλει να αλλάξει τα σύνορα της χώρας του και να ξαναδημιουργήσει την παλαιά αυτοκρατορική Ρωσία. Αμφισβητεί την ύπαρξη του λαού της Ουκρανίας και έτσι την κρατική υπόστασή της.

Η πλειοψηφία των πολιτικών στην Ευρώπη και τη Γερμανία πίστεψαν πως οι οικονομικές σχέσεις θα υπερίσχυαν αλλά σήμερα βλέπουν πως είχαν να κάνουν με έναν κοινό δικτάτορα. Ορισμένοι από εμάς ήταν υπέρ της ενεργειακής συνεργασίας με τη Ρωσία αλλά όχι στην πλήρη εξάρτηση.

Δεν είναι η Ρωσία το μοναδικό αυταρχικό κράτος με ισχυρό ρόλο στη γεωπολιτική σκηνή…

Η εξάρτηση από την Κίνα είναι ακόμη ευρύτερη και άρα πιο επικίνδυνη. Περιλαμβάνει περισσότερους κλάδους αντί της ενέργειας που ίσχυε με την περίπτωση της Ρωσίας.

Ο Έλμαρ Μπροκ με τη δημοσιογράφο Ζωρζέτ Ζολώτα ©powergame.gr
Ο Έλμαρ Μπροκ με τη δημοσιογράφο Ζωρζέτ Ζολώτα ©powergame.gr
Πιστεύετε πως η πολιτική της Μέρκελ απέναντι στη Ρωσία και την Κίνα -με τελευταίο παράδειγμα τη σύναψη της επενδυτικής συμφωνίας που δέχτηκε δριμεία κριτική από την ΕΕ- δεν ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση για την οικονομική αυτονομία της ΕΕ;

Δεν υπήρχε αρκετή προνοητικότητα εκείνη την περίοδο. Δεν ήταν μόνον, όμως, η Μέρκελ που είχε αυτή την λανθασμένη προσέγγιση ως προς την ασφάλεια. Το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινής γνώμης και η βιομηχανία διαχώριζαν την οικονομία από την εξωτερική πολιτική, αντίθετα από τον Πούτιν. Σήμερα η ΕΕ τηρεί μια ολιστική προσέγγιση και έτσι λαμβάνει μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Με την Ευρώπη να καλείται να διατηρήσει ισορροπίες ανάμεσα σε δυο πολεμικά μέτωπα, υπάρχει η κατάλληλη ώθηση για να οδηγηθεί η ΕΕ σε μια κοινή εξωτερική και αμυντική πολιτική;

Ναι το πιστεύω. Έχει καλλιεργηθεί μια ανοικτή διαμάχη, συμπεριλαμβανομένης μιας συνεργασίας στις αμυντικές προμήθειες. Είναι άγνωστο το αποτέλεσμα αλλά υπάρχει αυτό το momentum. Σκεφτείτε, όμως, πως εάν ήταν ενωμένες οι πόλεις-κράτη της αρχαίας Ελλάδας, οι Ρωμαίοι δεν θα είχαν καμία πιθανότητα να υπερισχύσουν. Με την πιθανότητα να αναλάβει ξανά ο Τραμπ την προεδρία των ΗΠΑ και τη σύμπνοια Ρωσίας-Κίνας, η ΕΕ οφείλει να ενώσει τις δυνάμεις της σε θέματα αμύνης.

Ποια είναι τα κράτη-μέλη που διατηρούν την πιο κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στην εθνική και την ευρωπαϊκή πολιτική;

Ορισμένες φορές υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα κοινή γνώμη και την πολιτική. Στην Ουγγαρία και την Πολωνία, η πλειοψηφία των πολιτών είναι υπέρ της Ευρώπης. Όμως, η κυβέρνηση στην Ουγγαρία τηρεί έναν ευρωσκεπτικισμό. Ανάλογη ήταν η στάση της Πολωνίας μέχρι που κέρδισε τις πρόσφατες εκλογές ο Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος έθεσε επί τάπητος κρίσιμα ερωτήματα και εξήγησε πως η καλύτερη προοπτική για τη χώρα είναι η Ευρώπη. Πρέπει, όμως, να έχουν τη θέληση αυτή οι ηγέτες των κρατών-μελών. Σήμερα ο λαϊκισμός έχει πάρει τόσες διαφορετικές μορφές στην Ευρώπη, όπως ο αριστερός εθνικισμός που δεν υπήρχε τα παλαιότερα χρόνια. Η αριστερά και ο εθνικισμός ήταν αντίθετες έννοιες.