Το τέλος των αυξήσεων επιτοκίων προδιαγράφει η σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού που βλέπει στον ορίζοντα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αν και η ΕΚΤ δεν αποκλείει ο πληθωρισμός να «τσιμπήσει» προσωρινά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, εντούτοις είναι σαφές ότι τα επιτόκια παύουν πλέον να απειλούν τους δανειολήπτες με απανωτές αυξήσεις και ανοίγει «παράθυρο» για χαμηλότερο κόστος χρήματος σταδιακά.

Μείωση των κυμαινόμενων επιτοκίων στα δάνεια

Και, όπως εκτιμά η πλειονότητα της αγοράς, τα επιτόκια της ΕΚΤ θα αρχίσουν να αποκλιμακώνονται είτε από την άνοιξη είτε από τον Ιούνιο του 2024 και μετά, με το εύρος των εκτιμήσεων για την υποχώρησή τους να κινείται από 0,75 έως 100 μονάδες βάσης. Αυτό μεταφράζεται σε αντίστοιχη μείωση των κυμαινόμενων επιτοκίων στα δάνεια, η οποία αναμένεται να λειτουργήσει ως μία πρώτη «ένεση» στη ζήτηση για δανεισμό που παραμένει υποτονική.

Μετά τη συνεδρίαση του Οκτωβρίου στην Αθήνα, οπότε και σημειώθηκε η πρώτη παύση στην άνοδο των επιτοκίων, χθες το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ ανανέωσε τη στάση αναμονής, καθώς ο πληθωρισμός υποχώρησε τους τελευταίους μήνες. Όπως εκτιμούσε ομόφωνα και η αγορά, η ΕΚΤ άφησε αμετάβλητα τα επιτόκια, ακολουθώντας τον βηματισμό της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) και της Τράπεζας της Αγγλίας (BoE). Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων διατηρήθηκαν σε 4,5%, 4,75% και 4% αντιστοίχως.

Όπως ανέφερε η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, το ΔΣ της ΕΚΤ είναι αποφασισμένο να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα επανέλθει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή του θεωρεί ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ βρίσκονται σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μακρό χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή σε αυτό τον στόχο.

Πληθωρισμός: Αναμένεται σταδιακή μείωση του στη διάρκεια του επόμενου έτους

Σύμφωνα με τις τελευταίες μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ, ο πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί σταδιακά στη διάρκεια του επόμενου έτους και στη συνέχεια να προσεγγίσει τον στόχο του διοικητικού συμβουλίου για πληθωρισμό 2% το 2025. Συνολικά οι εμπειρογνώμονες αναμένουν ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 5,4% το 2023, 2,7% το 2024, 2,1% το 2025 και 1,9% το 2026. Η ΕΚΤ επισημαίνει πάντως ότι οι πιέσεις στις τιμές παραμένουν αυξημένες, πρωτίστως λόγω του έντονου ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος.

Η ΕΚΤ αναφέρει ότι οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων εξακολουθούν να μεταδίδονται δυναμικά στην οικονομία, επισημαίνοντας ότι οι αυστηρότερες συνθήκες χρηματοδότησης επιδρούν ανασταλτικά στη ζήτηση και αυτό συμβάλλει στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Η ΕΚΤ αναμένει ότι η οικονομική ανάπτυξη θα παραμείνει υποτονική σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Πέραν αυτού όμως, η οικονομία αναμένεται να ανακάμψει εξαιτίας της ανόδου των πραγματικών εισοδημάτων (λόγω της μείωσης του πληθωρισμού και της αύξησης των μισθών) και της βελτίωσης της εξωτερικής ζήτησης. Η ΕΚΤ προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 0,6% κατά μέσο όρο για το 2023, 0,8% για το 2024 και 1,5% για το 2025 και το 2026.

Οι προβλέψεις για πληθωρισμό και ανάπτυξη συνηγορούν στην έναρξη του καθοδικού κύκλου των επιτοκίων μέσα στο 2024. Απομένει να φανεί πόσο αυτό θα άρει τις επιφυλάξεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων να προβούν σε δανεισμό και αν θα βάλει φρένο στις πρόωρες αποπληρωμές δανείων το 2023.

Το μόνο επιτόκιο που μειώθηκε  τον Οκτώβριο

Με βάση τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ για τον μήνα Οκτώβριο, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 6,17%. Το μόνο επιτόκιο που μειώθηκε (-11 μ.β.) ήταν το μέσο επιτόκιο των νέων επιχειρηματικών δανείων με συγκεκριμένη διάρκεια και κυμαινόμενο επιτόκιο, που διαμορφώθηκε στο 5,93%. Το μέσο επιτόκιο των καταναλωτικών δανείων χωρίς καθορισμένη διάρκεια (δάνεια μέσω πιστωτικών καρτών, ανοιχτά δάνεια και υπεραναλήψεις από τρεχούμενους λογαριασμούς) αυξήθηκε κατά 11 μ.β., στο 14,9%.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Απογευματινή»