Ελαιόλαδο: To ράλι τιμών ταράζει την αγορά και τη μεσογειακή διατροφή
Η έλλειψη που παρατηρείται στο ελαιόλαδο, έχει εκτοξεύσει τις τιμές σε επίπεδα ρεκόρ, έχει τροφοδοτήσει ένα «κύμα» εγκληματικότητας και έχει ωθήσει τον κλάδο σε κατάσταση κρίσης. Η εκτόξευση της τιμής του «υγρού χρυσού», που αποτελεί βασικό συστατικό της μεσογειακής διατροφής, έχει αναστατώσει τόσο τους καταναλωτές όσο και την αγορά τους τελευταίους μήνες, αναγκάζοντας πολύ κόσμο να το «κόψει» από το τραπέζι του.
Ο Kyle Holland, αναλυτής του ομίλου έρευνας αγοράς Mintec, δήλωσε ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες που προκλήθηκαν από την κλιματική αλλαγή «επηρέασαν σημαντικά» την παραγωγή ελαιολάδου στη νότια Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε μεσογειακές χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Ελαιόλαδο: Απογοητεύουν τα νούμερα της «βασίλισσας» Ισπανίας
Η Ισπανία, η οποία προμηθεύει περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, παραδοσιακά παράγει κάπου μεταξύ 1,3 και 1,5 εκατομμυρίων μετρικών τόνων ελαιολάδου σε κάθε συγκομιδή, δήλωσε ο Holland. Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία έδειξαν ότι η Ισπανία καλλιέργησε περίπου 666.000 μετρικούς τόνους για το 2022/2023. Οι παράγοντες της αγοράς που ερωτήθηκαν από την Mintec αναμένουν ένα εύρος παραγωγής από 830.000 έως 850.000 μετρικούς τόνους για το 2023/2024 στην Ισπανία, μια αύξηση περίπου 40.000 μετρικών τόνων από τις προηγούμενες εκτιμήσεις.
Οι τιμές του ελαιολάδου στην Ανδαλουσία διαμορφώθηκαν στα 7,8 ευρώ ανά κιλό στις 19 Απριλίου, σύμφωνα με τον δείκτη αναφοράς της Mintec, από λίγο πάνω από τα 8 ευρώ στα τέλη Μαρτίου. Η πτώση επεκτείνει την πτωτική τάση, αφού οι τιμές του ελαιολάδου έφτασαν σε πρωτοφανή κορυφή στα 9,2 ευρώ τον Ιανουάριο.
Το ιλιγγιώδες «ράλι» για το ελαιόλαδο έχει ψυχρανθεί τις τελευταίες εβδομάδες, εν μέρει λόγω των ευεργετικών βροχών τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και της αύξησης των εκτιμήσεων για την παραγωγή της ελαιοσυλλογής της Ισπανίας. Ωστόσο, οι αναλυτές δήλωσαν ότι τα αποθέματα ελαιολάδου που όλο και μειώνονται πιθανόν να κρατήσουν τις αγορές σε εγρήγορση για ξαφνικές εκτοξεύσεις των τιμών τους επόμενους μήνες.
«Το ερώτημα του κόσμου είναι ότι ενώ οι τιμές φαίνεται να πέφτουν αυτή τη στιγμή, ο κόσμος δεν αγοράζει ακόμη επαρκείς ποσότητες. Και όταν αγοράζεις έναντι μειωμένων όγκων, λένε ότι αν οι όγκοι στραγγίσουν και όλοι πρέπει να αγοράσουν, τότε οι τιμές πρέπει να ανέβουν», σημείωσε ο Holland στο CNBC.
«Αυτό δεν είναι φυσιολογικό», δήλωσε επίσης στο CNBC ο Vito Martielli ανώτερος αναλυτής της Rabobank. Ο Martielli δήλωσε ότι η πρόσφατη μεταβλητότητα των τιμών είναι η πιο έντονη που έχει δει στα περισσότερα από 20 χρόνια που μελετά τον τομέα του ελαιολάδου. «Για να έχουμε μια σαφή άποψη, νομίζω ότι πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες μέχρι το τέλος Ιουνίου, αλλά οι βροχές κατά τον μήνα Μάρτιο ήταν ένα θετικό μήνυμα για τη βελτίωση της παραγωγής», πρόσθεσε.
Τα ελαιόδεντρα «εξαιρετικά» ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή
Η Helena Bennett, επικεφαλής της κλιματικής πολιτικής στο thnik tank Green Alliance UK, απέδωσε απερίφραστα την αύξηση ρεκόρ στις τιμές του ελαιολάδου στην κλιματική αλλαγή. «Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ελαιολάδου στον κόσμο, η Ισπανία, έχει μειώσει στο μισό την παραγωγή της λόγω ξηρασίας και ακραίας ζέστης, αυξάνοντας την τιμή του κατά 112% από το 2022», δήλωσε η Bennett στo X στις 10 Απριλίου. «Αυτό συμβαίνει και σε άλλες καλλιέργειες τροφίμων. Το ελαιόλαδο σήμερα, όλα τα άλλα σύντομα».
Σε μια πρώτη στο είδος της περιφερειακή ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δήλωσε τον Μάρτιο ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να προετοιμαστούν για «καταστροφικές» συνέπειες, καθώς η εντεινόμενη κλιματική κρίση πλήττει κάθε τμήμα της οικονομίας τους αυτόν τον αιώνα. Η έκθεση του ΕΟΠ αναφέρει ότι οι κλιματικές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων θα μπορούσαν να πλήξουν σκληρά την περιοχή, ιδίως στη νότια Ευρώπη, καθώς η ακραία ζέστη γίνεται πιο συχνή και τα πρότυπα βροχόπτωσης αλλάζουν. Ερωτηθείς πόσο ευάλωτα είναι τα ελαιόδεντρα στην κλιματική αλλαγή, ο Holland της Mintec απάντησε: «Η λέξη που θα χρησιμοποιούσα είναι «υπερβολικά».
Ο Holland πρόσθεσε: «Νομίζω ότι ένα πράγμα που θα έλεγα είναι ότι οι φορείς με τους οποίους μιλάμε ανησυχούν εξαιρετικά, επειδή το κλίμα γενικά θερμαίνεται. Και πολλά από αυτά τα ζητήματα επιδεινώνονται, φυσικά, με περισσότερη ζέστη, λιγότερες βροχές, ξηρότερα εδάφη, λιγότερη υγρασία και οι μύγες του ελαιολάδου είναι επίσης ένα από αυτά τα ζητήματα που οι άνθρωποι εικάζουν ότι θα επιδεινωθούν».
Και συμπλήρωσε: «Ορισμένοι φορείς με τους οποίους μιλάμε και οι οποίοι το κάνουν αυτό εδώ και πολλά χρόνια αναρωτιούνται πώς θα συνεχίσουν να το κάνουν, διότι αν χάνεις το 40%, 50%, 60% της σοδειάς σου και έχεις ακόμα όλα τα έξοδα εισροών και τα έξοδα λιπασμάτων, την περιποίηση, το βοτάνισμα, το πότισμα αν μπορείς … τότε το θέμα είναι αρκετά κρίσιμο».
Οι κλέφτες «υγρού χρυσού»
Η άνοδος των τιμών του ελαιολάδου συνέπεσε επίσης με ένα κύμα κλοπών. Τα σούπερ μάρκετ στην Ισπανία δήλωσαν στις αρχές Μαρτίου ότι το ελαιόλαδο είχε γίνει το προϊόν που έκλεβαν πιο συχνά σε πολλές περιοχές της χώρας, σύμφωνα με τους Financial Times. Οι κύριοι ένοχοι λέγεται ότι ήταν εγκληματικές συμμορίες που στόχευαν να μεταπωλήσουν ελαιόλαδο στη μαύρη αγορά.
Τον περασμένο Αύγουστο, περίπου 50.000 λίτρα εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου κλάπηκαν από ένα από τα ελαιοτριβεία της Ισπανίας στην περιοχή της Κόρδοβα, σύμφωνα με αναφορές τοπικών μέσων ενημέρωσης. Η αξία του κλεμμένου ελαιολάδου εκτιμήθηκε τότε ότι ξεπερνούσε τα 420.000 ευρώ.
Ο Kyle Holland, αναλυτής του ομίλου έρευνας αγοράς Mintec, δήλωσε ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες που προκλήθηκαν από την κλιματική αλλαγή «επηρέασαν σημαντικά» την παραγωγή ελαιολάδου στη νότια Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε μεσογειακές χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Ελαιόλαδο: Απογοητεύουν τα νούμερα της «βασίλισσας» Ισπανίας
Η Ισπανία, η οποία προμηθεύει περισσότερο από το 40% της παγκόσμιας παραγωγής, παραδοσιακά παράγει κάπου μεταξύ 1,3 και 1,5 εκατομμυρίων μετρικών τόνων ελαιολάδου σε κάθε συγκομιδή, δήλωσε ο Holland. Ωστόσο, τα επίσημα στοιχεία έδειξαν ότι η Ισπανία καλλιέργησε περίπου 666.000 μετρικούς τόνους για το 2022/2023. Οι παράγοντες της αγοράς που ερωτήθηκαν από την Mintec αναμένουν ένα εύρος παραγωγής από 830.000 έως 850.000 μετρικούς τόνους για το 2023/2024 στην Ισπανία, μια αύξηση περίπου 40.000 μετρικών τόνων από τις προηγούμενες εκτιμήσεις.
Οι τιμές του ελαιολάδου στην Ανδαλουσία διαμορφώθηκαν στα 7,8 ευρώ ανά κιλό στις 19 Απριλίου, σύμφωνα με τον δείκτη αναφοράς της Mintec, από λίγο πάνω από τα 8 ευρώ στα τέλη Μαρτίου. Η πτώση επεκτείνει την πτωτική τάση, αφού οι τιμές του ελαιολάδου έφτασαν σε πρωτοφανή κορυφή στα 9,2 ευρώ τον Ιανουάριο.
Το ιλιγγιώδες «ράλι» για το ελαιόλαδο έχει ψυχρανθεί τις τελευταίες εβδομάδες, εν μέρει λόγω των ευεργετικών βροχών τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και της αύξησης των εκτιμήσεων για την παραγωγή της ελαιοσυλλογής της Ισπανίας. Ωστόσο, οι αναλυτές δήλωσαν ότι τα αποθέματα ελαιολάδου που όλο και μειώνονται πιθανόν να κρατήσουν τις αγορές σε εγρήγορση για ξαφνικές εκτοξεύσεις των τιμών τους επόμενους μήνες.
«Το ερώτημα του κόσμου είναι ότι ενώ οι τιμές φαίνεται να πέφτουν αυτή τη στιγμή, ο κόσμος δεν αγοράζει ακόμη επαρκείς ποσότητες. Και όταν αγοράζεις έναντι μειωμένων όγκων, λένε ότι αν οι όγκοι στραγγίσουν και όλοι πρέπει να αγοράσουν, τότε οι τιμές πρέπει να ανέβουν», σημείωσε ο Holland στο CNBC.
«Αυτό δεν είναι φυσιολογικό», δήλωσε επίσης στο CNBC ο Vito Martielli ανώτερος αναλυτής της Rabobank. Ο Martielli δήλωσε ότι η πρόσφατη μεταβλητότητα των τιμών είναι η πιο έντονη που έχει δει στα περισσότερα από 20 χρόνια που μελετά τον τομέα του ελαιολάδου. «Για να έχουμε μια σαφή άποψη, νομίζω ότι πρέπει να περιμένουμε μερικούς μήνες μέχρι το τέλος Ιουνίου, αλλά οι βροχές κατά τον μήνα Μάρτιο ήταν ένα θετικό μήνυμα για τη βελτίωση της παραγωγής», πρόσθεσε.
Τα ελαιόδεντρα «εξαιρετικά» ευάλωτα στην κλιματική αλλαγή
Η Helena Bennett, επικεφαλής της κλιματικής πολιτικής στο thnik tank Green Alliance UK, απέδωσε απερίφραστα την αύξηση ρεκόρ στις τιμές του ελαιολάδου στην κλιματική αλλαγή. «Ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ελαιολάδου στον κόσμο, η Ισπανία, έχει μειώσει στο μισό την παραγωγή της λόγω ξηρασίας και ακραίας ζέστης, αυξάνοντας την τιμή του κατά 112% από το 2022», δήλωσε η Bennett στo X στις 10 Απριλίου. «Αυτό συμβαίνει και σε άλλες καλλιέργειες τροφίμων. Το ελαιόλαδο σήμερα, όλα τα άλλα σύντομα».
Σε μια πρώτη στο είδος της περιφερειακή ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με το κλίμα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος δήλωσε τον Μάρτιο ότι οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να προετοιμαστούν για «καταστροφικές» συνέπειες, καθώς η εντεινόμενη κλιματική κρίση πλήττει κάθε τμήμα της οικονομίας τους αυτόν τον αιώνα. Η έκθεση του ΕΟΠ αναφέρει ότι οι κλιματικές επιπτώσεις στην παραγωγή τροφίμων θα μπορούσαν να πλήξουν σκληρά την περιοχή, ιδίως στη νότια Ευρώπη, καθώς η ακραία ζέστη γίνεται πιο συχνή και τα πρότυπα βροχόπτωσης αλλάζουν. Ερωτηθείς πόσο ευάλωτα είναι τα ελαιόδεντρα στην κλιματική αλλαγή, ο Holland της Mintec απάντησε: «Η λέξη που θα χρησιμοποιούσα είναι «υπερβολικά».
Ο Holland πρόσθεσε: «Νομίζω ότι ένα πράγμα που θα έλεγα είναι ότι οι φορείς με τους οποίους μιλάμε ανησυχούν εξαιρετικά, επειδή το κλίμα γενικά θερμαίνεται. Και πολλά από αυτά τα ζητήματα επιδεινώνονται, φυσικά, με περισσότερη ζέστη, λιγότερες βροχές, ξηρότερα εδάφη, λιγότερη υγρασία και οι μύγες του ελαιολάδου είναι επίσης ένα από αυτά τα ζητήματα που οι άνθρωποι εικάζουν ότι θα επιδεινωθούν».
Και συμπλήρωσε: «Ορισμένοι φορείς με τους οποίους μιλάμε και οι οποίοι το κάνουν αυτό εδώ και πολλά χρόνια αναρωτιούνται πώς θα συνεχίσουν να το κάνουν, διότι αν χάνεις το 40%, 50%, 60% της σοδειάς σου και έχεις ακόμα όλα τα έξοδα εισροών και τα έξοδα λιπασμάτων, την περιποίηση, το βοτάνισμα, το πότισμα αν μπορείς … τότε το θέμα είναι αρκετά κρίσιμο».
Οι κλέφτες «υγρού χρυσού»
Η άνοδος των τιμών του ελαιολάδου συνέπεσε επίσης με ένα κύμα κλοπών. Τα σούπερ μάρκετ στην Ισπανία δήλωσαν στις αρχές Μαρτίου ότι το ελαιόλαδο είχε γίνει το προϊόν που έκλεβαν πιο συχνά σε πολλές περιοχές της χώρας, σύμφωνα με τους Financial Times. Οι κύριοι ένοχοι λέγεται ότι ήταν εγκληματικές συμμορίες που στόχευαν να μεταπωλήσουν ελαιόλαδο στη μαύρη αγορά.
Τον περασμένο Αύγουστο, περίπου 50.000 λίτρα εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου κλάπηκαν από ένα από τα ελαιοτριβεία της Ισπανίας στην περιοχή της Κόρδοβα, σύμφωνα με αναφορές τοπικών μέσων ενημέρωσης. Η αξία του κλεμμένου ελαιολάδου εκτιμήθηκε τότε ότι ξεπερνούσε τα 420.000 ευρώ.
