Χαμηλότερα ποσά δανείων, μεγαλύτερες περίοδοι σταθερού επιτοκίου και μακρύτερη διάρκεια αποπληρωμής χαρακτήρισαν τον δανεισμό για την απόκτηση στέγης το 2023. Με την πιστωτική επέκταση στη στεγαστική πίστη να παραμένει στον «πάγο» την τελευταία διετία, το πρόγραμμα «Σπίτι μου» για την παροχή χαμηλότοκων ή άτοκων δανείων σε νέους και νέα ζευγάρια για την απόκτηση πρώτης κατοικίας, με συγχρηματοδότηση από τη ΔΥΠΑ, είχε ουσιαστική συμβολή στα στεγαστικά υπόλοιπα των τραπεζών, αλλά κυρίως στον δανεισμό ιδιωτών με ευνοϊκότερους όρους.

Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ, το 2023 οι συνολικές εκταμιεύσεις δανείων με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο ανήλθαν σε 1,004 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 9,5% σε σχέση με το 2022 (1,109 δισ. ευρώ), και υπεγράφησαν 14.621 νέες δανειακές συμβάσεις, με τη μέση εκταμίευση να υποχωρεί σε 68,7 χιλ. ευρώ, από 78,8 χιλ. ευρώ το 2022. Οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου άνω των δέκα ετών αντιπροσώπευσαν το 55% του συνόλου των νέων δανείων, οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μεταξύ 5 και 10 ετών το 17% του συνόλου, ενώ οι εκταμιεύσεις δανείων με αρχική περίοδο σταθερού επιτοκίου μικρότερη ή ίση του ενός έτους αντιστοιχούσαν σε μόλις 11,6% του συνόλου των νέων δανείων.

Επιπλέον, οι δανειολήπτες επέλεξαν μακρές περιόδους αποπληρωμής, αφού η μέση διάρκεια δανείου κατά την έκδοση διαμορφώθηκε στα 23,7 έτη. Το 20% των νέων δανειακών συμβάσεων έχουν διάρκεια έως 15 έτη, το 37% έχουν διάρκεια από 15 έως 25 έτη, το 38% από 25 έως 30 έτη και το υπόλοιπο 5% πάνω από 30 έτη. Ο σταθμισμένος μέσος όρος του δείκτη δανείου προς αξία ακινήτου κατά την έκδοση (LTV-O) διαμορφώθηκε το 2023 σε 62% (από 62,9% το 2022), πράγμα που σημαίνει ότι, κατά μέσο όρο, η απόκτηση στέγης χρηματοδοτήθηκε κατά 62% από δανεισμό και το υπόλοιπο από ίδια κεφάλαια του δανειολήπτη.

Η ανάλυση των στοιχείων της ΤτΕ καταδεικνύει ότι το 27,9% των εκταμιεύσεων έχουν δείκτη LTV-O με τιμή μικρότερη ή ίση με 50%, ενώ για το 89,9% των εκταμιεύσεων ο δείκτης LTV-O λαμβάνει τιμές μικρότερες ή ίσες με 80%. Συνδυαστικά με το εισόδημα των δανειοληπτών, η ΤτΕ διαπιστώνει ότι το 67% των εκταμιεύσεων δανείων έχουν δείκτη LTV-O μικρότερο ή ίσο με 80% και δείκτη εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O) μικρότερο ή ίσο με 30%, ενώ για το 52% των εκταμιεύσεων δανείων ο δείκτης LTV-O είναι μικρότερος ή ίσος με 80% και ο δείκτης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DTI-O) μικρότερος ή ίσος με 4. Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι ο δανεισμός των δανειοληπτών έχει γίνει με πολύ συνετά κριτήρια, σε αντίθεση με ό,τι γινόταν στο παρελθόν.

Με ευνοϊκότερους όρους τα κριτήρια για το πρόγραμμα «Σπίτι μου»

Με πιο «large» κριτήρια έχουν δανειοδοτηθεί όσοι απέκτησαν την πρώτη κατοικία τους μέσω του προγράμματος «Σπίτι μου». Ειδικότερα, ο σταθμισμένος μέσος δείκτης LTV-O για τα δάνεια του προγράμματος από τις συστημικές τράπεζες το β’ εξάμηνο του 2023 ήταν 79%, έναντι 60% για τις λοιπές χρηματοδοτήσεις με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο.

Επιπλέον, ο σταθμισμένος μέσος δείκτης DSTI-O και ο σταθμισμένος δείκτης DTI-O για τα δάνεια του προγράμματος διαμορφώθηκαν σε 29% και 6,3 αντίστοιχα, έναντι 31% και 4,9 για τις λοιπές χρηματοδοτήσεις με εξασφάλιση οικιστικό ακίνητο. Σε ό,τι αφορά τη σταθμισμένη μέση διάρκεια, αυτή ανήλθε σε 29 έτη για τα δάνεια του προγράμματος και σε 23 έτη για τις λοιπές χρηματοδοτήσεις. Προκύπτει δηλαδή ότι οι δανειολήπτες του προγράμματος «Σπίτι μου» αναλαμβάνουν αναλογικά υψηλότερο δανεισμό με βάση το διαθέσιμο εισόδημά τους, χωρίς αυτό να οδηγεί σε επιδείνωση της δανειακής τους επιβάρυνσης, καθώς τα δάνεια χορηγούνται με μακρά περίοδο αποπληρωμής, σε έως και 30 έτη.